Wpływ leków stosowanych w cukrzycy i chorobach układu krążenia na zaburzenia depresyjne w wieku podeszłym
Redaktor: Arleta Czarnik
Data: 02.12.2021
U osób starszych często występują zaburzenia nastroju, dlatego dobór leków do terapii chorób somatycznych powinien uwzględniać z jednej strony ryzyko wywołania lub pogłębienia objawów depresji, z drugiej zaś ich działanie przeciwdepresyjne. W odniesieniu do procesu starzenia się mózgu i zaburzeń poznawczych istotne wydaje się uwzględnienie właściwości neuroprotekcyjnych tych leków.
Z uwagi na typową dla pacjentów w wieku podeszłym wielochorobowość i wynikającą z tego polipragmazję wzrasta u nich ryzyko wzajemnego oddziaływania złożonych farmakoterapii, zarówno interakcji lekowych, jak i nasilania objawów poszczególnych schorzeń. Dotyczy to także rozwoju i intensyfikacji objawów depresji. Do najczęściej występujących chorób somatycznych w populacji w wieku podeszłym należą schorzenia układu krążenia oraz cukrzyca typu 2. Zwraca się również uwagę na depresję, która istotnie obniża jakość życia i zwiększa niepełnosprawność w tej grupie wiekowej.
Artykuł opublikowany na łamach „Farmakoterapii w Psychiatrii i Neurologii” zawiera przegląd specjalistycznego piśmiennictwa dotyczącego związku pomiędzy lekami z wybranych grup farmakologicznych stosowanymi w leczeniu cukrzycy oraz chorób układu krążenia a depresją, zarówno w odniesieniu do ich działania depresjogennego, jak i przeciwdepresyjnego.
Wzrost ryzyka wystąpienia i nasilenia depresji jest związany ze stosowaniem silnie lipofilnych beta-blokerów oraz insulinoterapii, natomiast leki blokujące układ renina–angiotensyna–aldosteron, a zwłaszcza antagoniści receptora dla angiotensyny, zmniejszają to ryzyko, a ponadto poprawiają funkcje poznawcze u pacjentów w wieku podeszłym. W doniesieniach podkreśla się działanie przeciwdepresyjne powszechnie stosowanych leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina czy leki inkretynowe (analogi GLP-1 oraz inhibitory DPP-4), natomiast skuteczność donosowego podania insuliny w znoszeniu objawów i zapobieganiu depresji wymaga dalszych badań.
W grupie pacjentów geriatrycznych z cukrzycą typu 2 metformina może być rozważana jako obiecująca strategia wzmacniająca konwencjonalne formy farmakoterapii depresji, nie tylko z powodu częstego współwystępowania zaburzeń metabolicznych i zaburzeń nastroju, lecz także ze względu na potencjalne działanie neuroprotekcyjne – spowalniające procesy starzenia się mózgu.
Częste współwystępowanie chorób somatycznych z depresją w populacji pacjentów geriatrycznych sprawia, że wśród czynników decydujących o wyborze leku należy uwzględniać ich wpływ na ryzyko wystąpienia i progresję objawów psychiatrycznych (insulina, wysoce lipofilne beta-blokery). Z drugiej strony potencjalny przeciwdepresyjny wpływ leków stosowanych w leczeniu schorzeń organicznych (metformina, leki inkretynowe, leki blokujące układ renina–angiotensyna–aldosteron) stanowi obiecującą możliwość zapobiegania rozwojowi zaburzeń nastroju czy też wzmacniania działania leków przeciwdepresyjnych. Należy także podkreślić właściwości neuroprotekcyjne powyższych grup leków, co wydaje się szczególnie istotne w odniesieniu do procesu starzenia się mózgu i zaburzeń poznawczych występujących u osób w wieku podeszłym.
Pełna treść artykułu: Daria Słomińska, Katarzyna Manikowska, Marta Hoszman, Przemysław Łukasz Mikołajczak, Hanna Winiarska. Influence of selected drugs used in the treatment of type 2 diabetes and cardiovascular diseases on depressive disorders in elderly patients. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2021; 37 (1): 63-74.
Artykuł opublikowany na łamach „Farmakoterapii w Psychiatrii i Neurologii” zawiera przegląd specjalistycznego piśmiennictwa dotyczącego związku pomiędzy lekami z wybranych grup farmakologicznych stosowanymi w leczeniu cukrzycy oraz chorób układu krążenia a depresją, zarówno w odniesieniu do ich działania depresjogennego, jak i przeciwdepresyjnego.
Wzrost ryzyka wystąpienia i nasilenia depresji jest związany ze stosowaniem silnie lipofilnych beta-blokerów oraz insulinoterapii, natomiast leki blokujące układ renina–angiotensyna–aldosteron, a zwłaszcza antagoniści receptora dla angiotensyny, zmniejszają to ryzyko, a ponadto poprawiają funkcje poznawcze u pacjentów w wieku podeszłym. W doniesieniach podkreśla się działanie przeciwdepresyjne powszechnie stosowanych leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina czy leki inkretynowe (analogi GLP-1 oraz inhibitory DPP-4), natomiast skuteczność donosowego podania insuliny w znoszeniu objawów i zapobieganiu depresji wymaga dalszych badań.
W grupie pacjentów geriatrycznych z cukrzycą typu 2 metformina może być rozważana jako obiecująca strategia wzmacniająca konwencjonalne formy farmakoterapii depresji, nie tylko z powodu częstego współwystępowania zaburzeń metabolicznych i zaburzeń nastroju, lecz także ze względu na potencjalne działanie neuroprotekcyjne – spowalniające procesy starzenia się mózgu.
Częste współwystępowanie chorób somatycznych z depresją w populacji pacjentów geriatrycznych sprawia, że wśród czynników decydujących o wyborze leku należy uwzględniać ich wpływ na ryzyko wystąpienia i progresję objawów psychiatrycznych (insulina, wysoce lipofilne beta-blokery). Z drugiej strony potencjalny przeciwdepresyjny wpływ leków stosowanych w leczeniu schorzeń organicznych (metformina, leki inkretynowe, leki blokujące układ renina–angiotensyna–aldosteron) stanowi obiecującą możliwość zapobiegania rozwojowi zaburzeń nastroju czy też wzmacniania działania leków przeciwdepresyjnych. Należy także podkreślić właściwości neuroprotekcyjne powyższych grup leków, co wydaje się szczególnie istotne w odniesieniu do procesu starzenia się mózgu i zaburzeń poznawczych występujących u osób w wieku podeszłym.
Pełna treść artykułu: Daria Słomińska, Katarzyna Manikowska, Marta Hoszman, Przemysław Łukasz Mikołajczak, Hanna Winiarska. Influence of selected drugs used in the treatment of type 2 diabetes and cardiovascular diseases on depressive disorders in elderly patients. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2021; 37 (1): 63-74.
