Zastosowanie buprenorfiny u pacjentki z rakiem endometrium uzależnionej od morfiny

Wprowadzenie

Stosowanie opioidów w leczeniu bólu z racji ich działania ośrodkowego zawsze wiąże się z ryzykiem rozwoju uzależnienia [1]. W przypadku leczenia bólu, zwłaszcza u pacjentów z chorobą nowotworową, ryzyko to określa się jednak najczęściej jako minimalne [2, 3].

W dostępnej literaturze charakterystyczny jest brak badań prospektywnych na temat występowania uzależnienia u pacjentów z bólem leczonych opioidami. Aktualne wyniki różnych pod względem metodologicznym analiz wskazują, że nadużywanie opioidów u pacjentów leczonych z powodu bólu sięga 3–63% [4, 5]. Wyniki innych badań wskazują na epizodyczny charakter leczenia opioidami u badanych, co wyklucza możliwość przypisania uzależnienia procesowi leczenia z zastosowaniem opioidów [6].

Powszechnie uważa się, że uzależnienie fizyczne związane z objawami autonomicznymi w przypadku odstawienia leku lub zmniejszenia dawki występuje często. Uzależnienie psychiczne natomiast, określane jako wzorzec zachowania związany z przymusem przyjmowania leku w celach innych niż lecznicze, u pacjentów z bólem przewlekłym występuje rzadko [6].

W leczeniu detoksykacyjnym i substytucyjnym osób uzależnionych coraz większe zastosowanie ma zatwierdzona w 2002 r. przez Agencję ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration) buprenorfina – półsyntetyczny opioid o częściowym agonistycznym działaniu na receptor opioidowy [7–9, 20]. Lek ten jest od ponad 30 lat stosowany również w leczeniu bólu i ostatnio rekomendowany przez zespoły ekspertów i klinicystów w leczeniu bólu nowotworowego, zwłaszcza o charakterze neuropatycznym [7, 8].

Opis przypadku

Pacjentka, 65 lat, z rozpoznanym w 1997 r. rakiem trzonu macicy (adenocarcinoma endometrioidale) po usunięciu macicy i obustronnym usunięciu przydatków drogą brzuszną (histerektomia radykalna) oraz brachyterapii (192Ir, 3 × 600 cGy/g) została w 2000 r. objęta opieką paliatywną w Poradni Medycyny Paliatywnej (PMP). Do Poradni zgłosiła się z powodu silnego bólu zlokalizowanego w okolicy lędźwiowo-krzyżowej z promieniowaniem do podbrzusza, lewego pośladka i kończyny dolnej. Pacjentka łączyła wystąpienie bólu z zakończonym leczeniem onkologicznym.

Przebyte operacje: tenotomia z powodu objawów zespołu mięśni gruszkowatych z uwolnieniem nerwu kulszowego w okolicy lewego biodra (1998), uwolnienie jelit ze zrostów w jamie otrzewnowej (1999), operacje z powodu kamicy nerkowej i wodonercza (1974, 1998) i...


Pełna treść artykułu...