Na te choroby cierpi co najmniej 10 mln Polaków

Co najmniej 10 mln osób w Polsce cierpi na choroby reumatyczne i mięśniowo-szkieletowe, takie jak osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa i choroby zapalne stawów. Zdaniem ekspertów, konieczna jest zarówno poprawa organizacji opieki nad takimi pacjentami oraz zwiększenie dostępności do nowoczesnych metod leczenia.

Prof. Bogdan Batko, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego (PTR), wskazuje, że na układowe choroby zapalne tkanki łącznej (np. reumatoidalne zapalenie stawów – RZS),  cierpi ok. 1,3 mln Polaków. Na osteoporozę – 2 mln osób, na fibromialgię – 750 tys., na chorobę zwyrodnieniową stawów – 5,5 mln chorych. – Te choroby stanowią problem społeczny – podkreśla specjalista. 

Europejska Liga Stowarzyszeń Reumatologicznych (EULAR) w wydanym w 2024 r. „Europejskim Manifeście EULAR 2024-2029” podała, że schorzenia te są najważniejszą przyczyną niepełnosprawności fizycznej w Unii Europejskiej. Obciążenie ekonomiczne z nimi związane jest szacowane na 240 mld euro rocznie.

Twarze chorób reumatycznych 

Specjaliści zaznaczają, że choroby reumatyczne (a wśród nich m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń) "mają twarz kobiety”. Większość cierpiących na nie osób stanowią właśnie panie. Wbrew stereotypom choroby te nie są konsekwencją starzenia się - chorują na nie najczęściej osoby w wieku produkcyjnym, ale też dzieci i młodzież.

– Reumatologia ma młodą twarz. Można zachorować będą młodą osobą i wówczas człowiek całe życie spędzi jako osoba chora – mówi wiceprezes PTR prof. Magdalena Krajewska-Włodarczyk.

Prof. Zbigniew Żuber, prezes PTR, ocenia, że w Polsce wciąż są duże opóźnienia w diagnostyce chorób reumatycznych, a co za tym idzie skuteczne leczenie jest włączane z poślizgiem, gdy zdążyło dojść do nieodwracalnych skutków choroby. Generuje to ogromne koszty społeczne, związane z wypadaniem pacjentów z rynku pracy, powikłaniami wielonarządowymi tych chorób i niepełnosprawnością.

– Musimy tak diagnozować i leczyć pacjentów, by uchronić ich przed bólem, wielonarządowymi powikłaniami, kalectwem, a w efekcie przed wykluczeniem z życia społecznego. Chodzi też o to, by pacjenci w wieku produkcyjnym pracowali, a nie otrzymywali zasiłki z ZUS – przekonuje prof. Żuber.

Wczesne rozpoznanie RZS najistotniejsze dla systemu– Oczekiwany efekt w leczeniu zapalnych chorób reumatycznych zależy od czasu, w jakim zostanie postawiona prawidłowa diagnoza i włączona skuteczna terapia. Jednak bez współpracy multidyscyplinarnych zespołów i włączenia reumatologów w opiekę koordynowaną nie ograniczymy niepełnosprawności i umieralności z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów – stwierdziła prof. Brygida Kwiatkowska.

Prof. Żuber podkreśla, że dzięki współpracy z Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Ministerstwem Zdrowia i Narodowym Funduszem Zdrowia udało się w ostatnim czasie zrefundować nowoczesną terapię dla pacjentów z chorobą Stilla. – Jest to bardzo ważne, ponieważ na świecie śmiertelność pacjentów z chorobą Stilla wynosi 4-5 proc. ze względów na późne rozpoznawanie i brak dostępności do leczenia. Na szczęście w Polsce dostęp do terapii nie jest już problemem – wskazuje reumatolog. Choroba Stilla jest rzadką chorobą autoimmunologiczną, która objawia się m.in. zapaleniem stawów.

Choroby reumatyczne dotyczą całego organizmu

Zdaniem prof. Adama Reicha, kierownika Kliniki Dermatologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Rzeszowie, w przebiegu chorób autoimmunizacyjnych włączenie od początku lepszego, skuteczniejszego leczenia jest w stanie w dużej mierze zapobiegać powikłaniom i ograniczyć inwalidztwo, a przez to zredukować ogólne koszty choroby.

Specjalista zwraca uwagę na bardzo ciężką chorobę, która występuje u ok. 10 proc. pacjentów ze spondyloartropatiami osiowymi. Jest to hidradenitis suppurativa (HS). Choroba rozwija się zwykle po okresie dojrzewania i charakteryzuje się bolesnymi, głęboko osadzonymi zmianami w okolicach pachowych, pachwinowych i genitalnych. Towarzyszy im silny ból, nieprzyjemny zapach, swędzenie. W rezultacie pacjentom chorym na HS często towarzyszy strach przed stygmatyzacją, depresja, zaburzenia lękowe. W ocenie prof. Reicha jest to bardzo ciężka choroba, która wymaga wielospecjalistycznego podejścia, tymczasem część skutecznych leków nie jest pacjentom z HS refundowana.

W ocenie eksperów choroby reumatyczne to schorzenia układowe – dotyczą całego organizmu, dlatego w opiece nad pacjentami, którzy na nie cierpią konieczna jest współpraca specjalistów wielu dziedzin – reumatologów, kardiologów, pulmonologów, dermatologów. – Wymaga to zmian systemowych i legislacyjnych – uważa prof. Brygida Kwiatkowska, konsultantka krajowa w dziedzinie reumatologii. Dodaje, że pacjenci z chorobami autoimmunizacyjnymi, stosujący leki immunosupresyjne (hamujące aktywność układu odporności) powinni mieć ułatwiony dostęp do szczepień, np. przeciwko półpaścowi.