Obrzęki z przyczyn kardiologicznych i ich leczenie
Autor: Marta Koblańska
Data: 01.04.2019
Źródło: Marcin Dobrowolski, Rafał Dąbrowski
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Obrzęki są spowodowane gromadzeniem się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej tkanek narządów, często z nakładających się przyczyn. Tło kardiologiczne wynika głównie z prawokomorowej niewydolności serca lub działań niepożądanych jednocześnie stosowanych leków. Podstawą leczenia pozostają leki moczopędne, które mogą być stosowane jako monoterapia lub leczenie skojarzone. Ważne jest także postępowanie niefarmakologiczne. Obrzęki są ważnym objawem diagnostycznym i stanowią istotne obciążenie dla pacjentów.
Wstęp
Obrzęki (edema) definiuje się jako gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej tkanek narządów. W tworzeniu obrzęków biorą udział cztery mechanizmy: wzrost ciśnienia hydrostatycznego w odcinku żylnym włośniczek, spadek ciśnienia onkotycznego osocza, utrudniony przepływ chłonki i zwiększenie przepuszczalności ścian włośniczek. Częste jest współistnienie więcej niż dwóch mechanizmów [1].
Patofizjologia i charakterystyka obrzęków kardiologicznych
W przypadku obrzęków kardiologicznych mamy do czynienia ze wzrostem ciśnienia hydrostatycznego związanym z niewydolnością prawej komory serca. U chorych chodzących dochodzi do gromadzenia się płynu w okolicy kostek i goleni, natomiast u chorych leżących – w okolicy krzyżowo-lędźwiowej i pośladków. W początkowej fazie obrzęki pojawiają się tylko w ciągu dnia, a zanikają w czasie odpoczynku nocnego. W schyłkowej fazie charakteryzują się stałością, są ciastowate [2]. Mogą występować wypryski podudzi, tzw. wypryski zastoinowe (stasis dermatitis), które manifestują się żywoczerwonymi zmianami rumieniowymi, znaczną suchością skóry i pęknięciami [3]. Postawienie diagnozy obrzęków o podłożu kardiologicznym jest ułatwione, szczególnie w przypadku towarzyszących objawów prawokomorowej niewydolności serca, takich jak gromadzenie się płynu w jamie opłucnej, otrzewnej, worku osierdziowym, a także w przypadku obrzmienia zastoinowego narządów miąższowych (tab. 1).
Leczenie farmakologiczne obrzęków
Obrzęki obwodowe są jednym z wielu objawów niewydolności prawokomorowej, dlatego poza leczeniem objawowym należy odpowiednio leczyć chorobę podstawową. Omówienie kompleksowej terapii niewydolności serca nie mieści się w ramach niniejszego artykułu.
Leki moczopędne
Podstawowym narzędziem w leczeniu obrzęków kardiologicznych są leki moczopędne. Powinny być one stosowane u osób z niewydolnością serca, zarówno z prawidłową, jak i ze zmniejszoną fakcją wyrzutową lewej komory, w celu zmniejszenia stopnia nasilenia objawów przewodnienia (ryc. 1) [4].
Obecnie zastosowanie kliniczne mają trzy grupy leków moczopędnych: diuretyki pętlowe, tiazydowe i tiazydopodobne (diuretyki korowego odcinka pętli nefronu) oraz diuretyki oszczędzające potas. Leki zwiększające przesączanie kłębuszkowe, inhibitory anhydrazy węglanowej oraz leki o działaniu osmotycznym mają niewielkie zastosowanie w praktyce.
Pełna treść artykułu tutaj:
Obrzęki (edema) definiuje się jako gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej tkanek narządów. W tworzeniu obrzęków biorą udział cztery mechanizmy: wzrost ciśnienia hydrostatycznego w odcinku żylnym włośniczek, spadek ciśnienia onkotycznego osocza, utrudniony przepływ chłonki i zwiększenie przepuszczalności ścian włośniczek. Częste jest współistnienie więcej niż dwóch mechanizmów [1].
Patofizjologia i charakterystyka obrzęków kardiologicznych
W przypadku obrzęków kardiologicznych mamy do czynienia ze wzrostem ciśnienia hydrostatycznego związanym z niewydolnością prawej komory serca. U chorych chodzących dochodzi do gromadzenia się płynu w okolicy kostek i goleni, natomiast u chorych leżących – w okolicy krzyżowo-lędźwiowej i pośladków. W początkowej fazie obrzęki pojawiają się tylko w ciągu dnia, a zanikają w czasie odpoczynku nocnego. W schyłkowej fazie charakteryzują się stałością, są ciastowate [2]. Mogą występować wypryski podudzi, tzw. wypryski zastoinowe (stasis dermatitis), które manifestują się żywoczerwonymi zmianami rumieniowymi, znaczną suchością skóry i pęknięciami [3]. Postawienie diagnozy obrzęków o podłożu kardiologicznym jest ułatwione, szczególnie w przypadku towarzyszących objawów prawokomorowej niewydolności serca, takich jak gromadzenie się płynu w jamie opłucnej, otrzewnej, worku osierdziowym, a także w przypadku obrzmienia zastoinowego narządów miąższowych (tab. 1).
Leczenie farmakologiczne obrzęków
Obrzęki obwodowe są jednym z wielu objawów niewydolności prawokomorowej, dlatego poza leczeniem objawowym należy odpowiednio leczyć chorobę podstawową. Omówienie kompleksowej terapii niewydolności serca nie mieści się w ramach niniejszego artykułu.
Leki moczopędne
Podstawowym narzędziem w leczeniu obrzęków kardiologicznych są leki moczopędne. Powinny być one stosowane u osób z niewydolnością serca, zarówno z prawidłową, jak i ze zmniejszoną fakcją wyrzutową lewej komory, w celu zmniejszenia stopnia nasilenia objawów przewodnienia (ryc. 1) [4].
Obecnie zastosowanie kliniczne mają trzy grupy leków moczopędnych: diuretyki pętlowe, tiazydowe i tiazydopodobne (diuretyki korowego odcinka pętli nefronu) oraz diuretyki oszczędzające potas. Leki zwiększające przesączanie kłębuszkowe, inhibitory anhydrazy węglanowej oraz leki o działaniu osmotycznym mają niewielkie zastosowanie w praktyce.
Pełna treść artykułu tutaj:
