Terapia przeciwnowotworowa z zastosowaniem inhibitorów VEGF a nadciśnienie tętnicze

Leki ukierunkowane na receptory VEGF znalazły zastosowanie w leczeniu różnych rodzajów nowotworów. Zwiększone wykorzystanie inhibitorów szlaku VEGF (VPIS) prowadzi do ich skutków ubocznych, obserwowanych szczególnie często w obrębie układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza w postaci nadciśnienia i niewydolności serca, a także żylnej i tętniczej zatorowości. Nadciśnienie jest najczęstszym działaniem niepożądanym terapii opartej na VPIS u chorych nowotworowych.

Angiogeneza to kluczowy dla wzrostu nowotworu i przerzutów nowotworowych proces, ściśle regulowany czynnikami pro- i przeciwangiogennymi . Niektóre z tych czynników są bardzo specyficzne dla komórek śródbłonka (na przykład, naczyniowy śródbłonkowy czynnik wzrostu [VEGF]), inne natomiast posiadają szeroki zakres działania w różnego rodzaju miejscach uchwytu. Rozregulowanie szlaku sygnalizacji VEGF sugerowano jako kluczowy mediator neoangiogenezy nowotworowej. W konsekwencji, opracowane leki ukierunkowane na receptory VEGF znalazły zastosowanie w leczeniu różnych rodzajów nowotworów. Zwiększone wykorzystanie inhibitorów szlaku VEGF (VPIS) prowadzi do ich skutków ubocznych, obserwowanych szczególnie często w obrębie układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza w postaci nadciśnienia i niewydolności serca, a także żylnej i tętniczej zatorowości. Nadciśnienie jest najczęstszym działaniem niepożądanym terapii opartej na VPIS u chorych nowotworowych. W terapii skojarzonej z bewacyzumabem i sunitinibem u pacjentów z zaawansowanymi nowotworami nerki, częstość występowania nadciśnienia sięga 92% . Zwiększona zachorowalność na nadciśnienie tętnicze może
prowadzić do zmniejszenia dawki lub przerwania leczenia VPIS. Chociaż mechanizm, leżący u podstaw rozwoju nadciśnienia wywołanego przez inhibitory angiogenezy nie został jeszcze wyjaśniony, zmniejszenie biodostępności tlenku azotu (NO) uważane jest za czynnik krytyczny. Kruzliak i wsp. opisali dwa główne mechanizmy patofizjologiczne rozwoju nadciśnienia indukowanego przez VPIS: (1) bezpośrednie hamowanie wytwarzania NO oraz (2) pośrednie zwiększenie proliferacji komórek przyśrodkowych naczyń, prowadzące do rozwoju HTA. Biorąc pod uwagę te dwa mechanizmy, autorzy sugerują, że podawanie donorów NO przed i/lub w toku terapii VPIS zapobiega występowaniu nadciśnienia i jego powikłań. Warto podkreślić jednak, że te nowe podejście terapeutyczne oparte jest wyłącznie na opisach przypadków i badaniach kliniczno-kontrolnych - potrzebne są dalsze badania prospektywne, aby zweryfikować te dane.