123RF
O co pytać, by rozpoznać przyszłego samobójcę
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 15.11.2021
Źródło: Medscape
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
| Tagi: | samobójstwo, PHQ-9, badanie |
Według najnowszych analiz rozszerzenie badań przesiewowych ryzyka samobójstwa w podstawowej opiece zdrowotnej w celu identyfikacji pacjentów o najwyższym ryzyku może pomóc w prewencji dramatycznych zdarzeń.
Craig J. Bryan z State University Wexner Medical Center w Columbus prowadził badanie, które zostało opublikowane online w Annals of Family Medicine. Autorzy powołali się na statystyki pokazujące, że w latach 1999–2017 wskaźnik samobójstw w USA wzrósł o ponad 33 proc. i był szczególnie wysoki wśród personelu wojskowego i weteranów. Rola lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej wydaje się w tej sytuacji szczególna, ponieważ prawie połowa osób, które zmarły w wyniku samobójstwa w Stanach Zjednoczonych, była ich pacjentami w miesiącach poprzedzających samobójstwo.
W badaniach przesiewowych pod kątem ryzyka samobójstwa powszechne jest wykorzystanie kwestionariusza zdrowia pacjenta-9 (PHQ-9). Pierwsze dwa pytania dotyczą częstości występowania obniżonego nastroju i anhedonii w ciągu ostatnich dwóch tygodni. Jeśli pacjenci odpowiadają pozytywnie na te dwa pytania, otrzymują pozostałe siedem pytań. Pytanie dziewiąte, kluczowe, dotyczy tego, jak często w ciągu ostatnich dwóch tygodni pacjent „myślał, że lepiej by było, gdybym umarł lub zranił się w jakiś sposób”. Jednak ponad 95 proc. pacjentów, którzy potwierdzili takie myśli, nie podejmuje próby samobójczej. Dlaczego? Ktoś z depresją mógł pomyśleć o żałowaniu, że nie umarł, ale to nie zawsze oznacza, że koniecznie chce się zabić – tłumaczą autorzy.
W tej sytuacji Bryan i współpracownicy chcieli ocenić, czy badania przesiewowe ryzyka samobójstwa można poprawić w praktyce lekarza rodzinnego. Zastanawiali się czy inne niż dziewiąte pytanie,
może być lepsze w celu zidentyfikowania pacjentów, którzy z największym prawdopodobieństwem spróbują popełnić samobójstwo w najbliższej przyszłości. Nie znaleźli znaczących różnic w pytaniach. Drugi pomysł to ocena wyników innych kwestionariuszy, w których pacjenci mówią, w jakim stopniu zgadzają się lub nie z twierdzeniami powszechnymi wśród osób o skłonnościach samobójczych.
W badaniu wzięło udział 2744 pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej w wieku od 18 do 89 lat, ze średnią wieku 40 lat. Naukowcy odkryli, że dokładność badań przesiewowych ryzyka samobójstwa przy użyciu PHQ-9 można znacznie poprawić, dodając jedno lub więcej pytań z innych kwestionariuszy. Trzy pozycje w największym stopniu przyczyniły się do znaczącej poprawy w identyfikowaniu pacjentów, u których zachowania samobójcze występowały w ciągu 30–90 dni od badania przesiewowego. Pierwsza z nich to akceptacja lub nie stwierdzenia: „Nie zasługuję na kolejną chwilę życia”. Druga i trzecia: „To nie do zniesienia, kiedy tak się denerwuję” oraz „Nie wyobrażam sobie, żeby ktokolwiek był w stanie wytrzymać tego rodzaju ból”.
Wzbogacenie kwestionariusza, jak stwierdzili badacze, „może zapewnić prostą, dostępną i niedrogą metodę dokładniejszej identyfikacji pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej, którzy wymagają natychmiastowej interwencji klinicznej. (…) To nie powstrzymuje ludzi przed samobójstwem, ale pomaga lepiej zrozumieć ich zachowania samobójcze” – wyjaśnili.
W badaniach przesiewowych pod kątem ryzyka samobójstwa powszechne jest wykorzystanie kwestionariusza zdrowia pacjenta-9 (PHQ-9). Pierwsze dwa pytania dotyczą częstości występowania obniżonego nastroju i anhedonii w ciągu ostatnich dwóch tygodni. Jeśli pacjenci odpowiadają pozytywnie na te dwa pytania, otrzymują pozostałe siedem pytań. Pytanie dziewiąte, kluczowe, dotyczy tego, jak często w ciągu ostatnich dwóch tygodni pacjent „myślał, że lepiej by było, gdybym umarł lub zranił się w jakiś sposób”. Jednak ponad 95 proc. pacjentów, którzy potwierdzili takie myśli, nie podejmuje próby samobójczej. Dlaczego? Ktoś z depresją mógł pomyśleć o żałowaniu, że nie umarł, ale to nie zawsze oznacza, że koniecznie chce się zabić – tłumaczą autorzy.
W tej sytuacji Bryan i współpracownicy chcieli ocenić, czy badania przesiewowe ryzyka samobójstwa można poprawić w praktyce lekarza rodzinnego. Zastanawiali się czy inne niż dziewiąte pytanie,
może być lepsze w celu zidentyfikowania pacjentów, którzy z największym prawdopodobieństwem spróbują popełnić samobójstwo w najbliższej przyszłości. Nie znaleźli znaczących różnic w pytaniach. Drugi pomysł to ocena wyników innych kwestionariuszy, w których pacjenci mówią, w jakim stopniu zgadzają się lub nie z twierdzeniami powszechnymi wśród osób o skłonnościach samobójczych.
W badaniu wzięło udział 2744 pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej w wieku od 18 do 89 lat, ze średnią wieku 40 lat. Naukowcy odkryli, że dokładność badań przesiewowych ryzyka samobójstwa przy użyciu PHQ-9 można znacznie poprawić, dodając jedno lub więcej pytań z innych kwestionariuszy. Trzy pozycje w największym stopniu przyczyniły się do znaczącej poprawy w identyfikowaniu pacjentów, u których zachowania samobójcze występowały w ciągu 30–90 dni od badania przesiewowego. Pierwsza z nich to akceptacja lub nie stwierdzenia: „Nie zasługuję na kolejną chwilę życia”. Druga i trzecia: „To nie do zniesienia, kiedy tak się denerwuję” oraz „Nie wyobrażam sobie, żeby ktokolwiek był w stanie wytrzymać tego rodzaju ból”.
Wzbogacenie kwestionariusza, jak stwierdzili badacze, „może zapewnić prostą, dostępną i niedrogą metodę dokładniejszej identyfikacji pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej, którzy wymagają natychmiastowej interwencji klinicznej. (…) To nie powstrzymuje ludzi przed samobójstwem, ale pomaga lepiej zrozumieć ich zachowania samobójcze” – wyjaśnili.
