Mogą żyć dłużej i lepiej

Apelujemy do lekarzy i szpitali: kierujcie pacjentów chorych na raka płuc na badania genetyczne
i do programów lekowych.
Apelujemy do pacjentów i ich rodzin: sprawdzajcie, czy macie wykonane badanie genetyczne i czy możecie być leczeni w ramach programów lekowych.

My, organizacje działające na rzecz pacjentów z chorobami nowotworowymi pragniemy wyrazić głębokie zaniepokojenie występowaniem praktyki, ograniczającej dostęp pacjentów z rakiem płuca do leczenia nowoczesnymi lekami celowanymi w programach lekowych. Zamiast badania genetycznego, kwalifikującego do programu lekowego i leczenia nowoczesnym lekiem ukierunkowanym molekularnie, pacjenci z zaawansowanym rakiem płuca są zbyt często leczeni „zwykłą”, bardzo toksyczną chemioterapią. Zbyt często badań genetycznych nie robi się im w ogóle lub z istotnym opóźnieniem. Ta praktyka dla pacjenta z zaawansowanym rakiem płuca oznacza życie znacznie krótsze i gorszej jakości.
Zdaniem prof. Macieja Krzakowskiego, konsultanta krajowego ds. onkologii klinicznej : „Sytuacja nie wynika ze zbyt niskiego kontraktowania, ale z tego, że w szeregu ośrodkach nie opłaca się stosowanie tych leków. Są ośrodki, które preferują podanie tradycyjnej chemioterapii, która bardziej się opłaca niż zakontraktowany program lekowy. Druga przyczyna leży w diagnostyce genetycznej i molekularnej, która do niedawna była zorganizowana w sposób zupełnie nieadekwatny do potrzeb i wymogów”.
Z przewodnika dla pacjentów europejskiej organizacji ESMO można wyczytać, że ten „tradycyjny” sposób leczenia jest wbrew oficjalnym zaleceniom postępowania terapeutycznego .
Jaka jest konsekwencja tego stanu rzeczy dla pacjenta? Zamiast rozpoczynać leczenie lekiem celowanym o dobrej tolerancji, zgodnie z genetyczną charakterystyką choroby i według zasad medycyny personalizowanej, pacjent jest leczony wyniszczającą chemioterapią, która według
prof. dr hab. Pawła Krawczyka zamyka drogę do dalszego leczenia dla ok. 20—30% chorych.
Naszym zdaniem zasłanianie się kwestią opłacalności programu lekowego jest w tej sytuacji oburzające!
Specjaliści są zgodni, że leki ukierunkowane molekularnie stanowią prawdziwy przełom w leczeniu najbardziej powszechnej (85%) odmiany raka płuca, tzw. niedrobnokomórkowego. Średnia przeżycia pacjentów, którzy są nimi leczeni, wynosi 18 miesięcy, ale pewnej grupie chorych
z zaawansowanym rakiem płuca można życie przedłużyć nawet do 50 miesięcy. Chorzy dobrze się czują, są aktywni, często wracają do pracy.
Prof. Maciej Krzakowski podniósł także sprawę finansowania i dostępności diagnostyki genetycznej, które są kluczowe dla wykorzystania potencjału programów lekowych. Nowe, lepsze zasady finansowania badań genetycznych, kwalifikujących do leczenia celowanego, wprowadzone od początku bieżącego roku budzą wiele pozytywnych oczekiwań, w tym właśnie zwiększenia poziomu wykorzystania nowoczesnych terapii w raku płuca. Będziemy obserwować ten proces. Lepsze finansowanie predykcyjnych badań genetycznych oznacza także możliwość szybszego rozwoju medycyny personalizowanej w przyszłości i łatwiejsze wprowadzanie do praktyki klinicznej kolejnych leków ukierunkowanych molekularnie, w kolejnych liniach leczenia. Pacjenci czekają na refundację nowych leków, w tym na leki oddziałujące na układ immunologiczny i pierwszą w raku płuca celowaną terapię sekwencyjną, znoszącą oporność na leczenie.
Powtarzamy nasz apel do lekarzy i szpitali, aby przeprowadzali predykcyjne badania genetyczne
u chorych na raka płuca (niedrobnokomórkowego) i włączali do programów lekowych kwalifikujących się pacjentów. I powtarzamy apel do pacjentów i ich rodzin, aby sprawdzali, czy zostały przeprowadzone badania genetyczne kwalifikujące do leczenia celowanego i czy oni do takiego badania się kwalifikują. Informacje o tym, o jakie konkretnie badania trzeba się dopytywać, można znaleźć ma stronie Fundacji ALIVIA www.prostowraka.pl. To jest walka nie tylko o Wasze dziś, ale także o Wasze jutro.
• O raku płuca
Rak płuc jest najpowszechniejszym typem nowotworu na świecie – w 2012 r. na świecie zdiagnozowano ponad 1,8 miliona przypadków raka płuc. Rak płuc jest też najbardziej śmiercionośnym nowotworem – od wielu lat to pierwsza przyczyna zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi u mężczyzn i – od niedawna – u kobiet (rak płuc wyprzedził
w tym niechlubnym rankingu raka piersi ).
Rak płuc wciąż zbiera śmiertelne żniwo, pomimo znacznych postępów w badaniach diagnostycznych, które umożliwiają wykrycie i określenie rodzaju nowotworu. Dzieje się tak m.in. dlatego, że charakterystyczne objawy raka płuca pojawiają się zwykle bardzo późno i chorzy są diagnozowani w późniejszym stadium choroby, co znacznie ogranicza możliwości skutecznej terapii. Według danych Cancer Reaserch UK z kwietnia 2016 r. ponad 65% dorosłych pacjentów umiera
w ciągu 1 roku od diagnozy .
Rak płuca to tak naprawdę wiele odmian i rodzajów nowotworów. Najczęstszym typem jest niedrobnokomórkowy rak płuca (NDRP), który według różnych szacunków występuje u od 80% do 85% wszystkich przypadków tej choroby. Wiadomo, że nawet połowie przypadków NDRP towarzyszą określone mutacje genetyczne, które mogą stanowić cel skutecznego leczenia przedłużającego życie tej grupie chorych. Do najczęściej występujących mutacji genetycznych należą te występujące w genach: EGFR, KRAS, ALK i MET.
Określenie tych mutacji u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuc na odpowiednim etapie leczenia umożliwia dobór skutecznej terapii ukierunkowanej na konkretny cel – mutację genową
i zwiększa szansę na dłuższe – i lepszej jakości – życie chorego.