Bóle głowy częstym objawem u chorych na toczeń układowy

Diagnostyka i postępowanie w przypadkach bólów głowy w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego (TRU) są wyzwaniem dla codziennej praktyki. Wyniki międzynarodowego badania obserwacyjnego (Systemic Lupus International Collaborating Clinics - SLICC) analizującego występowanie bólów głowy z uwzględnieniem różnych aspektów choroby, u pacjentów z TRU wskazują na dużą częstość występowania tego objawu. Spośród 1732 chorych, bóle głowy występowały u blisko 18% w chwili włączenia do badania, po 10 latach obserwacji stwierdzano je już u 58% badanych. Charakter bólów był zróżnicowany i obejmował: migrenowe bóle głowy (60,7%), napięciowe (38,6%) oraz klasterowe bóle głowy, bóle związane ze wzmożonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym (1%) oraz dolegliwości o niespecyficznym charakterze. Tylko u 1,5% badanych obserwowano typowy toczniowy ból głowy - silny, utrzymujący się ból, mogący mieć charakter migrenowy, nie odpowiadający na narkotyczne leki przeciwbólowe (wg SLEDAI-2K); wg innej definicji dodatkowo obezwładniający ból powinien utrzymywać się przez co najmniej 3 dni (BILAG). U 45,5% wystąpił co najmniej jeden incydent tocznia neuropsychiatrycznego (92% związanych z zajęciem centralnego układu nerwowego, 8% z zajęciem obwodowego układu nerwowego). Analiza zgromadzonych danych nie wykazała korelacji bólów głowy ze wskaźnikami aktywności TRU: SLEDAI (za wyjątkiem typowego toczniowego bólu głowy) i SDI, nie wykazano również wpływu stosowanego leczenia (glukokortykoidów, leków antymalarycznych i immunosupresyjnych) na ich występowanie lub związku z obecnością specyficznych autoprzeciwciał. Zaobserwowano natomiast istotny wpływ dolegliwości na jakość życia chorych (ocenianą kwestionariuszem SF-36). U ponad połowy badanych dolegliwości ustąpiły w okresie obserwacji, bez związku ze stosowanym leczeniem choroby podstawowej.
Zdecydowaną większość wśród badanych stanowiły kobiety (89%), wieku 34,6± 13,4 lata. Średnia aktywność choroby oceniana wskaźnikiem SLEDAI-2K była umiarkowana (4,0± 5,3), a powikłania narządowe nieznaczne (SDI 0,32± 0,76) w badanej populacji.