Postępowanie w ostrym zapaleniu zatok w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej – komentarz do dokumentu StanForT
Autor: Małgosia Michalak
Data: 08.12.2015
Źródło: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Pod koniec ub. roku opracowano rekomendacje postępowania w OZZP (StanForT). Był to efekt konsensusu czterech towarzystw naukowych: Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, opracowane na podstawie wytycznych europejskich.
Nowe wytyczne pozwalają uporządkować wiedzę lekarzy praktyków w zakresie infekcji górnych dróg oddechowych, podając praktyczny podział OZZP na:
• Przeziębienie, czyli ostre wirusowe zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy samoistnie stopniowo ustępują i trwają krócej niż 10 dni.
• Ostre powirusowe zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy nasilają się po 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni.
• Ostre bakteryjne zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy nasilają się po 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni, a dodatkowo występują: katar o zmienionym kolorze, zwykle bardziej nasilony po jednej stronie, silny ból (z przewagą jednej strony), gorączka powyżej 38°C, podwyższone parametry stanu zapalnego (CRP, OB), pogorszenie dotychczasowego przebiegu choroby.
Rozpoznanie OZZP stawia się na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Podkreślono bardzo ważną rolę wziernikowania przedniego nosa. Jednoznacznie wskazano na brak przydatności rtg zatok w ostrym zapaleniu, podobnie jak wymazów z nosa.
Wyraźnie podkreślono bardzo mały odsetek bakteryjnych zapaleń zatok (ok. 0,5-2%), co wskazuje, iż po antybiotykoterapię w OZZP należy sięgać rzadko i tylko u pacjentów spełniających określone kryteria (p. opis bakteryjnego zapalenia zatok powyżej – muszą być spełnione min. 3 z wymienionych). Jest to w mojej opinii jeden z najważniejszych elementów wytycznych dla POZ, ponieważ OZZP na etapie zapalenia powirusowego jest bardzo częstym powodem wdrażania antybiotykoterapii, co jest postępowaniem błędnym.
Dokument wskazuje, iż głównym celem terapii jest zwalczenie stanu zapalnego, który towarzyszy infekcji – zarówno wirusowej, jak i bakteryjnej. Podstawowym leczeniem w OZZP jest donosowa steroidoterapia, która powinna być stosowana przez cały okres trwania choroby w pełnej dawce leczniczej.
W stanowisku opisano również możliwe powikłania ostrego zapalenia zatok i wskazano objawy alarmowe. Powikłania OZZP zdarzają się bardzo rzadko, ale ich wystąpienie może stanowić zagrożenie życia.
Warto zapoznać się z tym krótkim opracowaniem, dotyczącym najczęstszych problemów codziennej praktyki POZ.
• Przeziębienie, czyli ostre wirusowe zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy samoistnie stopniowo ustępują i trwają krócej niż 10 dni.
• Ostre powirusowe zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy nasilają się po 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni.
• Ostre bakteryjne zapalenie zatok przynosowych, w którym objawy nasilają się po 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni, a dodatkowo występują: katar o zmienionym kolorze, zwykle bardziej nasilony po jednej stronie, silny ból (z przewagą jednej strony), gorączka powyżej 38°C, podwyższone parametry stanu zapalnego (CRP, OB), pogorszenie dotychczasowego przebiegu choroby.
Rozpoznanie OZZP stawia się na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Podkreślono bardzo ważną rolę wziernikowania przedniego nosa. Jednoznacznie wskazano na brak przydatności rtg zatok w ostrym zapaleniu, podobnie jak wymazów z nosa.
Wyraźnie podkreślono bardzo mały odsetek bakteryjnych zapaleń zatok (ok. 0,5-2%), co wskazuje, iż po antybiotykoterapię w OZZP należy sięgać rzadko i tylko u pacjentów spełniających określone kryteria (p. opis bakteryjnego zapalenia zatok powyżej – muszą być spełnione min. 3 z wymienionych). Jest to w mojej opinii jeden z najważniejszych elementów wytycznych dla POZ, ponieważ OZZP na etapie zapalenia powirusowego jest bardzo częstym powodem wdrażania antybiotykoterapii, co jest postępowaniem błędnym.
Dokument wskazuje, iż głównym celem terapii jest zwalczenie stanu zapalnego, który towarzyszy infekcji – zarówno wirusowej, jak i bakteryjnej. Podstawowym leczeniem w OZZP jest donosowa steroidoterapia, która powinna być stosowana przez cały okres trwania choroby w pełnej dawce leczniczej.
W stanowisku opisano również możliwe powikłania ostrego zapalenia zatok i wskazano objawy alarmowe. Powikłania OZZP zdarzają się bardzo rzadko, ale ich wystąpienie może stanowić zagrożenie życia.
Warto zapoznać się z tym krótkim opracowaniem, dotyczącym najczęstszych problemów codziennej praktyki POZ.
