Nowe wytyczne dotyczące trzustki i raka trzustki już w I połowie 2017
Autor: Mariusz Bryl
Data: 23.01.2017
Źródło: MK/MB
Nowe rekomendacje dotyczące diagnostyki raka trzustki będą gotowe w I połowie 2017 roku. Prace nad nimi są już zaawansowane. Szykują się też zmiany w przewlekłym zapaleniu trzustki oraz w perspektywie aktualizacja NZJ a także nowe wytyczne dotyczące leczenia zaparć – o uaktualnionych wytycznych mówi prof. Grażyna Rydzewska, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii i Polskiego Klubu Trzustkowego.
Zapowiedziała pani aktualizacje wytycznych Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego i Polskiego Klubu Trzustkowego co 5 lat. Które wytyczne zostaną uaktualnione najpierw?
Niedawno opracowaliśmy rekomendacje dotyczące ostrego zapalenia trzustki. Obecnie kończymy prace nad wytycznymi w innych chorobach trzustki – takie podejście całościowe. Co więcej, pracujemy także nad pierwszymi rekomendacjami postępowania w raku trzustki, których do tej pory nie było. We wstępnej fazie przygotowań znajdują się wytyczne dotyczące guzów torbielowatych. Po opracowaniu wszystkich zmian i uporządkowaniu najnowszej wiedzy, już w tym roku wszystkie wytyczne trzustkowe zostaną zaktualizowane. Pojawi się także nowa strona Polskiego Klubu Trzustkowego oraz aplikacje mobile do pobrania na telefon komórkowy właśnie z wytycznymi. Także staramy się iść z duchem czasów oraz robimy to po to, aby bardziej otworzyć się na młodych ludzi. Aplikacje mobile mają być gotowe również na początku 2017 roku. Szykujemy także zmiany treści i formy strony internetowej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego. Tu też liczymy na zainteresowanie młodych.
Co się zmieni w wytycznych?
Tak jak wspominałam wytyczne dotyczące raka trzustki nigdy wcześniej nie zostały opracowane. Te, które przygotowujemy pokażą więc drogę postępowania diagnostycznego w przypadku podejrzenia zmiany w trzustce.. To ważne, bo jest ona trudna i lekarze często popełniają błędy szczególnie w różnicowaniu. Oczywiście błędy będą zawsze, ale chodzi nam o to, aby ograniczyć ich liczbę i ustalić algorytm postępowania. W wytycznych znajdzie się więc algorytm diagnostyczny raka trzustki. Podobnie stanie się w guzach torbielowatych. Tutaj także rozróżnienie torbieli łagodnej od guza torbielowatego (a postępowanie terapeutyczne jest zupełnie inne) sprawia problemy przez stosunkowo słabe wykorzystanie endosonografii w Polsce. Stąd tutaj też chcemy stworzyć algorytm diagnostyczny i wskazać, czego na pewno nie należy robić, a co trzeba robić. W aktualizacji wytycznych przewlekłego zapalenia trzustki dołożymy informacje na temat zapalenia autoimmunologicznego. W poprzednich rekomendacjach nie mogliśmy informować o mocnych argumentach w postępowaniu, ponieważ jeszcze ich nie było. Obecnie wątpliwości nadal jest dużo, ale pojawiły się już pewne fakty, które w wytycznych zamierzamy umiejscowić, takie jak na przykład postępowanie u pacjenta z podejrzeniem autoimmunologicznego zapalenia trzustki, które stanowi jedyną formę zapalenia trzustki możliwą do wyleczenia. Stąd trzeba wyłowić tych chorych tym bardziej, że pojawiają się zapytania, czy ta forma nie predysponuje do rozwoju nowotworu.
Na czym opierają się polskie wytyczne?
Powstają one w oparciu o wieloośrodkowe badania dotyczące danych zagadnień, podobnie jak wytyczne europejskie czy amerykańskie, ale modyfikujemy je w oparciu o polskie realia, na przykład dostępności do konkretnych terapii i metod. Czasem jest tak, że coś rekomendujemy aby zwrócić uwagę lekarzy, że badanie jest dostępne. To widać na przykładzie elastazy, badania wprawdzie nierefundowanego w ramach pakietu lekarza rodzinnego ani w ramach porady specjalistycznej, ale dostępnego w każdej aptece i możliwego do wykonania przez pacjenta. O takich możliwościach powinien poinformować lekarz, a żeby to zrobić sam musi o tym wiedzieć. Problem dostępności do niektórych badań to rzeczywiście kwestia braku ich refundacji. Gdyby zostały objęte pakietem na przykład w poradni specjalistycznej możliwym do rozliczenia ryczałtem to sytuacja wyglądałaby inaczej. Będziemy o to zabiegać, ale czekamy najpierw na decyzje resortu zdrowia.
Jakie inne wytyczne zostaną opracowane?
Będą to rekomendacje dotyczące zespołu jelita nadwrażliwego, które obejmą nowe dane na temat mikrobiomu (rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego) oraz aktualizacja rekomendacji dotyczących nieswoistych zapalnych chorób jelit. W przypadku ostatniego tematu mamy ciągle jeszcze aktualny pakiet wytycznych obejmujących zarówno chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, leki biopodobne, miejsce w leczeniu nowych preparatów i chemoprewencję. Za rok lub dwa zajmiemy się ich weryfikacją. Wszystkie rekomendacje będą aktualizowane co 5 lat, trzeba więc je na bieżąco przeglądać. Myślałam także o przygotowaniu takich podstawowych wytycznych dotyczących leczenia zaparć, bo to też stwarza problemy w codziennej praktyce. Mówimy już, że makrogole są tutaj lekami numer jeden, ale lekarze nadal pytają co to właściwie jest. Te nowe preparaty są bezpieczne, ale w Polsce nadal królują leki przeczyszczające i nad tym należy popracować.
