Reklamy kancelarii prawnej na terenie szpitala - czy są legalne?

Do strefy porad prawnych, wpłynęło kolejne pytanie. Tym razem dotyczy ulotek dostarczanych do szpitala, reklamujących usługi kancelarii prawnej. Czy informowanie w ten sposób o możliwości pomocy prawnej w przypadku podejrzenia błędu lekarskiego, jest legalne?

PYTANIE: Na terenie naszego szpitala pojawiły się ulotki dla pacjentów z informacją o możliwości uzyskania wstępnej pomocy prawnej w przypadku podejrzenia błędu lekarskiego. Podany jest tylko telefon do - jak to określono - renomowanej kancelarii. Czy taka reklama usług prawniczych jest legalna? Co możemy w tej sprawie zrobić?
ODPOWIEDŹ
Kodeks Etyczny dla prawników w Unii Europejskiej w art. 2.6.1. stanowi, że Prawnik jest upoważniony do informowania społeczeństwa o swojej działalności pod warunkiem, że informacja jest dokładna i nie w prowadza w błąd oraz jest udzielana z zachowaniem obowiązku poufności i pozostałych wartości zawodowych. Ponadto, promocja osobista (…) dopuszczalna jest w takim zakresie, w jakim spełnia wymogi art. 2.6.1.
Problematyka zakazów reklamowych zawodów prawniczych znajduje się w ścisłym związku z podmiotem dopuszczającym się działania marketingowego. W przypadku adwokata i radcy prawnego przedmiotowa materia nie jest objęta regulacją ustawową. To właściwe samorządy zawodowe uchwalają zasady deontologiczne, nakładając jedynie ustawową sankcję w postaci odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie owych zasad.
Ograniczenia dotyczące reklamy działalności adwokatów wynikają ze Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (dalej: „Zbiór”). Zgodnie z art. 23 Zbioru, Adwokata obowiązuje zakaz korzystania z reklamy, jak również zakaz pozyskiwania sobie klientów w sposób sprzeczny z godnością zawodu. W myśl art. 23a Zbioru, Adwokat jest uprawniony do informowania o swojej działalności zawodowej pod warunkiem, że taka informacja i jej forma są: zgodne z zasadami „Zbioru”, zgodne z obowiązującymi przepisami, są dokładne i nie wprowadzające w błąd oraz przekazywane z poszanowaniem tajemnicy zawodowej i nie ukierunkowane na udzielenie adwokatowi konkretnego zlecenia (z zastrzeżeniem wyjątku dot. oferty przetargu lub konkursu). W myśl art. 23 a pkt 3 Zbioru, dopuszczalna treść informacji ograniczona jest m.in. do znaku towarowego lub graficznego kancelarii, nazwy i adresu kancelarii oraz imienia i nazwiska adwokata, numerów środków łączności, adresu e-mailowego oraz nazwy strony internetowej, tytułu lub stopnia naukowego adwokata. Ponadto informacje dotyczące usług adwokata nie mogą w szczególności zawierać jakichkolwiek elementów ocennych (art. 23 b ust 2 pkt e Zbioru).
Od reklamy usług adwokata należy zatem odróżnić dozwoloną informację, pamiętając, że reguła ta doznaje szeregu ograniczeń.
Przepisy dotyczące reklamy działalności radców prawnych zostały ujęte w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego (dalej: Kodeks Etyki). Art. 31 ww. dokumentu stanowi, że informowanie o wykonywaniu zawodu oraz działalności z nim związanej jest prawem radcy prawnego. Informacja ta może zawierać w szczególności dane takie jak: imię i nazwisko (ze zdjęciem), życiorys zawodowy, posiadane tytuły i stopnie zawodowe, kwalifikacje, doświadczenie i umiejętności zawodowe (w tym dodatkowe), znajomość języków obcych, preferowane zakresy praktyki zawodowej, datę rozpoczęcia działalności kancelarii czy wykaz publikacji o charakterze zawodowym. Katalog wskazany w art. 31 ust 1 Kodeksu Etyki nie jest katalogiem zamkniętym. Wedle art. 32 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowi, że zakazane jest informowanie sprzeczne z prawem, dobrymi obyczajami lub naruszające godność zawodu radcy prawnego, do których należy m.in. informowanie niezgodne z rzeczywistością lub wprowadzające w błąd, naruszające tajemnicę zawodową, czy ograniczające klientowi swobodę wyboru, polegające na powoływaniu się na osobiste wpływy lub znajomości lub wykorzystywaniu łatwowierności lub przymusowego położenia.
Nie ulega wątpliwości, że w podanym stanie faktycznym mamy do czynienia z przekroczeniem dozwolonego zakresu informacji. Treść ulotki ma charakter perswazyjny, a użyty termin „renomowana” jest stwierdzeniem subiektywnym i wartościującym. Bezsprzecznie, ulotki umieszczono w szpitalu celem pozyskania nowych klientów.
W związku z powyższym istnieje prawdopodobieństwo graniczące z pewnością, że takie działanie zostanie uznane przez organy dyscyplinarne za naruszające zasady etyki zawodowej.
W tym miejscu należy wskazać, że na rynku usług prawniczych działają również podmioty, do których powyższe ograniczenia nie mają zastosowania. Dotyczy to w szczególności tzw. biur prawnych, odszkodowawczych, windykacyjnych itp. Działalność tych podmiotów poddana jest rygorowi wolnego rynku, przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.2004.173.1808) oraz ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211). Niezależnie od formy prawnej w jakiej przedsiębiorca prowadzi swoją działalności, musi stosować się do ogólnych zasad dotyczących oznaczenia przedsiębiorcy. Umieszczanie terminu „kancelaria prawna” w nazwie firmy, przez podmioty nie posiadające uprawnień do wykonywania zawodów prawniczych, może zostać uznane za naruszenie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jako oznaczenie wprowadzające klientów w błąd.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że w podanym stanie faktycznym doszło do rozpowszechnienia reklamy, której treść nie jest zgodna z obowiązującym prawem.

Wiktoria Jaromska, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Justyna Stefańczyk-Kaczmarzyk, partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
www.kondrat.pl