Osoby z otyłością z niektórymi grupami krwi wymagają innego leczenia

Naukowcy dowiedli, że osoby o specyficznym układzie grupowym krwi, Vel-ujemne, czyli takie, którym brakuje obu kopii SMIM1, mają znacznie większe prawdopodobieństwo nadwagi. Być może w leczeniu pomoże im lek uzupełniający hormony tarczycy.

• Międzynarodowy zespół badawczy koordynowany przez Uniwersytet w Exeter ustalił, że osoby z niektórymi grupami krwi są genetycznie predysponowane do występowania nadwagi lub otyłości 
• Naukowcy odkryli, że ludzie posiadający wariant genetyczny wyłączający gen SMIM1 mają większą masę ciała, ponieważ zużywają mniej energii w spoczynku. Gen ten jest zaś powiązany z określoną grupą krwi, zwaną Vel
• Badacze sprawdzają, czy tani i powszechnie dostępny lek na dysfunkcję tarczycy może być skuteczny w leczeniu otyłości u osób, którym brakuje obu kopii SMIM1

Od mniej więcej 10 lat w świecie nauki wyróżnia się nie tylko cztery podstawowe grupy krwi (0, A, B, AB) wraz z ich wariantami zależnymi od czynnika Rh, lecz także ponad 30 innych tzw. układów grupowych. Ich wyodrębnienie jest związane z dużym postępem w technologii i badaniach genetycznych. Są to m.in. grupy: Vel, Lan, Junior czy Forssman. Nazwy wszystkich wynikają z obecności lub braku antygenu o tej samej nazwie na powierzchni czerwonych krwinek.

Osoby Vel-ujemne mają większe prawdopodobieństwo nadwagi

Antygenem związanym z grupą Vel jest białko SMIM1, kodowane przez gen SMIM1. Jedna na 5000 osób nie ma obu kopii tego genu, co oznacza, że są Vel-ujemne. Jak sugerują naukowcy z Exeter, osoby te mają znacznie większe prawdopodobieństwo nadwagi.

Badacze mają nadzieję, że ich odkrycie doprowadzi w przyszłości do opracowania nowych metod leczenia. Już teraz zespół sprawdza, czy tani i powszechnie dostępny lek na dysfunkcję tarczycy może być skuteczny w leczeniu otyłości u osób, którym brakuje obu kopii SMIM1. Wykazano bowiem, że ludzie ci, poza skłonnością do otyłości, mają także wiele innych cech związanych ze zdrowiem, w tym niższy poziom hormonów tarczycy (a także wyższy wysoki poziom trójglicerydów we krwi, oznaki dysfunkcji tkanki tłuszczowej, zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych).

Europa tyje na potęgę – jak temu zapobiec? ►Do 2035 r. ponad co trzeci dorosły Europejczyk będzie chorował na otyłość. W przypadku dzieci i młodzieży problem ten ma dotyczyć co czwartego chłopca i co siódmej dziewczynki. Kontynent może tego nie wytrzymać – to olbrzymie obciążenia dla systemów ochrony zdrowia oraz ich gospodarek. Zdaniem ekspertów – uczestniczących w debacie „The obesity epidemic in Europe and its health consequences” – konieczne są systemowe rozwiązania.

Istnieje nieliczna grupa osób, u których otyłość wynika prawie wyłącznie z ich wariantów genetycznych

– W ciągu ostatnich 50 lat wskaźniki otyłości wzrosły prawie trzykrotnie, a według prognoz do 2030 r. na całym świecie choroba ta będzie dotyczyć ponad miliarda osób. Powikłania z nią związane stanowią znaczne obciążenie ekonomiczne dla systemów opieki zdrowotnej – powiedział główny autor badania prof. Mattia Frontini.

Jak wyjaśnił, otyłość wynika z braku równowagi pomiędzy pozyskaniem energii z posiłku a jej wydatkowaniem. To drugie jest zaś wypadkową stylu życia, czynników środowiskowych oraz czynników genetycznych. Istnieje jednak grupa ludzi (bardzo nieliczna), w której otyłość wynika prawie wyłącznie z wariantów genetycznych. W takim przypadku metody leczenia oparte na odkryciu jego zespołu były bardzo skuteczne.

– Chcemy przeprowadzić badanie kliniczne, aby dowiedzieć się, czy powszechnie dostępny lek uzupełniający hormony tarczycy może być przydatny w leczeniu otyłości u osób, którym brakuje SMIM1 – wytłumaczył.

Na potrzeby omawianego badania autorzy przeanalizowali profile genetyczne prawie 500 tys. uczestników. Zidentyfikowali 104 pacjentów z wariantem prowadzącym do utraty funkcji genu SMIM1 (46 kobiet i 44 mężczyzn). Dalsza analiza statystyczna pokazała, że wariant SMIM1 może być istotnym czynnikiem przyczyniającym się do otyłości u około 300 tys. osób w skali świata.

Zależność między ekspresją genów zegara biologicznego, insuliną i otyłościąPolscy naukowcy wykazali, że ekspresja genów zegara biologicznego w podskórnej tkance tłuszczowej jest związana z działaniem insuliny – u osób otyłych jest niższa niż u tych z prawidłową masą ciała.

SMIM1 odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie

– SMIM1 zidentyfikowano zaledwie dziesięć lat temu jako długo poszukiwane białko grupowe krwi w czerwonych krwinkach, ale jego inna funkcja pozostawała dotychczas nieznana. Odkrycie, że odgrywa ono znaczącą rolę w metabolizmie człowieka jest bardzo ekscytujące – powiedziała współautorka publikacji dr Jill Storry z Uniwersytetu w Lund w Szwecji.

– Cały nasz zespół z niecierpliwością czeka na to, jak tę nową wiedzę da się przełożyć na praktyczne rozwiązania dla osób o tej strukturze genetycznej – dodał prof. Ole Pedersen z Uniwersytetu w Kopenhadze.