Słaby POZ, gorszy SOR ►

Kwestia udzielenia pomocy pacjentom, którzy nie wymagają pilnej pomocy medycznej, to wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia w Polsce. Odciążyć SOR-y mogłyby POZ-y oraz placówki świadczące nocną i świąteczną opiekę zdrowotną, ale problem w tym, że same borykają się z brakiem organizacji.  

• Jednym z podstawowych elementów potrzebnych do wyliczenia stawki ryczałtu dobowego dla szpitalnych oddziałów ratunkowych jest liczba pacjentów, którym udzielona została pomoc
• Zgodnie z przyjętymi zasadami wyliczeń stawek ryczałtów w ciągu roku, zarówno pacjenci z danego rejonu, jak i napływowi są ujęci w sprawozdawaniu przekazywanym do oddziału wojewódzkiego 
• Liczba pacjentów sezonowych wpływa na wysokość ryczałtów w poszczególnych podmiotach
• Wiceprezes NFZ Marek Augustyn zwrócił uwagę na kwestię funkjonowania samych SOR-ów. Podkreślił, że często pacjenci niewymagający natychmiastowej pomocy medycznej trafiają na SOR i tam tworzą się kolejki
• W jego ocenie powodem jest między innymi słabsze funkcjonowanie placówek POZ. Aby odciążyć SOR-y, trzeba pilnie poprawić organizację placówek podstawowej i nocnej opieki zdrowotnej

Wiceprzewodniczący Parlamentarnego Zespołu do spraw Szpitali Samorządowych Tadeusz Chrzan, rozpoczynając dyskusję na temat zasad finansowania i funkcjonowania SOR-ów na obszarach słabo zaludnionych, ale okresowo aktywnych turystycznie, zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia z pytaniem, czy jest rozważana możliwość poprawy funkcjonowania SOR-ów, aby mogły one zapewnić dostęp do pomocy medycznej nie tylko stałym mieszkańcom tych terenów (chodzi np. o tereny południowo-wschodniej Polski), a także osobom odwiedzającym je w trakcie wzmożonego ruchu turystycznego (sezonu urlopowego).

Marek Augustyn, wiceprezes NFZ, zauważył, że nie ma rozgraniczenia dotyczącego finansowania i funkcjonowania SOR-ów na obszarach słabo zaludnionych, gdyż procedury są jednakowe dla wszystkich podmiotów.

Przytoczył również dane:

• w Polsce działają 246 szpitalne oddziały ratunkowe,
• osiem oddziałów wojewódzkich posiada umowy od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r.,
• osiem oddziałów wojewódzkich posiada umowy od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r.,
• wartość umów wynosi 2 mld 759 mln zł,
• wzrost wartości umów szpitalnych oddziałów ratunkowych wynosi 20,11 proc. (w porównaniu z umowami ustalonymi na rok 2023),
• średnia dobowa cena funkcjonowania szpitalnego oddziału ratunkowego w skali całego kraju wynosi 43 351 zł,
• maksymalna cena ryczałtu dobowego dla szpitalnego oddziału ratunkowego, po ustaleniu warunków finansowych na 2024 r., wynosi 129 660 zł, a minimalna – 16 472 zł.

Udostępniamy fragment posiedzenia, podczas którego mówiono o SOR-ach.

Wyliczenie stawki ryczałtu dobowego
Barbara Sikora, naczelnik Wydziału Ratownictwa Medycznego, Spraw Obronnych, Zarządzania Kryzysowego i Obrony Cywilnej w Departamencie do Spraw Służb Mundurowych Narodowego Funduszu Zdrowia wytłumaczyła, że w przypadku finansowania SOR-ów od lat stosowany jest wzór, który pozwala na wyliczenie stawki ryczałtu dobowego, jest on jednak różny dla każdego podmiotu. Wyjaśniła, że jedynym wspólnym elementem jest stawka bazowa, którą wylicza Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, a która wynosi obecnie 10 652 zł.

Doprecyzowała, że na pozostałe składowe ryczałtu, które brane są pod uwagę przy wyliczeniu stawki ryczałtu dla każdego szpitalnego oddziału ratunkowego, składają się: ryczałt za strukturę oraz ryczałt na funkcję.

Jak wskazała, odnośnie do ryczałtu za strukturę, w procesie badania i wyliczania stawek dla poszczególnych podmiotów, stosowana jest ankieta zawarta w zarządzeniu prezesa NFZ. Zawiera ona informację o dodatkowych elementach, które SOR posiada w ramach swojego zaplecza – chodzi o oddziały na terenie szpitala, które mogą być wykorzystane do leczenia pacjentów przyjętych na SOR w stanie nagłym oraz informacje o kadrze, która dodatkowo może zabezpieczyć świadczenia na szpitalnym oddziale ratunkowym lub która może być konieczna w celu konsultacji o stanie zdrowia danego pacjenta.

Pacjenci napływowi ujęci w sprawozdaniu
Kolejnym istotnym elementem niezbędnym do wyliczenia stawki ryczałtu dobowego jest liczba pacjentów obsługiwanych na SOR. 

