Choroba do długotrwałego leczenia
Autor: Małgosia Michalak
Data: 16.04.2014
O chorobie refluksowej przełyku, jej objawach i możliwościach leczenia mówi prof. Ewa Małecka-Panas z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 1 im. Barlickiego w Łodzi.
Czy choroba refluksowa przełyku jest powszechna?
- Tak. Dotyka około 30 proc. populacji w różnym wieku. GERD (gastroesophageal reflux disease) powstaje wówczas, gdy zarzucana z żołądka do przełyku treść przełamuje bariery obronne, wywołując objawy albo uszkadzając błonę śluzową przełyku. Częstość występowania i zróżnicowany obraz kliniczny GERD stanowią poważny problem. W Europie i Ameryce Północnej GERD, definiowana jako odczuwanie zgagi co najmniej raz w tygodniu, występuje u 15-22 proc. osób i częstość ta zwiększa się z czasem. GERD występuje we wszystkich grupach wiekowych, częściej po 40. roku życia, równie często u obu płci.
Jakie są jej objawy?
- Najczęstszymi objawami GERD są zgaga i kwaśne regurgitacje. U 40-50 proc. chorych GERD przebiega bezobjawowo. Może być wówczas rozpoznawana podczas badania endoskopowego wykonywanego z innych wskazań. Głównym objawem jest zgaga, czyli uczucie pieczenia w przełyku lub za mostkiem. Przyczynami zgagi są zarzucanie do przełyku kwaśnej lub słabo kwaśnej treści żołądkowej albo żółci, zaburzenia motoryki, rozciąganie przełyku przez treść pokarmową lub gaz. Ale zgaga nie musi być wywołana refluksem, co wynika z niektórych badań diagnostycznych.
Które badanie jest najbardziej przydatne?
- Zasadniczą rolę w rozpoznawaniu GERD odgrywa badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. U każdego chorego z objawami GERD powinno być wykonane co najmniej raz w życiu. Badanie można wykonać planowo, zaś w trybie pilnym jeśli towarzyszą objawy alarmowe, jak zaburzenia połykania, bóle podczas przełykania, krwawienie z przewodu pokarmowego, uporczywe wymioty, utrata masy ciała, krwawienie i anemizacja.
Czy wykonuje się także inne badania?
- U chorych na GERD badania histopatologicznego wycinków przełyku nie wykonuje się rutynowo, lecz w wtedy gdy pojawią się wątpliwości diagnostyczne lub w celu dokładnego określenia zmian widocznych w badaniu endoskopowym i określeniu ich etiologii. Można także wykonać 24-godzinną pH-metrię z impedancją, zwłaszcza u chorych z utrzymującymi się objawami mimo długotrwałego leczenia.
Co sprzyja rozwojowi choroby?
- Do czynników ryzyka należy otyłość, duża objętość posiłków, przewlekły stres, intensywny wysiłek fizyczny w przymusowej pozycji , ciąża i przepuklina rozworu przełykowego. Na chorobę mają wpływ także palenie tytoniu, alkohol, spożywanie pewnych pokarmów, na przykład napojów gazowanych lub owoców cytrusowych. Przyjmowane leki mogą sprzyjać rozwojowi GERD, w tym środki antykoncepcyjne czy leki stosowane w chorobach sercowo-naczyniowych.
Czy można wyleczyć GERD?
- Można złagodzić chorobę, ale nie można jej wyleczyć. Celami leczenia jest opanowanie objawów, a także wygojenie uszkodzeń błony śluzowej, zapobieganie powikłaniom, a u chorych z przełykiem Barretta zmniejszenie ryzyka powstania raka gruczołowego przełyku. Leczy się inhibitorami pompy protonowej, możliwe jest także leczenie chirurgiczne, choć tu dobre są pierwsze wyniki, podczas gdy w długim terminie choroba nawraca i konieczna staje się farmakoterapia.
Jakie choroby towarzyszą chorobie refluksowej?
- Zespół jelita nadwrażliwego (IBS – irritable bowel syndrome), który występuje u około 50 proc. chorych na GERD (zakres: 19-71 proc.), a GERD w przebiegu IBS stwierdza się u około 40 proc. chorych. Każda z chorób współistniejących jest skutkiem zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Na powstanie każdej wpływa stres – w obu grupach chorych poziom stresu jest wyższy, a depresja i inne zaburzenia emocjonalne są częstsze niż u osób zdrowych. Oprócz tego w przebiegu choroby refluksowej mogą pojawiać się objawy pozaprzełykowe, jak astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie krtani i przewlekły kaszel.
Jaki jest obraz kliniczny tej choroby?
- Wyróżnia się trzy postacie kliniczne GERD: nienadżerkową (NERD – non-erosive reflux disease), nadżerkową (ERD – erosive reflux disease), zwaną też refluksowym zapaleniem przełyku oraz przełyk Barretta (BE – Barrett’s esophagus), uznawany za stan przedrakowy raka gruczołowego przełyku. Najczęstszą postacią jest NERD, występująca u 50-70 proc. chorych na GERD.
