Pies jako naturalny model do badań porównawczych nad autoimmunizacyjnymi dermatozami pęcherzowymi
Autor: Andrzej Kordas
Data: 24.03.2014
Źródło: Justyna Gornowicz-Porowska, Marian Dmochowski, Paweł Pietkiewicz, Monika Bowszyc-Dmochowska Pracownia Autoimmunizacyjnych Dermatoz Pęcherzowych, Pracownia Histopatologii i Immunopatologii Skóry, Katedra i Klinika Dermatologii, UM w Poznaniu
Patomechanizm powstawania pęcherzy pod wpływem patogennych autoprzeciwciał w autoimmunizacyjnych dermatozach pęcherzowych (ADP) może być badany za pomocą różnych systemów modelowych – zarówno in vitro, jak i in vivo.
Naturalne zwierzęce homologi dla ludzkich ADP rozpoznano już w 1975 roku, rozpoczynając erę intensywnych badań czynnościowych ADP w oparciu o modele in vivo (1,2). Spośród różnych gatunków zwierząt pies wydaje się być użytecznym modelem badawczym ze względu na występowanie wspólnych cech anatomicznych i fizjologicznych, długość życia (stosunkowo krótka), ograniczoną zmienność genetyczną wśród osobników tej sa¬mej rasy oraz dzielenie warunków życia z człowiekiem. Projekt „Canine Genome Project” ustalił 99% genomu psa, przy czym wszystkie zidentyfikowane geny wykazywały podobieństwo do genów ludzkich. Dodatkowo ADP występują u psów spontanicznie – podobnie jak u ludzi.
Naturalnie powstające ADP u psów wykazują wiele wspólnych cech klinicznych i molekularnych z ludzkimi ADP – podobieństwo w zakresie etiologii, patogenezy i odpowiedzi na leczenie do analogicznych dermatoz występujących u ludzi. Wykazano u psów występowanie podnaskórkowych ADP (głównie pemfigoidu błon śluzowych – MMP i pemfigoidu pęcherzowego – BP) oraz pęcherzycy, przy czym zauważono pewne różnice. Epidemiologicznie, ludzki BP dotyka zazwyczaj osoby starsze, a u psów występuje przeważnie w średnim wieku. Analizując choroby kręgu pęcherzycy stwierdzono, że u Europejczyków powszechniejsza jest pęcherzyca zwykła (PV), a u psów pęcherzyca liściasta (PF), czyniąc desmogleinę 1 (DSG1) dominującym autoantygenem. Kliniczna manifestacja PF u psów obejmuje pierwotną osutkę krostową lokalizującą się predylekcyjnie na pysku, nosie (grzbiet nosa), uszach i poduszkach łap, tworzącą następnie strupy.
Ponadto stwierdzono, że zachorowalność na niektóre ADP może być uzależniona od rasy psa (niektó¬re rasy są bardziej podatne na wybrane typy ADP: pęcherzyca rumieniowata – owczarki niemieckie i owczarki szkockie Collie; PF – akita, chow-chow, jamniki, nowofundlandy, bearded collie, dobermany; BP – owczarki szkockie Collie, dobermany; LABD – jamniki). Dane te sugerują, że biochemiczno-molekularne badania po¬równawcze mogłyby pozwolić na ustalenie genetycznych predyspozycji ADP lub zmian w profilu ekspresji białek stanowiących autoantygeny.
Przedstawione dane mogą sugerować, że pies byłby, uwzględniając uwarunkowania etyczne, przydatnym naturalnym modelem (3) do badania immunopatogenezy i terapii ludzkich ADP.
1. Oberkirchner U, Linder KE, Dunston S, Bizikova P, Olivry T. Metaflumizone-amitraz (Promeris)-associated pustular acantholytic dermatitis in 22 dogs: evidence suggests contact drug-triggered pemphigus foliaceus. Vet Dermatol. 2011 Oct;22(5):436-48. doi: 10.1111/j.1365-3164.2011.00974.x.
