Novel food – nowe źródło witaminy K, a także owady i larwy

Według definicji Komisji Europejskiej "novel food" to jedzenie, które nie było regularnie spożywane przez mieszkańców Unii przed 15 maja 1997, czyli od czasu wprowadzenia regulacji go dotyczących. Takim mianem określamy produkty wyprodukowane z użyciem nowych technologii, ale również takie, które są tradycyjnie jedzone poza UE – m.in. owady i larwy. Czy w Polsce można hodować np. larwy chrząszcza?

Pytanie:
Chcieliśmy wprowadzić w Polsce naszą tzw. novel food, produkty o pewnych właściwościach odżywczych, niektóre zawierające np. owady. Czy można/ trzeba zarejestrować w Polsce taki produkt? Ile trwa taka procedura i co ona mi daje? Czy jeśli chcemy działać w UE to też musimy rejestrować nasz produkt również unijnie?

Odpowiedź:
„Novel food” czyli nowa żywność zawierająca całe owady lub ich części może być wprowadzona do obrotu na terytorium Unii Europejskiej, czyli również w Polsce, pod warunkiem uzyskania zezwolenia, które wydaje Komisja Europejska oraz umieszczenia przedmiotowej żywności w Unijnym Wykazie Nowej Żywności. Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na wprowadzenie nowej żywności na rynek w Unii (w tym Polski) wszczyna się z inicjatywy lub na podstawie wniosku złożonego do Komisji Europejskiej. Co do zasady, przedmiotowe postępowanie trwa do 18 miesięcy.

Uzasadnienie:
Wprowadzanie nowej żywności na rynek Unii Europejskiej uregulowano w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz. U. UE. L. z 2015 r. Nr 327,dalej: „Rozporządzenie”). Przepisy Rozporządzenia obowiązują wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej od dnia 1 stycznia 2018 r.
Zgodnie z Rozporządzeniem, kategoria żywności będąca nową żywnością obejmuje m.in. całe owady i ich części

W myśl Rozporządzenia, na rynek Unii może być wprowadzana jedynie taka nowa żywność, która uzyskała zezwolenie i jest wpisana do unijnego wykazu dozwolonej nowej żywności (dalej jako: „Unijny Wykaz”). Wydanie zezwolenia na nową żywność i dokonanie wpisu do Unijnego Wykazu należy do kompetencji Komisji Europejskiej. Uzyskanie wpisu wiąże się z koniecznością spełnienia następujących warunków:

a. żywność nie stwarza, w oparciu o dostępne dowody naukowe, ryzyka dla zdrowia ludzkiego;
b. przeznaczenie żywności nie wprowadza konsumenta w błąd, w szczególności jeżeli dana żywność przeznaczona jest do zastąpienia innej żywności, a nastąpiła znacząca zmiana wartości odżywczej;
c. w przypadku gdy żywność przeznaczona jest do zastąpienia innej żywności, nie różni się od tej żywności w taki sposób, by jej zwykłe spożycie było niekorzystne pod względem żywieniowym dla konsumenta.

Postępowanie w przedmiocie wydania zezwolenia na wprowadzenie nowej żywności do obrotu jest postępowaniem scentralizowanym i jest wszczynane z inicjatywy Komisji lub na podstawie wniosku złożonego do Komisji Europejskiej . Jeżeli postępowanie to zakończy się wydaniem zezwolenia, nowa żywność będzie mogła być przedmiotem obrotu zarówno na rynku Unii Europejskiej jak i krajowym, bez konieczności ubiegania się o jakiekolwiek dodatkowe zezwolenia (wydane przez organy państw europejskich).
We wniosku o wydanie zezwolenia należy wskazać następujące informacje:

a. nazwę i adres wnioskodawcy;
b. nazwę i opis nowej żywności;
c. opis procesu lub procesów produkcji;
d. szczegółowy skład nowej żywności;
e. dowody naukowe, które wykazują, że nowa żywność nie stanowi zagrożenia dla zdrowia człowieka;
f. w stosownych przypadkach, opis metody lub metod analizy;
g. propozycję warunków stosowania zgodnie z przeznaczeniem i szczególnych wymagań dotyczących etykietowania, które nie wprowadzają konsumenta w błąd lub możliwe do zweryfikowania uzasadnienie, dlaczego elementy te są zbędne.


Podstawa prawna:
1. Pkt 8 Preambuły oraz art. 6-10 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz. U. UE. L. z 2015 r. Nr 327).
2. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 z dnia 20 grudnia 2017 r. ustanawiające unijny wykaz nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 w sprawie nowej żywności

Autorzy:
Wiktoria Jaromska-Gumkowska, aplikant adwokacki, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Katarzyna Hałaburda, prawnik, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy