Mikroskopowe zapalenie jelita grubego spowodowane stosowaniem lansoprazolu – przegląd literatury.
Autor: Izabela Żmijewska
Data: 14.04.2011
Źródło: Capurso G, Marignani M, Attalia F i wsp. Lansoprazole-induced microscopic colitis: an increasing problem? Results of a prospective case-series and systematic review of the literature. Dig Liv Dis 2011; 43: 380-85.
W jednym z ostatnich wydań Digestive and Liver Disease ukazał się niezwykle interesujący artykuł autorów włoskich dotyczący problemu mikroskopowego zapalenia jelita grubego (microscopic colitis - MC) indukowanego jednym z częściej aplikowanych inhibitorów pompy protonowej – lansoprazolem.
MC jest schorzeniem objawiającym się wodnistą biegunką oraz, rzadziej, bólami brzucha i spadkiem masy ciała. Charakterystyczny jest brak odchyleń w badaniu kolonoskopowym. W badaniu histopatologicznym stwierdza się jednak obecność zwiększonej ilości limfocytów śródnabłonkowych (>20/100 komórek nabłonka jelitowego) – wówczas mówimy o limfocytowym zapaleniu jelita grubego (lymphocytic colitis – LC) lub depozyty kolagenu grubsze niż 10 μm w obrębie błony podstawnej nabłonka – taki stan definiujemy jako kolagenowe zapalenie jelita grubego (collagenous colitis – CC). Jak dotąd nie wyjaśniono w pełni etiopatogenezy MC. Jedną z możliwych przyczyn jest wpływ leków na funkcję nabłonka jelita grubego. Bierze się tu pod uwagę szereg farmaceutyków – między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne, tiklopidynę, akarbozę i inne. Istnieją także doniesienie o wyindukowaniu MC poprzez stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP), a najwięcej danych dotyczy lansoprazolu.
Jak wiadomo IPP są jednymi z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych leków. W wielu krajach, w tym także w Polsce, można część z nich nabyć w aptekach bez recepty. Istnieje szereg wskazań do stosowania IPP. Są to leki bezpieczne, a działania niepożądane zdarzają się rzadko. Autorzy pracy zwracają jednak uwagę na możliwość wyindukowania MC w wyniku zastosowania lansoprazolu. Przedstawiają serie przypadków własnych chorych (jak dotąd najliczniejszą i najlepiej udokumentowaną w literaturze) i na tym opierają w dużej mierze dyskusję. Dokonują także systematycznego przeglądu bazy MEDLINE w poszukiwaniu innych doniesień i opisów podobnych przypadków klinicznych.
Jak pokazały analizy danych większość chorych w momencie rozpoznania choroby miało powyżej 60 lat. Mediana czasu, po którym od momentu zastosowania lansoprazolu pojawiały się biegunki wynosiła 21 dni, a objawy ustępowały po ok. tygodniu od zaprzestania stosowania tego leku (często pomimo kontynuacji leczenia innym preparatem IPP). Chorzy ci pozostawali następnie w nadzorze przez okres co najmniej 4 miesięcy i objawy w tym czasie nie nawracały. Autorzy zwracają uwagę na pewne różnice między wyindukowanym przez lansoprazol CC i LC. Otóż większość przypadków CC stanowiły kobiety, a czas od zapoczątkowania przyjmowania lansoprazolu do wystąpienia objawów był istotnie dłuższy niż w przypadku LC. Także większa ilość dni upływała od momentu odstawienia leku z grupy IPP do czasu ostatecznego ustąpienia biegunek u chorych z rozpoznanym CC.
Jak podkreślają autorzy konieczne są dalsze obserwacje i analizy przypadków pacjentów, u których doszło do rozwoju MC po zastosowaniu lansoprazolu. Warto jednak pamiętać, że gdy u chorego po wprowadzeniu IPP pojawią się biegunki, należy pomyśleć o tym niedocenianym i zbyt rzadko rozpoznawanym schorzeniu.
Jak wiadomo IPP są jednymi z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych leków. W wielu krajach, w tym także w Polsce, można część z nich nabyć w aptekach bez recepty. Istnieje szereg wskazań do stosowania IPP. Są to leki bezpieczne, a działania niepożądane zdarzają się rzadko. Autorzy pracy zwracają jednak uwagę na możliwość wyindukowania MC w wyniku zastosowania lansoprazolu. Przedstawiają serie przypadków własnych chorych (jak dotąd najliczniejszą i najlepiej udokumentowaną w literaturze) i na tym opierają w dużej mierze dyskusję. Dokonują także systematycznego przeglądu bazy MEDLINE w poszukiwaniu innych doniesień i opisów podobnych przypadków klinicznych.
Jak pokazały analizy danych większość chorych w momencie rozpoznania choroby miało powyżej 60 lat. Mediana czasu, po którym od momentu zastosowania lansoprazolu pojawiały się biegunki wynosiła 21 dni, a objawy ustępowały po ok. tygodniu od zaprzestania stosowania tego leku (często pomimo kontynuacji leczenia innym preparatem IPP). Chorzy ci pozostawali następnie w nadzorze przez okres co najmniej 4 miesięcy i objawy w tym czasie nie nawracały. Autorzy zwracają uwagę na pewne różnice między wyindukowanym przez lansoprazol CC i LC. Otóż większość przypadków CC stanowiły kobiety, a czas od zapoczątkowania przyjmowania lansoprazolu do wystąpienia objawów był istotnie dłuższy niż w przypadku LC. Także większa ilość dni upływała od momentu odstawienia leku z grupy IPP do czasu ostatecznego ustąpienia biegunek u chorych z rozpoznanym CC.
Jak podkreślają autorzy konieczne są dalsze obserwacje i analizy przypadków pacjentów, u których doszło do rozwoju MC po zastosowaniu lansoprazolu. Warto jednak pamiętać, że gdy u chorego po wprowadzeniu IPP pojawią się biegunki, należy pomyśleć o tym niedocenianym i zbyt rzadko rozpoznawanym schorzeniu.
Przegląd Gastroenterologiczny
