Telemedycyna w reumatologii

Idea telemedycyny jest znana od wielu lat, głównie miała znaczenie w słabo zaludnionych obszarach wiejskich, gdzie dostęp do lekarza/specjalisty był utrudniony. W dobie epidemii nagle okazało się, że dzięki technice teleporad można ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się zakażenia.

Aktualnie w piśmiennictwie naukowym pojawiają się podsumowania i wnioski dotyczące systemu telemedycyny w reumatologii. Pacjent z rozpoznaniem choroby reumatycznej, która ma charakter przewlekły wymaga stałej ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Leczenie powinno być ustalane indywidualnie z uwzględnieniem wielu różnych czynników (chorób współistniejących, aktualnych dolegliwości, dotychczasowego przebiegu choroby i odpowiedzi na określone leki).

W trakcie wizyty w ramach teleporady możliwe jest zebranie wywiadu od pacjenta odnośnie jego stanu zdrowia, stosowanych leków, analizowanie wyników wykonanych badań i na tej podstawie dokonanie ewentualnej modyfikacji leczenia farmakologicznego, czy wydanie zaleceń diagnostycznych. Przy połączeniu z użyciem kamery w pewnym zakresie możliwa jest ocena zmian skórnych czy obrzęków stawów. Niestety forma zdalna wizyty ma też swoje ograniczenia, dotyczy to przede wszystkim przeprowadzenia badania fizykalnego i to nie tylko w zakresie narządu ruchu, ale także podstawowej oceny fenomenów osłuchowych przy badaniu układu krążenia i oddechowego. Mimo to teleporada będzie całkiem niezłą opcją u pacjentów ze stabilnym przebiegiem choroby lub jako wstępna rozmowa z pacjentem w celu ustalenia w optymalnym terminie bezpośredniej weryfikacji zgłaszanych objawów. Natomiast w przypadku zaostrzenia lub wystąpienia nowych objawów, które mogą sugerować rozpoznanie „de novo” choroby reumatycznej, zdalna konsultacja nie będzie stanowić dobrego rozwiązania.

Zhang i wsp. wskazują, iż największa liczba wizyt odbytych drogą połączenia internetowego w ich ośrodku dotyczyła leczenia farmakologicznego, dużo rzadziej związana była z oceną przebiegu choroby oraz poradami natury psychologicznej. W tworzonych systemach komunikacji online w opiece medycznej można wdrożyć pewne ułatwienia na przykład poprzez dokonanie przez pacjenta wyboru głównego celu planowanej wizyty. Jednym z istotnych elementów prowadzenia teleporad jest możliwość weryfikacji satysfakcji pacjenta z uzyskanej usługi, co w przyszłości przyczyni się do udzielania świadczeń dostosowanych do potrzeb chorego. Ci sami autorzy wskazują, iż drogą internetową pacjenci mogą otrzymywać wiele istotnych informacji dotyczących ich choroby, zindywidualizowanych informacji odnośnie postępowania medycznego (z uwzględnieniem profilaktyki, farmakoterapii, rehabilitacji), co więcej, odnotowano również, iż w związku z pandemią chorzy więcej uwagi poświęcają kwestiom zdrowotnym. Większe zaangażowanie chorych wpływa na lepszą współpracę i dostosowanie do zaleceń.

Z kolei Figueroa-Parra i wsp. zwracają uwagę na możliwość zastosowania w trakcie teleporad odpowiednich kwestionariuszy do oceny aktywności choroby oraz oceny sprawności fizycznej. Bardzo przydatne mogą okazać się także określone proste testy, np. test zaciśniętej pięści. Do jego wykonania i oceny nie jest potrzebna wiedza medyczna.

Zarówno lekarze i pacjenci w większości preferują bezpośredni kontakt w Poradni Reumatologicznej, dzięki czemu możliwa jest pełna ocena stanu zdrowia chorego i swobodna rozmowa. Jednak nadal zdarzają się sytuacje losowe, kiedy pacjent ma trudności w odbyciu bezpośredniej wizyty w Poradni Reumatologicznej. Czy czas pandemii trwale zmieni podejście do prowadzenia porad zdalnych w ramach opieki reumatologicznej?