– Zgodnie z przyjętymi zasadami wyliczeń w ciągu roku  wszyscy pacjenci są sprawozdawani do oddziału wojewódzkiego bez względu na to, czy są z danego rejonu, czy napływowi, którzy także są ujęci w sprawozdaniu wraz ze świadczeniami, które zostały im udzielone – powiedziała Barbara Sikora.

– Na podstawie takich informacji kwalifikujemy pacjentów do poszczególnych kategorii stanu zdrowia pacjenta i na tej podstawie, biorąc pod uwagę cały okres rozliczeniowy, uwzględniamy napływ pacjentów sezonowych. Jest to kolejny element składowy, który wpływa na wysokość ryczałtów w poszczególnych podmiotach – wskazała naczelnik.

Raz, dwa, trzy – na SOR nie idziesz ty ►O trudnej sytuacji na szpitalnych oddziałach ratunkowych mówi się od dawna. Co należałoby zrobić, by było lepiej? Odesłać co trzeciego. Dokąd? Do podstawowej opieki zdrowotnej.

Zwróciła uwagę, że różnica między poszczególnymi podmiotami w tym zakresie jest duża, gdyż część ma w swojej strukturze także centra urazowe, a one mają znacznie wyższe stawki ryczałtu dobowego.

– Tam są obsługiwani pacjenci z wyższą kategorią stanu zdrowia, czyli będący w stanie trudnym i ciężkim – dodała.

– W części szpitali powiatowych są to głównie pacjenci z kategorii 1, 2 i 3, których jest więcej, a potrzeba ich zaopiekowania jest niższa, zwykle są poddawani podstawowym badaniom i drobnym zabiegom – tłumaczyła Sikora.  

– Pacjenci napływowi, będący w trakcie okresu wakacyjnego, są zawsze brani do wyliczenia – podkreśliła.

Jak poprawić działalność SOR-ów i POZ-ów?
W dalszej części dyskusji poruszono problem braku ogranizacyjnego podejścia w kontekście pomocy udzielanej w ramach SOR-ów i POZ-ów. 

Poseł Fryderyk Kapinos podkreślił podczas posiedzenia, że SOR-y „nie mają najlepszej opinii” z uwagi na długi czas oczekiwania na przyjęcie.

Jego zdaniem część pacjentów powinna trafić do POZ, tymczasem są oni odsyłani na szpitalne oddziały ratunkowe. Zauważył też, że nie zawsze pacjenci znajdują pomoc w POZ-ach i z tego powodu udają się na SOR-y.

– Pytanie, w jaki sposób ograniczyć ten mechanizm, aby osoby, które powinny trafić pod opiekę POZ, nie trafiały na SOR-y i nie zwiększały tam kolejek – powiedział Kapinos.

6 mln pacjentów na SOR-ach i izbach przyjęćO 8,4 proc. zwiększyła się w 2023 r. liczba osób, którym udzielono świadczeń zdrowotnych w izbach przyjęć lub szpitalnych oddziałach ratunkowych w porównaniu z 2022 r.

Marek Augustyn zauważył, że zjawisko, o którym mówił poseł, czasem jest efektem słabszego funkcjonowania POZ-ów. Zaznaczył też, że jest to pewne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia w Polsce.

– Odnotowywane są przypadki, gdzie pacjenci zupełnie niepotrzebnie trafiają na SOR i tworzą się tam kolejki. Ale jest jeszcze jeden ważny element. Na SOR-ach funkcjonuje tzw. system TRIAGE, który określa kolejność przyjmowania pacjentów. Osoba, która wymaga natychmiastowej pomocy, zawsze będzie potraktowana priorytetowo, a osoba ze statusem mniej potrzebującej jest odsuwana w czasie – powiedział wiceszef NFZ.  

Potrzebne akcje edukacyjne
W ocenie Marka Augustyna, POZ-y i placówki świadczące nocną i świąteczną opiekę zdrowotną, powinny odciążyć SOR-y. Przyznał, że konieczna jest poprawa organizacji, ale też zmiana stanu świadomości, bo podstawą działalności SOR-ów jest ratowanie życia.

– Potrzebne są akcje edukacyjne w celu uświadamiania, że pacjent, który nie wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, trafia do POZ lub nocnej opieki lekarskiej, gdzie są zaspokojone jego potrzeby – podkreślił.

Wiceprezes NFZ zwrócił także uwagę na program FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko) skierowany do POZ-ów z terenów wykluczonych komunikacyjne. Poinformował, że w jego ramach ponad 1,5 mld zł zostanie przeznaczonych na modernizację i rozwój placówek podstawowej opieki zdrowotnej.

Opieka koordynowana 
Michał Misiura, zastępca dyrektora Departamentu Lecznictwa w resorcie zdrowia, przypomniał natomiast o opiece koordynowanej. Jak mówił, do koszyka świadczeń trafiły dodatkowe świadczenia w ramach POZ, realizowane przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Podał, że obecnie zakres ten jest poszerzony o świadczenia z zakresu kardiologii i cukrzycy, są też inne nowe.

Dodał też, że na ten cel są przeznaczone specjalne środki w budżecie powierzonym.

Przeczytaj także: „SOR(ry), zamykamy”.