2. Rongioletti F. Scleroderma mimics: a hard challenge for dermatologists and dermatopathologists. Ogólnopolskie Warsztaty Dermatologiczne „O Chorobach Skóry Pod Koziołkami”, Poznań 14-15 marca 2014r.
3. Dmochowski M. Pęcherzyca zwykła i pęcherzyca paraneoplastyczna. W: Autoimmunizacyjne dermatozy pęcherzowe. Wyd. Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, 2006; s.54-115.
Legenda do ryciny:
Nadżerki pokryte strupo-łuskami na nosie mężczyzny w średnim wieku z PF (surowicze anty-DSG1 IgG >200 RU/ml; anty-DSG3 IgG 1,86 RU/ml; punkt odcięcia 20 RU/ml)
Naturalnie powstające ADP u psów wykazują wiele wspólnych cech klinicznych i molekularnych z ludzkimi ADP – podobieństwo w zakresie etiologii, patogenezy i odpowiedzi na leczenie do analogicznych dermatoz występujących u ludzi. Wykazano u psów występowanie podnaskórkowych ADP (głównie pemfigoidu błon śluzowych – MMP i pemfigoidu pęcherzowego – BP) oraz pęcherzycy, przy czym zauważono pewne różnice. Epidemiologicznie, ludzki BP dotyka zazwyczaj osoby starsze, a u psów występuje przeważnie w średnim wieku. Analizując choroby kręgu pęcherzycy stwierdzono, że u Europejczyków powszechniejsza jest pęcherzyca zwykła (PV), a u psów pęcherzyca liściasta (PF), czyniąc desmogleinę 1 (DSG1) dominującym autoantygenem. Kliniczna manifestacja PF u psów obejmuje pierwotną osutkę krostową lokalizującą się predylekcyjnie na pysku, nosie (grzbiet nosa), uszach i poduszkach łap, tworzącą następnie strupy.
Ponadto stwierdzono, że zachorowalność na niektóre ADP może być uzależniona od rasy psa (niektó¬re rasy są bardziej podatne na wybrane typy ADP: pęcherzyca rumieniowata – owczarki niemieckie i owczarki szkockie Collie; PF – akita, chow-chow, jamniki, nowofundlandy, bearded collie, dobermany; BP – owczarki szkockie Collie, dobermany; LABD – jamniki). Dane te sugerują, że biochemiczno-molekularne badania po¬równawcze mogłyby pozwolić na ustalenie genetycznych predyspozycji ADP lub zmian w profilu ekspresji białek stanowiących autoantygeny.
Przedstawione dane mogą sugerować, że pies byłby, uwzględniając uwarunkowania etyczne, przydatnym naturalnym modelem (3) do badania immunopatogenezy i terapii ludzkich ADP.
1. Oberkirchner U, Linder KE, Dunston S, Bizikova P, Olivry T. Metaflumizone-amitraz (Promeris)-associated pustular acantholytic dermatitis in 22 dogs: evidence suggests contact drug-triggered pemphigus foliaceus. Vet Dermatol. 2011 Oct;22(5):436-48. doi: 10.1111/j.1365-3164.2011.00974.x.
2. Rongioletti F. Scleroderma mimics: a hard challenge for dermatologists and dermatopathologists. Ogólnopolskie Warsztaty Dermatologiczne „O Chorobach Skóry Pod Koziołkami”, Poznań 14-15 marca 2014r.
3. Dmochowski M. Pęcherzyca zwykła i pęcherzyca paraneoplastyczna. W: Autoimmunizacyjne dermatozy pęcherzowe. Wyd. Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, 2006; s.54-115.
Legenda do ryciny:
Nadżerki pokryte strupo-łuskami na nosie mężczyzny w średnim wieku z PF (surowicze anty-DSG1 IgG >200 RU/ml; anty-DSG3 IgG 1,86 RU/ml; punkt odcięcia 20 RU/ml)
