Takrolimus w leczeniu zajęcia płuc w przebiegu zapalenia skórno-mięśniowego i wielomięśniowego

Takrolimus jest lekiem immunosupresyjnym, należącym do grupy inhibitorów kalcyneuryny, który znajduje zastosowanie w leczeniu i zapobieganiu odrzucenia przeszczepu oraz w leczeniu atopowego zapalenia skóry (stosowany miejscowo).

Jak wskazują wyniki badania japońskich naukowców lek może być również skuteczny w leczeniu śródmiąższowego zapalenia płuc (IP, interstitial pneumonia) związanego z zapaleniem skórno-mięśniowym (DM, dermatomyositis) i wielomięśniowym (PM, polymyositis). Według różnych danych IP w przebiegu DM/PM dotyczyć może nawet połowy chorych. Wystąpienie tego powikłania związane jest dużym ryzykiem wczesnej śmiertelności. Z niekorzystnym rokowaniem związane są: brak przeciwciał anty-Jo-1 (u chorych z DM i amiopatyczną postacią DM) oraz obecność przeciwciał anty-MDA-5. Takada i wsp. przeanalizowali wyniki prospektywnego badania IMPPACT (Investigation in Myositis-associated Pneumonitis of Prednisolone and Concomitant Tacrolimus), w którym oceniano skuteczność postępowania interwencyjnego polegającego na stosowaniu leczenia skojarzonego takrolimusem i glikokortykosteroidami (GKS) w grupie chorych z nowo rozpoznanym IP lub nawrotem IP w przebiegu DM/PM. Wyniki obserwacji odniesiono do danych historycznych, gdzie w leczeniu inicjującym stosowano GKS w monoterapii. Schemat badania zakładał podawanie takrolimusu w dawce dostosowanej do osiągniecia docelowych stężeń leku w surowicy krwi – pomiędzy 5, a 10 ng/ml (dawka dobowa ≤0,3 mg/kg) – przez okres 52 tygodni, w połączeniu z prednizonem w dawce 0,6-1mg/kg mc/d (ze stopniową redukcją). Punktem końcowym badania była ocena całkowitego przeżycia oraz przeżycia wolnego od progresji. W sumie badaniem objęto 25 chorych (vs 16 w grupie kontrolnej). 52-tygodniowa przeżywalność wynosiła w badanej grupie 88% (4 chorych w tym okresie zmarło, w tym jeden po 3 miesiącach od zakończenia badania; ¾ z powodu zaostrzenia IP). 52-tygodniowe przeżycie bez progresji wynosiło 76% ( w grupie archiwalnej 66%). Wśród zdarzeń niepożądanych występowały powikłania infekcyjne, w tym infekcje oportunistyczne (przypadki nokardiozy, półpaśca, pneumocystozy, czy infekcji CMV). Trudności metodologiczne nie pozwalają na bezpośrednie porównanie metod leczenia w grupie prospektywnej i historycznej, jednak autorzy badania podsumowując wskazują, że zastosowanie leczenia skojarzonego (takrolimus+GKS), pomimo ryzyka działań niepożądanych, może korzystnie wpływać na rokowanie u pacjentów z DM/PM powikłanym IP. Wyniki przedstawionego badania wpłynęły pozytywnie na dopuszczenie takrolimusu do leczenia DM/PM z zajęciem płuc (IP), na terenie Japonii.