Choroba zwyrodnieniowa a kwasy tłuszczowe. Oleje w diecie pacjenta z chorobą zwyrodnieniową stawów.
Autor: Aleksandra Lang
Data: 30.12.2015
Źródło: Fish oil in knee osteoarthritis: a randomised clinical trial of low dose versus high dose. Hill CL, March LM, Aitken D, Lester SE, Battersby R, Hynes K, Fedorova T, Proudman SM, James M, Cleland LG, Jones G. Ann Rheum Dis. 2016 Jan;75(1):23-9. Dietary fat
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest częstym przedmiotem badań naukowych. Jest to problem zdrowotny bardzo powszechny w starzejącym się społeczeństwie, aktualnie główna przyczyna niepełnosprawności, tymczasem skuteczność dotychczas stosowanych metod leczenia rozczarowuje.
Wiele uwagi poświęca się w ostatnim czasie obserwacjom wpływu diety na zdrowie człowieka. Istnieją dane naukowe sugerujące, iż spożywanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega3, których głównym źródłem jest olej rybi może mieć działanie przeciwzapalne. U chorych z RZS stosowanie oleju rybiego w wysokiej dawce było związane z lepszą kontrolą choroby. W ChZS patogeneza zmian jest odmienna niż w RZS, ale również i tu proces zapalny odgrywa istotna rolę. Wysunięto, więc hipotezę, iż suplementacja wysokonienasyconych kwasów tłuszczowych, których źródłem jest olej rybi mogłaby przynieść korzyść w zatrzymaniu procesu niszczenia stawów jak i kontroli objawów chorobowych także w ChZS.
W randomizowanym, wieloośrodkowym badaniu przeprowadzonym przez australijskich naukowców brały udział 202 osoby z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych, odczuwających przewlekły ból. Połowa uczestników otrzymywała wysoką dawkę oleju rybiego (4,5 g kwasów tłuszczowych omega-3), a połowa niską dawkę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega- 3 (olej rybi zmieszany z olejem słonecznikowym w stosunku 1:9, zawierający około 0,45 g kwasów omega 3). Oczekiwano, iż w grupie z wysoką dawką kwasów omega 3 parametry oceny aktywności choroby (m.in. poziom odczuwanego bólu, objętość chrząstki, funkcja stawu, jakość życia) wskażą na skuteczność oleju rybiego w leczeniu ChZS. Tymczasem uzyskane wyniki mocno zaskoczyły.
W obu grupach uzyskano poprawę odczuwanych objawów choroby. Jednakże po dwóch latach obserwacji większą poprawę (różnica istotna statystycznie) odczuwanego bólu odnotowano w grupie z niską dawką oleju rybiego. W zakresie innych mierzonych parametrów (np. objętość chrząstki, jakość życia, stosowanie NLPZ) nie stwierdzono między grupami istotnych różnic.
U osób stosujących wysokie dawki oleju rybiego nie stwierdzono żadnych dodatkowych korzyści terapeutycznych w chorobie zwyrodnieniowej kolana w porównaniu z osobami otrzymującymi niską dawkę. Osoby stosujące małe dawki uzyskały większą poprawę odczuwanego bólu. Być może duża dawka oleju rybiego spowodowała osłabienie korzystnego działania, co wskazywałoby by, że efekt uzależniony jest od dawki (podobne obserwacje dotyczą np. suplementacji witaminy E). Możliwe jest jednak, że składnik dodatkowy preparatu przygotowanego dla grupy z niską dawką oleju rybiego, podany celem zaślepienia próby, wywołał nieoczekiwanie dodatkowy efekt terapeutyczny. Olej słonecznikowy (sunola oil) bogaty w kwas oleinowy –jednonienasycony kwas tłuszczowy omega 9 może także hamować reakcję zapalną. Kwas oleinowy wchodzi w interakcję z kwasem arachidonowym, który niezbędny jest do syntezy leukotrienów i prostaglandyn. Dodatkowo kwas oleinowy oddziałuje również na proces prezentacji antygenu limfocytom T. Obserwacje dotyczące wpływu kwasu oleinowego na układ immunologiczny w większości pochodzą z badań in vitro, a ich zakres jest ograniczony. Jednak zaskakujące wyniki przedstawionego badania zachęcają do głębszych dociekań naukowych. (al)
W randomizowanym, wieloośrodkowym badaniu przeprowadzonym przez australijskich naukowców brały udział 202 osoby z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych, odczuwających przewlekły ból. Połowa uczestników otrzymywała wysoką dawkę oleju rybiego (4,5 g kwasów tłuszczowych omega-3), a połowa niską dawkę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega- 3 (olej rybi zmieszany z olejem słonecznikowym w stosunku 1:9, zawierający około 0,45 g kwasów omega 3). Oczekiwano, iż w grupie z wysoką dawką kwasów omega 3 parametry oceny aktywności choroby (m.in. poziom odczuwanego bólu, objętość chrząstki, funkcja stawu, jakość życia) wskażą na skuteczność oleju rybiego w leczeniu ChZS. Tymczasem uzyskane wyniki mocno zaskoczyły.
W obu grupach uzyskano poprawę odczuwanych objawów choroby. Jednakże po dwóch latach obserwacji większą poprawę (różnica istotna statystycznie) odczuwanego bólu odnotowano w grupie z niską dawką oleju rybiego. W zakresie innych mierzonych parametrów (np. objętość chrząstki, jakość życia, stosowanie NLPZ) nie stwierdzono między grupami istotnych różnic.
U osób stosujących wysokie dawki oleju rybiego nie stwierdzono żadnych dodatkowych korzyści terapeutycznych w chorobie zwyrodnieniowej kolana w porównaniu z osobami otrzymującymi niską dawkę. Osoby stosujące małe dawki uzyskały większą poprawę odczuwanego bólu. Być może duża dawka oleju rybiego spowodowała osłabienie korzystnego działania, co wskazywałoby by, że efekt uzależniony jest od dawki (podobne obserwacje dotyczą np. suplementacji witaminy E). Możliwe jest jednak, że składnik dodatkowy preparatu przygotowanego dla grupy z niską dawką oleju rybiego, podany celem zaślepienia próby, wywołał nieoczekiwanie dodatkowy efekt terapeutyczny. Olej słonecznikowy (sunola oil) bogaty w kwas oleinowy –jednonienasycony kwas tłuszczowy omega 9 może także hamować reakcję zapalną. Kwas oleinowy wchodzi w interakcję z kwasem arachidonowym, który niezbędny jest do syntezy leukotrienów i prostaglandyn. Dodatkowo kwas oleinowy oddziałuje również na proces prezentacji antygenu limfocytom T. Obserwacje dotyczące wpływu kwasu oleinowego na układ immunologiczny w większości pochodzą z badań in vitro, a ich zakres jest ograniczony. Jednak zaskakujące wyniki przedstawionego badania zachęcają do głębszych dociekań naukowych. (al)
