123RF
Nie potrafimy odchudzać dzieci?
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 20.12.2021
Źródło: Szymon Zdziebłowski/PAP
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
W kontrolowanych placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) do redukcji masy ciała doszło jedynie w przypadku kilkunastu procent pacjentów do 18. roku życia, u których zdiagnozowano problem (w POZ - 15 proc., w AOS - 13 proc.).
Otyłość i nadwaga u dzieci są w Polsce coraz większym problemem, a działania resortu zdrowia w tym zakresie są coraz mniej skuteczne - wynika z raportu pokontrolnego Najwyższej Izby Kontroli.
NIK opublikowała raport po kontroli zatytułowany "Dostępność profilaktyki i leczenia dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami metabolicznymi wynikającymi z otyłości i chorób cywilizacyjnych". Dotyczy on okresu od stycznia 2018 r. do końca marca 2020 r.
"Pomimo uznania otyłości za chorobę cywilizacyjną, a jej leczenia za jeden z priorytetów zdrowotnych NPZ (Narodowego Programu Zdrowia ) 2016–2020, działania ministra zdrowia mające związek z prewencją i leczeniem nie doprowadziły do spadku ani nawet do zahamowania tempa wzrostu liczby dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała” - czytamy w publikacji.
Jak podaje NIK, kontrola wykazała, że dolegliwości te wystąpiły u 21,7 proc. dzieci. Aż 1/3 cierpiała na otyłość, a 2/3 miało nadwagę. Zaznaczono, że problem ten dotykał coraz młodszych – nawet trzylatków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
"W ocenie NIK w latach 2018–2020 minister nie stworzył adekwatnych do rodzaju i skali potrzeb warunków zapewniających kompleksową opiekę profilaktyczną i leczniczą dla dzieci i młodzieży dotkniętych nadmierną masą ciała" - podano. Brakuje również odpowiedniej liczby specjalistów, mogących udzielać świadczeń zdrowotnych dzieciom i młodzieży z zaburzeniami metabolicznymi. Natomiast ze względu na niedoszacowanie kontraktów przez NFZ czas oczekiwania na udzielenie świadczeń specjalistycznych sięgał roku.
W kontrolowanych placówkach POZ i AOS do redukcji masy ciała doszło jedynie w przypadku kilkunastu procent pacjentów do 18. roku życia, u których zdiagnozowano problem (w POZ - 15 proc., w AOS - 13 proc.).
NIK zauważa też, że zbyt mało uwagi poświęcono profilaktyce. W badanym okresie ponad połowa kontrolowanych placówek POZ na zapobieganie otyłości i nadwadze nie wydała nawet złotówki, a profilaktyka polegała głównie na udzielaniu ustnych pouczeń i przekazywaniu materiałów promocyjnych przygotowanych przez firmy farmaceutyczne.
Izba wykazała, że nie ma spójnego systemu monitorowania tego, jak sprawowana jest opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą w zakresie walki z nadwagą i otyłością, jej efektami, dostępnością świadczeń gwarantowanych i jakością usług. Obowiązkowymi badaniami bilansowymi, będącymi głównym źródłem informacji o stanie zdrowia, umożliwiającymi także wczesne wykrywanie nadwagi albo otyłości, objęto w 2018 r. i 2019 r. tylko nieco ponad 60 proc. dzieci i młodzieży, podczas gdy jeszcze w 2013 r. nawet 90 proc.
NIK alarmuje, że skala zjawiska systematycznie rośnie i przytacza dane Instytutu Żywienia i Żywności z 2018 r., z których wynika, że polskie dzieci są zaliczane do najszybciej tyjących w Europie. Przypomina, że w latach 70. ubiegłego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10 proc. uczniów, podczas gdy w ostatnich latach u ponad 22 proc. Natomiast z raportów opracowanych na zlecenie ministra zdrowia wynika, że w 2018 r. nadwagę miało nawet 30,5 proc. dzieci w wieku szkolnym.
"Otyłość to nie defekt estetyczny, a wymagająca leczenia najpowszechniejsza obecnie na świecie choroba cywilizacyjna, mogąca powodować wiele powikłań zdrowotnych. Osoby z nadmiarem tkanki tłuszczowej są narażone nie tylko na zaburzenia metaboliczne, ale także na cukrzycę, nadciśnienie, udar, chorobę wieńcową, schorzenia kardiologiczne, zaburzenia oddychania czy zwyrodnienie stawów" - przestrzega NIK.
We wnioskach apeluje do ministra zdrowia o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu wprowadzenia do koszyka świadczeń gwarantowanych świadczeń z zakresu poradnictwa żywieniowego i leczenia dietetycznego, gwarantowanych świadczeń zespołów interdyscyplinarnych zapewniających opiekę lekarza, psychologa, dietetyka i rehabilitanta/fizjoterapeuty i aktualizację warunków realizacji badań bilansowych. NIK apeluje też o zintensyfikowanie prac nad przygotowaniem projektu ustawy regulującej zawód dietetyka.
