PPOZ: W dobie pandemii też trzeba pamiętać o kleszczach
Autor: Marta Koblańska
Data: 08.05.2020
Źródło: PPOZ
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Otwarcie lasów i parków dało jednocześnie wolną drogę do ataku kleszczom. Co możemy zrobić? Jak każdej wiosny lekarze PPOZ przypominają o przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa, ale przede wszystkim o szczepieniach, które chronią przed kleszczowym zapaleniem mózgu. - Już najwyższy czas!- zachęca Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
Nie wiadomo jak długo jeszcze cały świat będzie się borykał z pandemią koronawirusa. Przewidywania nie są zbyt optymistyczne. Ciągle za mało wiadomo o sile rażenia tego drobnoustroju. Warto mieć jednak świadomość, że może pokrzyżować wszystkie najbliższe plany, także urlopowe. Odpadają wczasy w popularnych kurortach, czy zagraniczne wycieczki! Pozostają ogrody, parki i lasy. A w nich? Kolejny wróg! Czekający na zdobycz w trawach, krzewach, na drzewach. Atakujący bezboleśnie.
- Kleszcze podczas ukłucia uwalniają substancje znieczulające, przeciwkrzepliwe i przeciwzapalne, dlatego nie zawsze można poczuć ich obecność na skórze - wyjaśniają lekarze PPOZ.
Jak sie bronić?
- Przede wszystkim odpowiedni ubiór. Długie spodnie, skarpety, zakryte buty, długie rękawy, kapelusz na głowie. Po powrocie do domu należy się dokładnie obejrzeć. Kleszcz może się umiejscowić wszędzie, najchętniej jednak wybiera okolice pach, pachwin, zgięcia kolanowe, łokciowe i za uszami. Należy pamiętać również o obejrzeniu skóry głowy - przypomina Bożena Janicka.
Gdy kleszcz wbił się w skórę, należyt go usunąć jak najszybciej (im szybciej, tym większa szansa na uniknięcie zakażenia). W tym celu należy użyć pęsety - należy delikatnie chwycić nią kleszcza przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem obrotowym. Po usunięciu pasożyta miejsce ukłucia sprawdzić i starannie zdezynfekować.
Absolutnie nie wolno smarować miejsca ukłucia tłuszczem, benzyną, wykręcać, ani wyciskać! Przez 30 dni należy to miejsce obserwować pod kątem wystąpienia rumienia pełzającego. Jeśli taki wystąpi, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem w celu zastosowania antybiotykoterapii.
Atak pasożytów może wywołać groźne choroby. Do najczęstszych należą zapalenie mózgu i borelioza.
Borelioza
Pierwsze objawy rozwijają się od 1 do 3 tygodni od ukąszenia. Może pojawić się rumień wędrujący (zaczerwienienie o średnicy od kilku do kilkunatu centymetrów). W tej fazie mogą pojawić się objawy grypopodobne. Jeśli w porę nie zostają podane antybiotyki, borelioza przechodzi w fazę rozsianą. Od 2 tygodni do kilku miesięcy pojawiają się objawy wtórne: zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne i kardiologiczne. Rok od zakażenia borelioza może przejść w postać przewlekłą. Najczęstsze objawy to: gorączka, dreszcze, ból głowy, gardła, stawów, sztywność stawów, tiki mięśni. Może dojśc do paraliżu mięśni twarzy, zawrotów głowy, problemów z mówieniem. Objawy boreliozy układu nerwowego (neuroboreliozy) mogą pojawić się po wielu latach od ukąszenia.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) u części pacjentów może przebiegać bezobjawowo. U pozostałych po 7-10 dniach pojawiają się objawy grypopodobne: wysoka temperatura, bóle mięśni i stawów, bóle głowy. Mniej więcej u jednej trzeciej tych pacjentów, po kilku dniach lepszego samopoczucia, choroba uderza po raz drugi (druga faza KZM). Tym razem objawy są znacznie silniejsze i poważniejsze: bardzo wysoka gorączka, silny ból głowy, światłowstręt, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, a u niektórych pacjentów także drgawki i utrata przytomności. Jeśli dojdzie do zapalenia mózgu, rdzenia kręgowego lub móżdżku to znacznie rośnie ryzyko poważnych powikłań i zgonu. KZM leczy się tylko objawowo.
