Stłuszczenie wątroby: jak diagnozować i leczyć
Autor: Mariusz Bryl
Data: 10.08.2016
Źródło: MK/MB
Alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby to największe wyzwanie dla hepatologów. O ile w alkoholowym stłuszczeniu przyczyna jest jasna, w niealkoholowym stłuszczeniu najważniejszą rolę odgrywa otyłość i zła dieta. O chorobach wątroby mówił podczas TMT 2016, prof. Krzysztof Simon z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Alkoholowe stłuszczenie wątroby to zespół objawów klinicznych i zmian histopatologicznych w wątrobie związany z nadużywaniem alkoholu etylowego. Zwykle współistnieje z czynnościowym i organicznym uszkodzeniem innych narządów (OUN,PUN, trzustka, nerki , serce ,naczynia). Przebieg tej choroby jest taki sam jak przy stłuszczeniu niealkoholowym. Pierwszym etapem jest stłuszczenie, następnie zapalenie, co już grozi progresją w kierunku marskości i nowotworu i nawet zgonu. Pacjent może mieć stłuszczenie, włóknienie, marskość i raka wątroby jednocześnie. Każda z tych chorób ma zróżnicowany obraz i składa się na to cała gama czynników, w tym genetycznych, przyjmowanych leków, sposobu życia, płci i warunków życia.
W Europie 58 mln jej mieszkańców spożywa alkohol. Częściej są to mężczyźni. 25 procent zgonów młodych mężczyzn jest spowodowana alkoholem. Śmiertelność z powodu poalkoholowej marskości wątroby zmniejsza się w takich krajach jak Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Portugalia, Hiszpania, Węgry, Rumunia i zwiększa się w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Estonii, Polsce, Rosji i na Litwie. W Polsce alkohol spożywa w różnych postaciach spożywa większość społeczeństwa, nadużywa ok. 4,4 mln ; z tego 75 proc. to mężczyźni; alkoholicy to 600-900 tys. Alkohol jest przyczyną 25 proc. przyjęć do szpitali.
Czynniki predystynujące do choroby alkoholowej to: genetyczne - polimorfizm HLA, izoenzymy ADH i ALDH,CYP2E1,TNF , płeć (kobiety mają niższą tolerancję na alkohol niż mężczyźni), dieta – otyłość, gorsze odżywianie, nadmiar pokarmu, współistniejące choroby wątroby np. koinfekcja HCV.
Różne kraje różnie ustanawiają dopuszczalne normy spożycia alkoholu. Na Fiji jest to 4,3 drinka dziennie, ale już we Francji – 2,1 drinka, a w Holandii – 0,7.
Diagnostyka może być trudna ze względu na nieprzyznawanie się przez pacjentów do picia alkoholu. Większość pacjentów nie ma tez żadnych dolegliwości. USG nie jest metodą dokładną i konieczna jest dalsza diagnostyka. Niepokoić powinny pajączki naczyniowe na grzbietowej stronie dłoni, zanik mięśni skroniowych, powiększenie śledziony, ginekomastia. W badaniach laboratoryjnych zwiększa się objętość krwinek, następuje spadek albumin. U nawet 17 procent chorych może wystąpić rak wątroby.
Ze stłuszczeniem wątroby mamy do czynienia jeśli hepatocytów jest powyżej 5 proc. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby stanowi drugą w USA przyczynę przeszczepień. Dotyka 90 proc. chorych z cukrzycą. Predysponują do niej zaburzenia metabolizmu, wahania masy ciała, toksyny, przyjmowanie leków. Choroba może przebiegać bezobjawowo. Często jednak występuje: zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, niespecyficzne dolegliwości bólowe pod prawym łukiem żebrowym, hepatomegalia, nadwaga.
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i najlepiej jeśli usuwa jej przyczyny. Witamina E, A i D3 zmniejsza progresję. Wskazana może być metformina, czy kwas obeticholowy, ale nic nie zastąpi rozsądnego zmniejszenia masy ciała.
W Europie 58 mln jej mieszkańców spożywa alkohol. Częściej są to mężczyźni. 25 procent zgonów młodych mężczyzn jest spowodowana alkoholem. Śmiertelność z powodu poalkoholowej marskości wątroby zmniejsza się w takich krajach jak Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Portugalia, Hiszpania, Węgry, Rumunia i zwiększa się w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Estonii, Polsce, Rosji i na Litwie. W Polsce alkohol spożywa w różnych postaciach spożywa większość społeczeństwa, nadużywa ok. 4,4 mln ; z tego 75 proc. to mężczyźni; alkoholicy to 600-900 tys. Alkohol jest przyczyną 25 proc. przyjęć do szpitali.
Czynniki predystynujące do choroby alkoholowej to: genetyczne - polimorfizm HLA, izoenzymy ADH i ALDH,CYP2E1,TNF , płeć (kobiety mają niższą tolerancję na alkohol niż mężczyźni), dieta – otyłość, gorsze odżywianie, nadmiar pokarmu, współistniejące choroby wątroby np. koinfekcja HCV.
Różne kraje różnie ustanawiają dopuszczalne normy spożycia alkoholu. Na Fiji jest to 4,3 drinka dziennie, ale już we Francji – 2,1 drinka, a w Holandii – 0,7.
Diagnostyka może być trudna ze względu na nieprzyznawanie się przez pacjentów do picia alkoholu. Większość pacjentów nie ma tez żadnych dolegliwości. USG nie jest metodą dokładną i konieczna jest dalsza diagnostyka. Niepokoić powinny pajączki naczyniowe na grzbietowej stronie dłoni, zanik mięśni skroniowych, powiększenie śledziony, ginekomastia. W badaniach laboratoryjnych zwiększa się objętość krwinek, następuje spadek albumin. U nawet 17 procent chorych może wystąpić rak wątroby.
Ze stłuszczeniem wątroby mamy do czynienia jeśli hepatocytów jest powyżej 5 proc. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby stanowi drugą w USA przyczynę przeszczepień. Dotyka 90 proc. chorych z cukrzycą. Predysponują do niej zaburzenia metabolizmu, wahania masy ciała, toksyny, przyjmowanie leków. Choroba może przebiegać bezobjawowo. Często jednak występuje: zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, niespecyficzne dolegliwości bólowe pod prawym łukiem żebrowym, hepatomegalia, nadwaga.
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i najlepiej jeśli usuwa jej przyczyny. Witamina E, A i D3 zmniejsza progresję. Wskazana może być metformina, czy kwas obeticholowy, ale nic nie zastąpi rozsądnego zmniejszenia masy ciała.
