Astma astmie nierówna, szczególnie u dzieci

W badaniach naukowych i następnie wytycznych leczenia zaostrzeń astmy nie zawsze uwzględnia się zróżnicowany wiek populacji pediatrycznej, u której czynniki wyzwalające zaostrzenia bywają bardzo heterogenne. Lukę w dowodach wypełnili badacze z Imperial College London, publikując artykuł w „Thorax”.

Astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci na całym świecie. Cierpi na nią około 14 proc. tej grupy wiekowej. Istnieje kilka wyzwań diagnostycznych, w związku z czym zarówno nadmierne jak i zbyt rzadkie rozpoznawanie choroby pozostają problematyczne. Kolejną kwestią są wspomniane zaostrzenia, które mogą w istotny sposób się różnić, a co z kolei zmienia perspektywę w zakresie skutecznych metod prewencji. Stąd brytyjscy badacze przeprowadzili analizę danych aż 119 611 dzieci i młodzieży (51,8 proc. to dzieci w wieku od 5 do 8 lat, 27,7 proc. 9-11 lat i 21,2 proc. od 11 do 18 lat); dokumentację medyczną z podstawowej opieki zdrowotnej z lat 2004–2021 połączono z dokumentacją szpitalną. Uwzględniając wskaźnik masy ciała, alergie oraz zdarzenia przed diagnozą i po diagnozie obliczono częstość zaostrzeń i określono czynniki ryzyka ich wystąpienia.

Kilka cech różniło się w zależności od wieku; u dzieci w wieku 5–8 lat najwyższy odsetek pacjentów cierpiał na atopowe zapalenie skóry, alergię pokarmową i/lub lekową i przewlekły kaszel, natomiast u młodzieży większy odsetek pacjentów cierpiał z powodu nadwagi lub otyłości, alergii na alergeny wziewne i duszność. Stosowanie w leczeniu podtrzymującym wyłącznie krótko działających beta-agonistów było charakterystyczne dla młodzieży powyżej 12. roku życia. Obliczono, że częstość zaostrzeń była najwyższa u najmłodszych dzieci - w przeliczeniu na 100 osobolat wartość ta wynosiła 13,7 w porównaniu z 10 u dzieci w wieku 9-11 lat i 6,7 dla młodzieży. Czynniki ryzyka zaostrzenia różniły się także w zależności od wieku; dla najmłodszej z analizowanych subpopulacji były to AZS i alergia pokarmowa, natomiast u po 9. roku życia silnie powiązane były otyłość i alergeny wziewne. Istotnym, często pomijanym czynnikiem ryzyka dla całej badanej populacji był niski status socjoekonomiczny. Opóźnione rozpoznanie najczęściej dotyczyło dzieci w wieku 5–8 lat i wiązało się ze zwiększoną częstością zaostrzeń w dalszych etapach życia.

Powyższa analiza jasno pokazuje, w jak dużym stopniu różni się astma w poszczególnych subpopulacjach pediatrycznych. Według autorów wytyczne powinny w zdecydowanie większym stopniu uwzględniać wiek w momencie rozpoznania, co ma wpływ na ciężkość astmy i jej leczenie.