Kiedy gotowe będą wytyczne dotyczące trzustki?
Myślę, że w ciągu 3-4 miesięcy. Prace nad nimi są bardzo zaawansowane. Wszystkie zostaną opublikowane w Przeglądzie Gastroenterologicznym.
Niedawno opracowaliśmy rekomendacje dotyczące ostrego zapalenia trzustki. Obecnie kończymy prace nad wytycznymi w innych chorobach trzustki – takie podejście całościowe. Co więcej, pracujemy także nad pierwszymi rekomendacjami postępowania w raku trzustki, których do tej pory nie było. We wstępnej fazie przygotowań znajdują się wytyczne dotyczące guzów torbielowatych. Po opracowaniu wszystkich zmian i uporządkowaniu najnowszej wiedzy, już w tym roku wszystkie wytyczne trzustkowe zostaną zaktualizowane. Pojawi się także nowa strona Polskiego Klubu Trzustkowego oraz aplikacje mobile do pobrania na telefon komórkowy właśnie z wytycznymi. Także staramy się iść z duchem czasów oraz robimy to po to, aby bardziej otworzyć się na młodych ludzi. Aplikacje mobile mają być gotowe również na początku 2017 roku. Szykujemy także zmiany treści i formy strony internetowej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego. Tu też liczymy na zainteresowanie młodych.
Co się zmieni w wytycznych?
Tak jak wspominałam wytyczne dotyczące raka trzustki nigdy wcześniej nie zostały opracowane. Te, które przygotowujemy pokażą więc drogę postępowania diagnostycznego w przypadku podejrzenia zmiany w trzustce.. To ważne, bo jest ona trudna i lekarze często popełniają błędy szczególnie w różnicowaniu. Oczywiście błędy będą zawsze, ale chodzi nam o to, aby ograniczyć ich liczbę i ustalić algorytm postępowania. W wytycznych znajdzie się więc algorytm diagnostyczny raka trzustki. Podobnie stanie się w guzach torbielowatych. Tutaj także rozróżnienie torbieli łagodnej od guza torbielowatego (a postępowanie terapeutyczne jest zupełnie inne) sprawia problemy przez stosunkowo słabe wykorzystanie endosonografii w Polsce. Stąd tutaj też chcemy stworzyć algorytm diagnostyczny i wskazać, czego na pewno nie należy robić, a co trzeba robić. W aktualizacji wytycznych przewlekłego zapalenia trzustki dołożymy informacje na temat zapalenia autoimmunologicznego. W poprzednich rekomendacjach nie mogliśmy informować o mocnych argumentach w postępowaniu, ponieważ jeszcze ich nie było. Obecnie wątpliwości nadal jest dużo, ale pojawiły się już pewne fakty, które w wytycznych zamierzamy umiejscowić, takie jak na przykład postępowanie u pacjenta z podejrzeniem autoimmunologicznego zapalenia trzustki, które stanowi jedyną formę zapalenia trzustki możliwą do wyleczenia. Stąd trzeba wyłowić tych chorych tym bardziej, że pojawiają się zapytania, czy ta forma nie predysponuje do rozwoju nowotworu.
Na czym opierają się polskie wytyczne?
Powstają one w oparciu o wieloośrodkowe badania dotyczące danych zagadnień, podobnie jak wytyczne europejskie czy amerykańskie, ale modyfikujemy je w oparciu o polskie realia, na przykład dostępności do konkretnych terapii i metod. Czasem jest tak, że coś rekomendujemy aby zwrócić uwagę lekarzy, że badanie jest dostępne. To widać na przykładzie elastazy, badania wprawdzie nierefundowanego w ramach pakietu lekarza rodzinnego ani w ramach porady specjalistycznej, ale dostępnego w każdej aptece i możliwego do wykonania przez pacjenta. O takich możliwościach powinien poinformować lekarz, a żeby to zrobić sam musi o tym wiedzieć. Problem dostępności do niektórych badań to rzeczywiście kwestia braku ich refundacji. Gdyby zostały objęte pakietem na przykład w poradni specjalistycznej możliwym do rozliczenia ryczałtem to sytuacja wyglądałaby inaczej. Będziemy o to zabiegać, ale czekamy najpierw na decyzje resortu zdrowia.
Jakie inne wytyczne zostaną opracowane?
Będą to rekomendacje dotyczące zespołu jelita nadwrażliwego, które obejmą nowe dane na temat mikrobiomu (rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego) oraz aktualizacja rekomendacji dotyczących nieswoistych zapalnych chorób jelit. W przypadku ostatniego tematu mamy ciągle jeszcze aktualny pakiet wytycznych obejmujących zarówno chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, leki biopodobne, miejsce w leczeniu nowych preparatów i chemoprewencję. Za rok lub dwa zajmiemy się ich weryfikacją. Wszystkie rekomendacje będą aktualizowane co 5 lat, trzeba więc je na bieżąco przeglądać. Myślałam także o przygotowaniu takich podstawowych wytycznych dotyczących leczenia zaparć, bo to też stwarza problemy w codziennej praktyce. Mówimy już, że makrogole są tutaj lekami numer jeden, ale lekarze nadal pytają co to właściwie jest. Te nowe preparaty są bezpieczne, ale w Polsce nadal królują leki przeczyszczające i nad tym należy popracować.
Kiedy gotowe będą wytyczne dotyczące trzustki?
Myślę, że w ciągu 3-4 miesięcy. Prace nad nimi są bardzo zaawansowane. Wszystkie zostaną opublikowane w Przeglądzie Gastroenterologicznym.