Szczepienia
Przed kleszczowym zapaleniem mózgu można się zabezpieczyć dzięki szczepieniom. Dostępne są dwie skuteczne i bezpieczne szczepionki, które można stosować już u dzieci od 2 roku życia. Trzeba jednak pamiętać, że zaszczepienie się przeciw KZM nie chroni przed innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze, w tym przed boreliozą (tę leczy się antybiotykami).
- Kleszcze podczas ukłucia uwalniają substancje znieczulające, przeciwkrzepliwe i przeciwzapalne, dlatego nie zawsze można poczuć ich obecność na skórze - wyjaśniają lekarze PPOZ.
Jak sie bronić?
- Przede wszystkim odpowiedni ubiór. Długie spodnie, skarpety, zakryte buty, długie rękawy, kapelusz na głowie. Po powrocie do domu należy się dokładnie obejrzeć. Kleszcz może się umiejscowić wszędzie, najchętniej jednak wybiera okolice pach, pachwin, zgięcia kolanowe, łokciowe i za uszami. Należy pamiętać również o obejrzeniu skóry głowy - przypomina Bożena Janicka.
Gdy kleszcz wbił się w skórę, należyt go usunąć jak najszybciej (im szybciej, tym większa szansa na uniknięcie zakażenia). W tym celu należy użyć pęsety - należy delikatnie chwycić nią kleszcza przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem obrotowym. Po usunięciu pasożyta miejsce ukłucia sprawdzić i starannie zdezynfekować.
Absolutnie nie wolno smarować miejsca ukłucia tłuszczem, benzyną, wykręcać, ani wyciskać! Przez 30 dni należy to miejsce obserwować pod kątem wystąpienia rumienia pełzającego. Jeśli taki wystąpi, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem w celu zastosowania antybiotykoterapii.
Atak pasożytów może wywołać groźne choroby. Do najczęstszych należą zapalenie mózgu i borelioza.
Borelioza
Pierwsze objawy rozwijają się od 1 do 3 tygodni od ukąszenia. Może pojawić się rumień wędrujący (zaczerwienienie o średnicy od kilku do kilkunatu centymetrów). W tej fazie mogą pojawić się objawy grypopodobne. Jeśli w porę nie zostają podane antybiotyki, borelioza przechodzi w fazę rozsianą. Od 2 tygodni do kilku miesięcy pojawiają się objawy wtórne: zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne i kardiologiczne. Rok od zakażenia borelioza może przejść w postać przewlekłą. Najczęstsze objawy to: gorączka, dreszcze, ból głowy, gardła, stawów, sztywność stawów, tiki mięśni. Może dojśc do paraliżu mięśni twarzy, zawrotów głowy, problemów z mówieniem. Objawy boreliozy układu nerwowego (neuroboreliozy) mogą pojawić się po wielu latach od ukąszenia.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) u części pacjentów może przebiegać bezobjawowo. U pozostałych po 7-10 dniach pojawiają się objawy grypopodobne: wysoka temperatura, bóle mięśni i stawów, bóle głowy. Mniej więcej u jednej trzeciej tych pacjentów, po kilku dniach lepszego samopoczucia, choroba uderza po raz drugi (druga faza KZM). Tym razem objawy są znacznie silniejsze i poważniejsze: bardzo wysoka gorączka, silny ból głowy, światłowstręt, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, a u niektórych pacjentów także drgawki i utrata przytomności. Jeśli dojdzie do zapalenia mózgu, rdzenia kręgowego lub móżdżku to znacznie rośnie ryzyko poważnych powikłań i zgonu. KZM leczy się tylko objawowo.
Szczepienia
Przed kleszczowym zapaleniem mózgu można się zabezpieczyć dzięki szczepieniom. Dostępne są dwie skuteczne i bezpieczne szczepionki, które można stosować już u dzieci od 2 roku życia. Trzeba jednak pamiętać, że zaszczepienie się przeciw KZM nie chroni przed innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze, w tym przed boreliozą (tę leczy się antybiotykami).