- Tak. Dotyka około 30 proc. populacji w różnym wieku. GERD (gastroesophageal reflux disease) powstaje wówczas, gdy zarzucana z żołądka do przełyku treść przełamuje bariery obronne, wywołując objawy albo uszkadzając błonę śluzową przełyku. Częstość występowania i zróżnicowany obraz kliniczny GERD stanowią poważny problem. W Europie i Ameryce Północnej GERD, definiowana jako odczuwanie zgagi co najmniej raz w tygodniu, występuje u 15-22 proc. osób i częstość ta zwiększa się z czasem. GERD występuje we wszystkich grupach wiekowych, częściej po 40. roku życia, równie często u obu płci.
Jakie są jej objawy?
- Najczęstszymi objawami GERD są zgaga i kwaśne regurgitacje. U 40-50 proc. chorych GERD przebiega bezobjawowo. Może być wówczas rozpoznawana podczas badania endoskopowego wykonywanego z innych wskazań. Głównym objawem jest zgaga, czyli uczucie pieczenia w przełyku lub za mostkiem. Przyczynami zgagi są zarzucanie do przełyku kwaśnej lub słabo kwaśnej treści żołądkowej albo żółci, zaburzenia motoryki, rozciąganie przełyku przez treść pokarmową lub gaz. Ale zgaga nie musi być wywołana refluksem, co wynika z niektórych badań diagnostycznych.
Które badanie jest najbardziej przydatne?
- Zasadniczą rolę w rozpoznawaniu GERD odgrywa badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. U każdego chorego z objawami GERD powinno być wykonane co najmniej raz w życiu. Badanie można wykonać planowo, zaś w trybie pilnym jeśli towarzyszą objawy alarmowe, jak zaburzenia połykania, bóle podczas przełykania, krwawienie z przewodu pokarmowego, uporczywe wymioty, utrata masy ciała, krwawienie i anemizacja.
Czy wykonuje się także inne badania?
- U chorych na GERD badania histopatologicznego wycinków przełyku nie wykonuje się rutynowo, lecz w wtedy gdy pojawią się wątpliwości diagnostyczne lub w celu dokładnego określenia zmian widocznych w badaniu endoskopowym i określeniu ich etiologii. Można także wykonać 24-godzinną pH-metrię z impedancją, zwłaszcza u chorych z utrzymującymi się objawami mimo długotrwałego leczenia.
Co sprzyja rozwojowi choroby?
- Do czynników ryzyka należy otyłość, duża objętość posiłków, przewlekły stres, intensywny wysiłek fizyczny w przymusowej pozycji , ciąża i przepuklina rozworu przełykowego. Na chorobę mają wpływ także palenie tytoniu, alkohol, spożywanie pewnych pokarmów, na przykład napojów gazowanych lub owoców cytrusowych. Przyjmowane leki mogą sprzyjać rozwojowi GERD, w tym środki antykoncepcyjne czy leki stosowane w chorobach sercowo-naczyniowych.
Czy można wyleczyć GERD?
- Można złagodzić chorobę, ale nie można jej wyleczyć. Celami leczenia jest opanowanie objawów, a także wygojenie uszkodzeń błony śluzowej, zapobieganie powikłaniom, a u chorych z przełykiem Barretta zmniejszenie ryzyka powstania raka gruczołowego przełyku. Leczy się inhibitorami pompy protonowej, możliwe jest także leczenie chirurgiczne, choć tu dobre są pierwsze wyniki, podczas gdy w długim terminie choroba nawraca i konieczna staje się farmakoterapia.
Jakie choroby towarzyszą chorobie refluksowej?
- Zespół jelita nadwrażliwego (IBS – irritable bowel syndrome), który występuje u około 50 proc. chorych na GERD (zakres: 19-71 proc.), a GERD w przebiegu IBS stwierdza się u około 40 proc. chorych. Każda z chorób współistniejących jest skutkiem zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Na powstanie każdej wpływa stres – w obu grupach chorych poziom stresu jest wyższy, a depresja i inne zaburzenia emocjonalne są częstsze niż u osób zdrowych. Oprócz tego w przebiegu choroby refluksowej mogą pojawiać się objawy pozaprzełykowe, jak astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie krtani i przewlekły kaszel.
Jaki jest obraz kliniczny tej choroby?
- Wyróżnia się trzy postacie kliniczne GERD: nienadżerkową (NERD – non-erosive reflux disease), nadżerkową (ERD – erosive reflux disease), zwaną też refluksowym zapaleniem przełyku oraz przełyk Barretta (BE – Barrett’s esophagus), uznawany za stan przedrakowy raka gruczołowego przełyku. Najczęstszą postacią jest NERD, występująca u 50-70 proc. chorych na GERD.
Przegląd Gastroenterologiczny
