Ocena czynników ryzyka perforacji w przebiegu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest jedną z częstszych przyczyn operacji brzusznych w trybie „ostrym”. Chirurgiczne usunięcie zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego jest nadal złotym standardem postępowania. Warto jednak wspomnieć, iż istnieją pewne kliniczne przesłanki do czasowego odraczania tego zabiegu i wykonywania go w trybie planowym po przeprowadzeniu stosownej diagnostyki i wstępnego leczenia zachowawczego. Ta strategia wzbudza jednak bardzo wiele kontrowersji.

Jednym z bardziej niebezpiecznych powikłań ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest jego perforacja i będące tego efektem zapalenie otrzewnej. Czy można przewidzieć u danego pacjenta, że jest on w grupie wysokiego ryzyka rozwoju tego powikłania? Czy odroczenie, zazwyczaj o kilka godzin, decyzji o laparotomii zwiększa ryzyko perforacji? Przede wszystkim na te pytania starali się odpowiedzieć irlandzcy badacze, a wyniki swych obserwacji zamieścili na łamach Diseases of The Colon & Rectum.
Dokonali oni retrospektywnej analizy wszystkich przypadków pacjentów > 16 roku życia operowanych w ich ośrodku w ciągu 1 roku z powodu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, które następnie potwierdzone było histopatologicznie. Następnie przeanalizowali dane kliniczne chorych, w tym czas, jaki minął od początku objawów do momentu przeprowadzenia laparotomii.
Do analizy włączono 115 chorych. Odsetek perforacji wyrostka wynosił 17%. Średni czas trwania objawów choroby wynosił 38 godzin, a średni czas oczekiwania na operację od momentu przyjęcia do szpitala – 23 godziny. Nie stwierdzono, aby odsetek perforacji wyrostka rósł wraz z czasem oczekiwania na laparotomię w szpitalu (jeśli ten czas był krótszy niż 36 godzin). Istotne znaczenie miał natomiast odstęp czasowy miedzy początkiem dolegliwości a wykonaniem zabiegu operacyjnego. Jedynym parametrem, który wyróżniał pacjentów w momencie przyjęcia do szpitala, u których doszło do perforacji wyrostka robaczkowego, było przyspieszone tętno w porównaniu z chorymi bez tego powikłania.
Jak podkreślają autorzy, bodźcem do takiej analizy był fakt, iż pracują oni w ośrodku, który nie dysponuje pełną możliwością przeprowadzania zabiegów operacyjnych w nocy w trybie pilnym. Stąd tak długi odstęp czasowy między przyjęciem chorego do szpitala a laparotomią (średnio 23 godziny). Jak pokazała jednak analiza, ten czas oczekiwania po przyjęciu do szpitala nie wiązał się w analizowanej grupie ze zwiększonym ryzykiem perforacji wyrostka robaczkowego. Przedstawione badanie stanowi jeden z głosów w kontrowersyjnej dyskusji na temat weryfikacji pilności wskazań do leczenia operacyjnego w poszczególnych jednostkach chorobowych.