Radiolog i tomografia komputerowa w śródmiąższowych chorobach płuc
Autor: Mariusz Bryl
Data: 20.03.2017
Źródło: MK/MB
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Kluczową metodą radiologiczną w badaniu śródmiąższowych chorób płuc jest tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości. Jednak i tu czasem różnicowanie jest trudne, a TK daje obraz makroskopowy, czyli nie można wykluczyć, że mino braku zmian w płucach nie zachodzą w nich procesy patologiczne – mówi dr Iwona Bestry z Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.
Choroby śródmiąższowe płuc to najtrudniejszy dział radiologii klinicznej ze względu na: szeroki wachlarz procesów chorobowych ( ponad 200 chorób ) przy stosunkowo ubogiej symptomatologii, często niejednoznaczny obraz radiologiczny - tylko niektóre jednostki chorobowe mają swoisty charakter, ograniczenia określonych metod obrazowych, uwarunkowania techniczne (pozycja badania, faza oddechowa, parametry ekspozycji , parametry okna fotografowanych obrazów (TKWR)), trudności semantyczne - brak sformalizowanego języka. Stąd tak ważne jest doświadczenie radiologa i współpraca z innymi specjalistami.
Diagnostykę różnicową utrudnia to, że choroby śródmiąższowe mogą manifestować się w sposób podobny lub nawet tożsamy do infekcji lub chorób nowotworowych. Stąd tak ważna jest ocena typu zmian (guzki, zmiany linijne i siateczkowate, o charakterze „matowej szyby”, zagęszczenia pęcherzykowe, torbielowate przestrzenie powietrzne, w tym zmiany o charakterze „plastra miodu ‘’), lokalizacja zmian, dystrybucja zmian, towarzyszące zmiany (opłucnowe, limfadenopatia). Tylko w nielicznych jednostkach chorobowych można pokusić się o sugestie rozpoznania, a aby badania radiologiczne wniosły do diagnostyki jak najwięcej istotna jest precyzyjna ocena zmian i ich prawidłowa identyfikacja, w tym uwzględnienie zmian towarzyszących zmianom śródmiąższowym.
Najczęściej występującymi zmianami są guzki klasyfikowane w zależności od wielkości, wysycenia, które także mogą pojawić się w chorobach nowotworowych i infekcjach. Guzki dobrze odgraniczone występują w sarkoidozie, krzemicy, pylicy górników kopalń węgla, berylozie, histiocytozie z komórek Langerhansa, gruźlicy. Guzki słabo odgraniczone mogą zwiastować ostrą i podostrą postać AZPP, raka gruczołowego ( postać tapetująca ), również gruźlicę, również sarkoidozę, również histiocytozę, chłoniaki, przerzuty krwiopochodne, grzybice, wirusowe zapalenia płuc (ospa, CMV).
Obraz plastra miodu jest kluczowy dla rozpoznania zwykłego śródmiąższowego zapalenia płuc, charakterystyczny dla nieodwracalnego włóknienia płuc. W różnicowaniu pomaga lokalizacja zmian. W samoistnym włóknieniu zajęte są zazwyczaj partie dolne, w chorobach śródmiąższowych –partie górne. Dla diagnostyki ma też znaczenie objętość płuc.
Co wnoszą określone techniki obrazowe? Radiogram umożliwia wykrycie zmian u 90 procent chorych. Większość typów zmian jest dobrze widoczna na zdjęciach przeglądowych. Zmiany radiologiczne mogą stanowić pierwszy objaw choroby. Jednak technika ta ma niską czułość przy wykrywaniu wczesnej fazy śródmiąższowych chorób płuc i małą przydatność przy wykrywaniu obrazów „matowej szyby”. Słaba jest także korelacja wykrywanych zmian radiologicznych z ciężkością objawów klinicznych.
Przewagę i możliwość precyzyjniejszej oceny także węzłów chłonnych, zmian opłucnowych ma tomografia komputerowa, która jest jedyną techniką umożliwiającą ocenę in vivo drobnych struktur miąższu, stwarza możliwość lokalizacji, dystrybucji zmian w płucach.
Tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości (TKWR, HRCT) w ś.ch.p umożliwia wysokie prawdopodobieństwo ustalenia prawidłowego rozpoznania w niektórych ś.ch.p., zawężenie diagnostyki różnicowej w wielu innych ś.ch.p., to jeden z zasadniczych elementów opracowanego systemu zobiektywizowanej oceny skuteczności leczenia, umożliwia planowanie, a także wybór optymalnego miejsca biopsji, ograniczenie wskazań do biopsji, a w niektórych ś.ch. p. daje możliwość rozpoznania bez potwierdzenia histologicznego lub umożliwia ocenę odwracalności choroby śródmiąższowej. Wnosi także elementy o znaczeniu rokowniczym. Jednak prawidłowy obraz TKWR nie wyklucza obecności zmian patologicznych.
Diagnostykę różnicową utrudnia to, że choroby śródmiąższowe mogą manifestować się w sposób podobny lub nawet tożsamy do infekcji lub chorób nowotworowych. Stąd tak ważna jest ocena typu zmian (guzki, zmiany linijne i siateczkowate, o charakterze „matowej szyby”, zagęszczenia pęcherzykowe, torbielowate przestrzenie powietrzne, w tym zmiany o charakterze „plastra miodu ‘’), lokalizacja zmian, dystrybucja zmian, towarzyszące zmiany (opłucnowe, limfadenopatia). Tylko w nielicznych jednostkach chorobowych można pokusić się o sugestie rozpoznania, a aby badania radiologiczne wniosły do diagnostyki jak najwięcej istotna jest precyzyjna ocena zmian i ich prawidłowa identyfikacja, w tym uwzględnienie zmian towarzyszących zmianom śródmiąższowym.
Najczęściej występującymi zmianami są guzki klasyfikowane w zależności od wielkości, wysycenia, które także mogą pojawić się w chorobach nowotworowych i infekcjach. Guzki dobrze odgraniczone występują w sarkoidozie, krzemicy, pylicy górników kopalń węgla, berylozie, histiocytozie z komórek Langerhansa, gruźlicy. Guzki słabo odgraniczone mogą zwiastować ostrą i podostrą postać AZPP, raka gruczołowego ( postać tapetująca ), również gruźlicę, również sarkoidozę, również histiocytozę, chłoniaki, przerzuty krwiopochodne, grzybice, wirusowe zapalenia płuc (ospa, CMV).
Obraz plastra miodu jest kluczowy dla rozpoznania zwykłego śródmiąższowego zapalenia płuc, charakterystyczny dla nieodwracalnego włóknienia płuc. W różnicowaniu pomaga lokalizacja zmian. W samoistnym włóknieniu zajęte są zazwyczaj partie dolne, w chorobach śródmiąższowych –partie górne. Dla diagnostyki ma też znaczenie objętość płuc.
Co wnoszą określone techniki obrazowe? Radiogram umożliwia wykrycie zmian u 90 procent chorych. Większość typów zmian jest dobrze widoczna na zdjęciach przeglądowych. Zmiany radiologiczne mogą stanowić pierwszy objaw choroby. Jednak technika ta ma niską czułość przy wykrywaniu wczesnej fazy śródmiąższowych chorób płuc i małą przydatność przy wykrywaniu obrazów „matowej szyby”. Słaba jest także korelacja wykrywanych zmian radiologicznych z ciężkością objawów klinicznych.
Przewagę i możliwość precyzyjniejszej oceny także węzłów chłonnych, zmian opłucnowych ma tomografia komputerowa, która jest jedyną techniką umożliwiającą ocenę in vivo drobnych struktur miąższu, stwarza możliwość lokalizacji, dystrybucji zmian w płucach.
Tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości (TKWR, HRCT) w ś.ch.p umożliwia wysokie prawdopodobieństwo ustalenia prawidłowego rozpoznania w niektórych ś.ch.p., zawężenie diagnostyki różnicowej w wielu innych ś.ch.p., to jeden z zasadniczych elementów opracowanego systemu zobiektywizowanej oceny skuteczności leczenia, umożliwia planowanie, a także wybór optymalnego miejsca biopsji, ograniczenie wskazań do biopsji, a w niektórych ś.ch. p. daje możliwość rozpoznania bez potwierdzenia histologicznego lub umożliwia ocenę odwracalności choroby śródmiąższowej. Wnosi także elementy o znaczeniu rokowniczym. Jednak prawidłowy obraz TKWR nie wyklucza obecności zmian patologicznych.