NIK zaapelowała ponadto m.in. o podjęcie skutecznych działań w celu zapewnienia odpowiedniej liczby lekarzy specjalistów w dziecięcych dziedzinach medycyny, np. poprzez zwiększenie liczby miejsc rezydenckich i zachęcanie do specjalizowania się w tej dziedzinie i o zwiększenie liczby wykonywanych badań bilansowych u dzieci i młodzieży.
Tytuł pochodzi od redakcji
NIK opublikowała raport po kontroli zatytułowany "Dostępność profilaktyki i leczenia dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami metabolicznymi wynikającymi z otyłości i chorób cywilizacyjnych". Dotyczy on okresu od stycznia 2018 r. do końca marca 2020 r.
"Pomimo uznania otyłości za chorobę cywilizacyjną, a jej leczenia za jeden z priorytetów zdrowotnych NPZ (Narodowego Programu Zdrowia ) 2016–2020, działania ministra zdrowia mające związek z prewencją i leczeniem nie doprowadziły do spadku ani nawet do zahamowania tempa wzrostu liczby dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała” - czytamy w publikacji.
Jak podaje NIK, kontrola wykazała, że dolegliwości te wystąpiły u 21,7 proc. dzieci. Aż 1/3 cierpiała na otyłość, a 2/3 miało nadwagę. Zaznaczono, że problem ten dotykał coraz młodszych – nawet trzylatków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
"W ocenie NIK w latach 2018–2020 minister nie stworzył adekwatnych do rodzaju i skali potrzeb warunków zapewniających kompleksową opiekę profilaktyczną i leczniczą dla dzieci i młodzieży dotkniętych nadmierną masą ciała" - podano. Brakuje również odpowiedniej liczby specjalistów, mogących udzielać świadczeń zdrowotnych dzieciom i młodzieży z zaburzeniami metabolicznymi. Natomiast ze względu na niedoszacowanie kontraktów przez NFZ czas oczekiwania na udzielenie świadczeń specjalistycznych sięgał roku.
W kontrolowanych placówkach POZ i AOS do redukcji masy ciała doszło jedynie w przypadku kilkunastu procent pacjentów do 18. roku życia, u których zdiagnozowano problem (w POZ - 15 proc., w AOS - 13 proc.).
NIK zauważa też, że zbyt mało uwagi poświęcono profilaktyce. W badanym okresie ponad połowa kontrolowanych placówek POZ na zapobieganie otyłości i nadwadze nie wydała nawet złotówki, a profilaktyka polegała głównie na udzielaniu ustnych pouczeń i przekazywaniu materiałów promocyjnych przygotowanych przez firmy farmaceutyczne.
Izba wykazała, że nie ma spójnego systemu monitorowania tego, jak sprawowana jest opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą w zakresie walki z nadwagą i otyłością, jej efektami, dostępnością świadczeń gwarantowanych i jakością usług. Obowiązkowymi badaniami bilansowymi, będącymi głównym źródłem informacji o stanie zdrowia, umożliwiającymi także wczesne wykrywanie nadwagi albo otyłości, objęto w 2018 r. i 2019 r. tylko nieco ponad 60 proc. dzieci i młodzieży, podczas gdy jeszcze w 2013 r. nawet 90 proc.
NIK alarmuje, że skala zjawiska systematycznie rośnie i przytacza dane Instytutu Żywienia i Żywności z 2018 r., z których wynika, że polskie dzieci są zaliczane do najszybciej tyjących w Europie. Przypomina, że w latach 70. ubiegłego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10 proc. uczniów, podczas gdy w ostatnich latach u ponad 22 proc. Natomiast z raportów opracowanych na zlecenie ministra zdrowia wynika, że w 2018 r. nadwagę miało nawet 30,5 proc. dzieci w wieku szkolnym.
"Otyłość to nie defekt estetyczny, a wymagająca leczenia najpowszechniejsza obecnie na świecie choroba cywilizacyjna, mogąca powodować wiele powikłań zdrowotnych. Osoby z nadmiarem tkanki tłuszczowej są narażone nie tylko na zaburzenia metaboliczne, ale także na cukrzycę, nadciśnienie, udar, chorobę wieńcową, schorzenia kardiologiczne, zaburzenia oddychania czy zwyrodnienie stawów" - przestrzega NIK.
We wnioskach apeluje do ministra zdrowia o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu wprowadzenia do koszyka świadczeń gwarantowanych świadczeń z zakresu poradnictwa żywieniowego i leczenia dietetycznego, gwarantowanych świadczeń zespołów interdyscyplinarnych zapewniających opiekę lekarza, psychologa, dietetyka i rehabilitanta/fizjoterapeuty i aktualizację warunków realizacji badań bilansowych. NIK apeluje też o zintensyfikowanie prac nad przygotowaniem projektu ustawy regulującej zawód dietetyka.
NIK zaapelowała ponadto m.in. o podjęcie skutecznych działań w celu zapewnienia odpowiedniej liczby lekarzy specjalistów w dziecięcych dziedzinach medycyny, np. poprzez zwiększenie liczby miejsc rezydenckich i zachęcanie do specjalizowania się w tej dziedzinie i o zwiększenie liczby wykonywanych badań bilansowych u dzieci i młodzieży.
Tytuł pochodzi od redakcji
