Bezpieczeństwo pacjenta i personelu medycznego w pracowni rezonansu magnetycznego

W praktyce klinicznej badania metodą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance – MR) znajdują coraz więcej zastosowań. Dynamiczny rozwój tej metody obrazowania wiąże się z ciągłym wzrostem liczby placówek wyposażonych w skanery MR. Zwiększa się zarówno liczba osób zatrudnianych w pracowniach rezonansu magnetycznego, jak i liczba osób poddawanych tego typu badaniom, a co za tym idzie – liczba osób potencjalnie narażonych na zagrożenia związane z przebywaniem w polu magnetycznym. Niezbędna zatem staje się wiedza dotycząca zasad bezpieczeństwa pracy w pracowni MR i przestrzegania właściwych procedur. Ma to na celu zapewnienie ochrony pacjentom i osobom pracującym w środowisku pola magnetycznego (technicy, elektroradiolodzy, pielęgniarki, lekarze radiolodzy) przed potencjalnym ryzykiem związanym z możliwością wystąpienia zdarzeń niepożądanych.

Dla ich zrozumienia konieczna jest podstawowa znajomość zasad organizacji i funkcjonowania pracowni MR, właściwej kwalifikacji i przygotowania pacjenta do badania oraz zasad przeprowadzenia badania MR i opieki nad pacjentem po badaniu. Celem artykułu jest przybliżenie tych aspektów. Omówiono w nim rodzaje stref zagrożenia występujących w środowisku pola magnetycznego oraz stosowanych oznaczeń kompatybilności sprzętów medycznych używanych w pracowniach MR, a także bezwzględne i względne przeciwwskazania do obrazowania metodą MR. Ponadto w artykule zostały zawarte informacje dotyczące specyfiki badań MR u kobiet ciężarnych, w połogu, w trakcie terapii hormonalnej. Osobny fragment pracy przedstawia skrótowo środki kontrastowe stosowane w MR i możliwe powikłania po ich podaniu.

Magnetic resonance imaging finds more and more applications in clinical practice. It is associated with a significant increase in the number of laboratory equipped with MR scanners. Both the number of people employed in magnetic resonance departments and the number of patients increases, therefore also the number of people potentially exposed to risk related with the magnetic field. Therefore, knowledge about safety at work in the MR laboratory and compliance with relevant procedures are necessary. This is to ensure protection of patients and people working in the magnetic field environment against potential risks associated with the possibility of adverse events.

To understand them, it is necessary to have basic knowledge of the physical and technical aspects of this imaging method, knowledge of the principles of functioning of the MR department, rules of proper qualification, patient preparation for the examination and the principles of proper MR and post-test examination patient care. The aim of the following article is to bring all these aspects closer. The types of hazard zones occurring in the magnetic field environment, the applied signs of compatibility of medical devices used in MR laboratories and absolute and relative contraindications to magnetic resonance imaging will be discussed. In addition, the article contains information about specificity of MR research in pregnant women, in puerperium, during hormonal therapy. A separate part of the article briefly discusses the contrast agents used in magnetic resonance and possible complications after their administration.