Reakcje skórne, klinicznie naśladujące opryszczkowate zapalenie skóry, indukowane przez Compositae
Autor: Andrzej Kordas
Data: 03.06.2014
Źródło: Justyna Gornowicz-Porowska, Marian Dmochowski, Paweł Pietkiewicz, Monika Bowszyc-Dmochowska Pracownia Autoimmunizacyjnych Dermatoz Pęcherzowych, Pracownia Histopatologii i Immunopatologii Skóry, Katedra i Klinika Dermatologii, UM w Poznaniu
Starzec jakubek (Jacobea vulgaris) należy do roślin z rodziny złożonych (astrowatych) – Compositae/Asteraceae. Udowodniono, iż zawiera on potencjalnie szkodliwe składniki charakterystyczne dla Compositae, czyli laktony seskwiterpenowe, np. alkaloidy pirolizydynowe.
Są to związki toksyczne, fototoksyczne i alergiczne (ich reaktywne grupy mogą wiązać się z grupami sulfhydrylowymi białka organizmu rozpoczynając/wzbudzając proces alergizacji), które mogą działać mutagennie, kancerogennie i hepatotoksycznie. Przedłużona ekspozycja u człowieka może prowadzić do alergicznego zapalenia skóry zwanego Compositae dermatitis, fenotypowo opisywanego jako rumień i obrzęk.
Ryzyko stwarzane przez tę łąkową roślinę jest znane przez miejscowych robotników rolnych, jednak często nieświadomi konsekwencji kontaktu z chwastem są pracujący emigranci zarobkowi, zwłaszcza jeśli nie są informowani o tym przez swoich pracodawców.
W praktyce (1) Pracowni Autoimmunizacyjnych Dermatoz Pęcherzowych UM Poznań pojawił się młody mężczyzna, bez rolniczego wykształcenia, prezentujący swędzące zmiany o charakterze pęcherzy i nadżerek zlokalizowane na rękach i kolanach. Pacjent został odesłany do pracowni przez prywatnie praktykującego dermatologa z niepewnym rozpoznaniem opryszczkowatego zapalenia skóry – DH (skórnej postaci nietolerancji glutenu). Pacjent pracował jako robotnik rolny w Irlandii przy usuwaniu chwastów z pastwisk bez świadomości zagrożeń zdrowotnych i szkodliwości usuwanych roślin. Początkowo wysypka powodowała trudności diagnostyczne, jednak rozpoznanie ostrego pęcherzowego zapalenia skóry indukowanego Jacobaea vulgaris zostało postawione po analizie historii pacjenta oraz wykluczeniu DH badaniami pracownianymi (bezpośrednia immunofluorescencja wycinka skóry okołowykwitowej nie wykazała złogów immunoreaktantów IgA, IgM, IgG i C3; badanie immunoenzymatyczne ELISA nie wykazało podwyższonego poziomu surowiczych przeciwciał IgA wobec transglutaminazy tkankowej).
Wobec powyższego, wskazana wydaje się kontrola biologiczna/chemiczna/mechaniczna składu botanicznego pastwisk i likwidacja chwastów w miejscach gdzie mogą stanowić zagrożenie zdrowia człowieka (place zabaw, żłobki, przedszkola). Także edukacja w zakresie wiedzy na temat właściwości toksykologicznych alkaloidów pirolizydynowych i dolegliwości skórnych z nimi związanych zdaje się być istotna, zwłaszcza w kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej w naszym kraju.
1. Paweł Pietkiewicz, Justyna Gornowicz-Porowska, Monika Bowszyc-Dmochowska, Marian Dmochowski. Spectrum of Jacobaea vulgaris health hazards to humans and livestock. Ann Agric Environ Med (submitted article, under review)
Legenda do ryciny:
Ewolucyjny wykwit pęcherzowy na palcu ręki u młodego zarobkowego emigranta po kontakcie ze starcem jakubkiem.
Ryzyko stwarzane przez tę łąkową roślinę jest znane przez miejscowych robotników rolnych, jednak często nieświadomi konsekwencji kontaktu z chwastem są pracujący emigranci zarobkowi, zwłaszcza jeśli nie są informowani o tym przez swoich pracodawców.
W praktyce (1) Pracowni Autoimmunizacyjnych Dermatoz Pęcherzowych UM Poznań pojawił się młody mężczyzna, bez rolniczego wykształcenia, prezentujący swędzące zmiany o charakterze pęcherzy i nadżerek zlokalizowane na rękach i kolanach. Pacjent został odesłany do pracowni przez prywatnie praktykującego dermatologa z niepewnym rozpoznaniem opryszczkowatego zapalenia skóry – DH (skórnej postaci nietolerancji glutenu). Pacjent pracował jako robotnik rolny w Irlandii przy usuwaniu chwastów z pastwisk bez świadomości zagrożeń zdrowotnych i szkodliwości usuwanych roślin. Początkowo wysypka powodowała trudności diagnostyczne, jednak rozpoznanie ostrego pęcherzowego zapalenia skóry indukowanego Jacobaea vulgaris zostało postawione po analizie historii pacjenta oraz wykluczeniu DH badaniami pracownianymi (bezpośrednia immunofluorescencja wycinka skóry okołowykwitowej nie wykazała złogów immunoreaktantów IgA, IgM, IgG i C3; badanie immunoenzymatyczne ELISA nie wykazało podwyższonego poziomu surowiczych przeciwciał IgA wobec transglutaminazy tkankowej).
Wobec powyższego, wskazana wydaje się kontrola biologiczna/chemiczna/mechaniczna składu botanicznego pastwisk i likwidacja chwastów w miejscach gdzie mogą stanowić zagrożenie zdrowia człowieka (place zabaw, żłobki, przedszkola). Także edukacja w zakresie wiedzy na temat właściwości toksykologicznych alkaloidów pirolizydynowych i dolegliwości skórnych z nimi związanych zdaje się być istotna, zwłaszcza w kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej w naszym kraju.
1. Paweł Pietkiewicz, Justyna Gornowicz-Porowska, Monika Bowszyc-Dmochowska, Marian Dmochowski. Spectrum of Jacobaea vulgaris health hazards to humans and livestock. Ann Agric Environ Med (submitted article, under review)
Legenda do ryciny:
Ewolucyjny wykwit pęcherzowy na palcu ręki u młodego zarobkowego emigranta po kontakcie ze starcem jakubkiem.
