Milionowy grant na badania dotyczące czerniaka
Autor: Kamila Gębska
Data: 22.11.2016
Źródło: KG/cm.umk.pl
Prof. dr hab. n. med. Alina Grzanka, kierownik Katedry i Zakładu Histologii i Embriologii Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum w Bydgoszczy otrzymała grant Narodowego Centrum Nauki w konkursie OPUS na realizację projektu „Znaczenie osi cyklina F-RRM2 w lekooporności komórek czerniaka o zróżnicowanym stopniu agresywności - badania in vitro”.
Wartość grantu wynosi 1.364.400 zł. W konkursie OPUS mogą startować wszyscy naukowcy, niezależnie od stażu i stopnia naukowego. Uzyskane środki można przeznaczyć na stworzenie zespołu badawczego oraz zakup aparatury potrzebnej do realizacji badań.
Czerniak jest najbardziej złośliwą odmianą raka skóry. Wczesne stadia choroby są stosunkowo łatwe do wyleczenia, jednakże terapia zaawansowanego nowotworu lub przerzutu sprawia poważne trudności.
Śmiertelność wśród pacjentów u których stwierdzono przerzut czerniaka sięga 80 proc. Nowa generacja leków biologicznych spowodowała, że po raz pierwszy statystyki przeżywalności nieznacznie się poprawiły. Ten umiarkowany sukces spowodował, że zasadne jest prowadzenie badań w kierunku poszukiwania nowych terapii skupiających się na biologii nowotworu i celowaniu w te ścieżki molekularne, które są kluczowe dla wzrostu, przerzutowania i odpowiedzi na leczenie. Jedną ze strategii zakłócających rozwój nowotworu jest zatrzymanie metabolizmu tworzenia DNA. DNA zbudowany jest z deoksyrybonukleotydów, które są syntezowane przez reduktazę rybonukleotydową z rybonukleotydów. Kluczową dla aktywności reduktazy rybonukleotydowej jest jej mała podjednostka RRM2. Wysoka ekspresja RRM2 jest obserwowana w wielu nowotworach - w tym w czerniaku - i jest związana z lekoopornością, wynikającą z wysokiej wydajności systemów naprawy DNA, które zmniejszają skuteczność leków przeciwnowotworowych.
RRM2 jest kontrolowana przez cyklinę F, której niska ekspresja – w przeciwieństwie jak w przypadku RRM2 – wiąże się z gorszą prognozą. Cyklina F jest ważna dla naprawy materiału genetycznego, a także utrzymuje jego stabilność poprzez zatrzymanie cyklu komórkowego w momencie wykrycia uszkodzenia DNA. Jednakże wiedza dotycząca działania cykliny F jest niewielka. Badania wskazują, że zwiększenie ekspresji cykliny F w komórkach, może znieść oporność komórek nowotworowych na cytostatyki poprzez obniżenie ekspresji RRM2. Ponadto, wzrost ekspresji cykliny F może przywrócić prawidłowe funkcjonowanie systemów kontroli cyklu komórkowego, co może wspomagać efektywność terapii.
Realizacja niniejszego grantu, powinna przynieść odpowiedzi na m.in. takie pytania: czy istnieje różnica w poziomie ekspresji cykliny F w komórkach linii czerniaka wyprowadzonych z nowotworów pierwotnych i metastatycznych, czy niska ekspresja cykliny F, jest czynnikiem warunkującym lekooporność w komórkach czerniaka, poprzez mechanizm związany z nadekspresją RRM2, czy zwiększenie ekspresji cykliny F w komórkach zwiększy ich wrażliwość na cisplatynę, temozolomid i promieniowanie UV, poprzez zmniejszenie wydajności naprawy DNA, czy zwiększenie ekspresji cykliny F będzie miało wpływ na zmianę profilu ekspresji białek pro- i antyapoptotycznych.
Czerniak jest najbardziej złośliwą odmianą raka skóry. Wczesne stadia choroby są stosunkowo łatwe do wyleczenia, jednakże terapia zaawansowanego nowotworu lub przerzutu sprawia poważne trudności.
Śmiertelność wśród pacjentów u których stwierdzono przerzut czerniaka sięga 80 proc. Nowa generacja leków biologicznych spowodowała, że po raz pierwszy statystyki przeżywalności nieznacznie się poprawiły. Ten umiarkowany sukces spowodował, że zasadne jest prowadzenie badań w kierunku poszukiwania nowych terapii skupiających się na biologii nowotworu i celowaniu w te ścieżki molekularne, które są kluczowe dla wzrostu, przerzutowania i odpowiedzi na leczenie. Jedną ze strategii zakłócających rozwój nowotworu jest zatrzymanie metabolizmu tworzenia DNA. DNA zbudowany jest z deoksyrybonukleotydów, które są syntezowane przez reduktazę rybonukleotydową z rybonukleotydów. Kluczową dla aktywności reduktazy rybonukleotydowej jest jej mała podjednostka RRM2. Wysoka ekspresja RRM2 jest obserwowana w wielu nowotworach - w tym w czerniaku - i jest związana z lekoopornością, wynikającą z wysokiej wydajności systemów naprawy DNA, które zmniejszają skuteczność leków przeciwnowotworowych.
RRM2 jest kontrolowana przez cyklinę F, której niska ekspresja – w przeciwieństwie jak w przypadku RRM2 – wiąże się z gorszą prognozą. Cyklina F jest ważna dla naprawy materiału genetycznego, a także utrzymuje jego stabilność poprzez zatrzymanie cyklu komórkowego w momencie wykrycia uszkodzenia DNA. Jednakże wiedza dotycząca działania cykliny F jest niewielka. Badania wskazują, że zwiększenie ekspresji cykliny F w komórkach, może znieść oporność komórek nowotworowych na cytostatyki poprzez obniżenie ekspresji RRM2. Ponadto, wzrost ekspresji cykliny F może przywrócić prawidłowe funkcjonowanie systemów kontroli cyklu komórkowego, co może wspomagać efektywność terapii.
Realizacja niniejszego grantu, powinna przynieść odpowiedzi na m.in. takie pytania: czy istnieje różnica w poziomie ekspresji cykliny F w komórkach linii czerniaka wyprowadzonych z nowotworów pierwotnych i metastatycznych, czy niska ekspresja cykliny F, jest czynnikiem warunkującym lekooporność w komórkach czerniaka, poprzez mechanizm związany z nadekspresją RRM2, czy zwiększenie ekspresji cykliny F w komórkach zwiększy ich wrażliwość na cisplatynę, temozolomid i promieniowanie UV, poprzez zmniejszenie wydajności naprawy DNA, czy zwiększenie ekspresji cykliny F będzie miało wpływ na zmianę profilu ekspresji białek pro- i antyapoptotycznych.
