123RF
Naukowcy proponują nowe spojrzenie na podstawy chorób psychicznych
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 16.12.2021
Źródło: Katarzyna Czechowicz/PAP, Neuropsychopharmacology: „A three-factor model of common early onset psychiatric disorders: temperament, adversity, and dopamine”
Działy:
Aktualności w Neurologia
Aktualności
| Tagi: | Marco Leyton, choroby psychiczne, patogeneza |
Wczesne problemy psychiatryczne – od depresji i stanów lękowych po uzależnienie, dysleksję, bulimię i ADHD – mogą być w dużej mierze spowodowane kombinacją zaledwie trzech czynników – sugerują naukowcy z kanadyjskiego McGill University.
Mimo postępu nauk medycznych przyczyny zaburzeń psychicznych pozostają słabo poznane. Teraz uzyskano dowody na to, że duża liczba tego typu zaburzeń może być wypadkową trzech czynników:
◾ biologicznego – wynikającego z indywidualnej zmienności w mózgowym szlaku przyjemności (czyli szlaku dopaminergicznym),
◾ społecznego – związanego z zaniedbaniami lub nadużyciami z okresu wczesnego dzieciństwa,
◾ psychologicznego – odnoszącego się do temperamentu człowieka, a szczególnie skłonności do zachowań impulsywnych i trudności w kontrolowaniu emocji.
Odkrycie to ma duże znaczenie dla zrozumienia zarówno przyczyn szerokiego zakresu zaburzeń psychicznych, jak i cech, na które warto zwrócić uwagę we wczesnej interwencji.
– Do niedawna sądzono, że zaburzenia psychiczne odzwierciedlają odrębne jednostki chorobowe, z których każda ma swoje unikalne przyczyny. Obecne dowody naukowe obalają tę ideę, sugerując, że większość wcześnie ujawniających się zaburzeń w dużej mierze odzwierciedla kombinację niewielkiej liczby czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych – mówi prof. Marco Leyton, współautor omawianego badania.
Wcześniejsze badania sugerowały, że każdy z tych trzech czynników osobno ma pewien wpływ na rozwój zaburzeń psychicznych. Autorzy omawianej publikacji jako pierwsi zbadali je wszystkie łącznie.
W tym celu wykonali badanie obrazowe mózgu (PET i MRI) 52 młodym Kanadyjczykom (30 kobietom i 22 mężczyznom) między 11. a 16. rokiem życia. Chcieli przyjrzeć się charakterystycznym cechom szlaków dopaminergicznych uczestników, czyli ścieżek odgrywających ważną rolę w kontroli zachowań związanych z przyjemnością, nagrodą, motywacją itp. Cechy te zostały następnie zestawione z informacjami o cechach temperamentu badanych nastolatków oraz z historią ich życia, a szczególnie dużymi przeciwnościami losu, z którymi zetknęli się we wczesnym dzieciństwie.
Co zaskakujące, okazało się, że obecność tych trzech czynników u danej osoby pozwalała z ponad 90-proc. pewnością przewidzieć, że miała ona lub ma problemy ze zdrowiem psychicznym w przeszłości lub podczas trzyletniego okresu obserwacji.
Ponieważ otrzymane wyniki były bardzo nowatorskie i znaczące, Kanadyjski Instytut Badań nad Zdrowiem (CIHR) przeznaczył dodatkowe 2 mln dolarów na przeprowadzenie dalszych badań na większej próbie i śledzenie uczestników aż do ukończenia przez nich 20. roku życia. – Jeśli nowe wyniki potwierdzą nasze wstępne ustalenia, całkowicie zmieni się sposób, w jaki myślimy o chorobach psychicznych – podkreślają specjaliści.
◾ biologicznego – wynikającego z indywidualnej zmienności w mózgowym szlaku przyjemności (czyli szlaku dopaminergicznym),
◾ społecznego – związanego z zaniedbaniami lub nadużyciami z okresu wczesnego dzieciństwa,
◾ psychologicznego – odnoszącego się do temperamentu człowieka, a szczególnie skłonności do zachowań impulsywnych i trudności w kontrolowaniu emocji.
Odkrycie to ma duże znaczenie dla zrozumienia zarówno przyczyn szerokiego zakresu zaburzeń psychicznych, jak i cech, na które warto zwrócić uwagę we wczesnej interwencji.
– Do niedawna sądzono, że zaburzenia psychiczne odzwierciedlają odrębne jednostki chorobowe, z których każda ma swoje unikalne przyczyny. Obecne dowody naukowe obalają tę ideę, sugerując, że większość wcześnie ujawniających się zaburzeń w dużej mierze odzwierciedla kombinację niewielkiej liczby czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych – mówi prof. Marco Leyton, współautor omawianego badania.
Wcześniejsze badania sugerowały, że każdy z tych trzech czynników osobno ma pewien wpływ na rozwój zaburzeń psychicznych. Autorzy omawianej publikacji jako pierwsi zbadali je wszystkie łącznie.
W tym celu wykonali badanie obrazowe mózgu (PET i MRI) 52 młodym Kanadyjczykom (30 kobietom i 22 mężczyznom) między 11. a 16. rokiem życia. Chcieli przyjrzeć się charakterystycznym cechom szlaków dopaminergicznych uczestników, czyli ścieżek odgrywających ważną rolę w kontroli zachowań związanych z przyjemnością, nagrodą, motywacją itp. Cechy te zostały następnie zestawione z informacjami o cechach temperamentu badanych nastolatków oraz z historią ich życia, a szczególnie dużymi przeciwnościami losu, z którymi zetknęli się we wczesnym dzieciństwie.
Co zaskakujące, okazało się, że obecność tych trzech czynników u danej osoby pozwalała z ponad 90-proc. pewnością przewidzieć, że miała ona lub ma problemy ze zdrowiem psychicznym w przeszłości lub podczas trzyletniego okresu obserwacji.
Ponieważ otrzymane wyniki były bardzo nowatorskie i znaczące, Kanadyjski Instytut Badań nad Zdrowiem (CIHR) przeznaczył dodatkowe 2 mln dolarów na przeprowadzenie dalszych badań na większej próbie i śledzenie uczestników aż do ukończenia przez nich 20. roku życia. – Jeśli nowe wyniki potwierdzą nasze wstępne ustalenia, całkowicie zmieni się sposób, w jaki myślimy o chorobach psychicznych – podkreślają specjaliści.
