Antybiotykoterapia w pierwotnym stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych

Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (ang. primary sclerosing cholangitis – PSC) jest przewlekłą chorobą o nieznanej etiologii, prowadzącą do uszkodzenia wewnątrzwątrobowych i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych.

Jak dotąd nie dysponujemy skutecznym sposobem leczenia PSC, najpowszechniej stosuje się kwas ursodeoksycholowy, jednak jego przydatność terapeutyczna najprawdopodobniej ogranicza się głównie do poprawy wyników badań laboratoryjnych, natomiast nie wpływa istotnie na progresję samej choroby. Inną formą leczenia jest zastosowanie technik endoskopowych (przy obecności zwężeń dostępnych metodom endoskopowym) oraz transplantacja wątroby. Istotnym ograniczeniem leczenia chirurgicznego jest duży odsetek nawrotów choroby w wątrobie przeszczepionej. Stąd poszukuje się wciąż nowych leków, które dałyby szansę na lepszą kontrolę tego groźnego schorzenia.
W ostatnim wydaniu Alimentary Phramacology and Therapeutics ukazała się praca, w której przedstawiono wyniki pilotażowego badania, w którym oceniano skuteczność wankomycyny oraz metronidazolu w leczeniu chorych z PSC. Do badania włączono 35 chorych z PSC. Badanie miało charakter randomizowany, przeprowadzono je metodą podwójnie ślepej próby. Chorzy podzieleni zostali na cztery grupy: I i II – w której chorzy przyjmowali wankomycynę w dawce 125 mg lub 250 mg 4 razy dziennie; oraz grupę III i IV - w której pacjenci otrzymywali metronidazol w dawce 250 mg lub 500 mg 3 razy dziennie przez 12 tygodni. Pierwotnym punktem końcowym był istotny spadek aktywności fosfatazy alkalicznej (ALP) w 12 tygodniu. Drugorzędowymi punktami końcowymi były spadek stężenia bilirubiny całkowitej oraz redukcja wyniku w skali Mayo PSC risk score.
Pierwotny punkt końcowy osiągnięto u 43% otrzymujących mniejszą dawkę wankomycyny i 40% otrzymujących dużą dawkę wankomycyny. Istotny spadek stężenia bilirubiny odnotowano u 20% chorych otrzymujących małą dawkę metronidazolu. Mayo PSC risk score zmniejszył się istotnie u pacjentów otrzymujących małą dawkę wankomycyny i metronidazolu. Częstość występowania świądu zmalała istotnie w grupie otrzymującej małą dawkę metronidazolu. U 6 osób działania niepożądane farmakoterapii wymusiły zakończenie przedwczesne leczenia (w tym 4 z tych pacjentów otrzymywało metronidazol).
W podsumowaniu autorzy wskazują, że zarówno wankomycyna, jak metronidazol wykazują pewną skuteczność terapeutyczną w leczeniu PSC. Jednak jedynie w przypadku wankomycyny osiągnięto pierwotny punkt końcowy badania, leczenie tym lekiem wiązało się także rzadziej z pojawieniem się istotnych działań niepożądanych. Potrzebne są dalsze badania dotyczące przydatności zastosowania wankomycyny i metronidazolu u chorych z PSC.