Postępy w leczeniu IBD: Wiemy coraz więcej

- Coraz bardziej rozumiemy historię i patogenezę IBD oraz mechanizm działania tzw. starych leków, co pozwala na lepsze monitorowanie leczenia także w odniesieniu do terapii biologicznych oraz tiopurynami. Pojawiają się też leki nowe, co do których są wątpliwości i pytania, ale też coraz więcej informacji – mówi dr hab. Piotr Eder z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Postępy w leczeniu IBD przejawiają się poprzez poprawę jakości terapii tzw. lekami starymi, ale też są zauważalne dzięki dostępności nowych leków. Monitorowanie leczenia odbywa się za pomocą metod endoskopowych i markerów biochemicznych przy udziale technik radiologicznych, ale pojawia się także nowość – monitorowanie farmakokinetyczne, które odnosi się zarówno do leczenia biologicznego jak i tiopuryn.

Monitorowanie leczenia biologicznego rozumiemy jako ocenę stężenia leków anty TNF, można wykrywać także obecność przeciwciał neutralizujących leki biologiczne. Strategie monitorowania można podzielić na dwie grupy: monitorowanie reaktywne, jeśli obserwujemy utratę odpowiedzi na leczenie oraz proreaktywne, które pozwala przewidzieć dalsze losy pacjenta – zapobiec utracie odpowiedzi na leczenie biologiczne. Przy strategii proreaktywnej uzyskamy odpowiedź na pytanie, czy zintensyfikować leczenie anty TNF, kontynuować terapię TDM za 6-12 miesięcy, deeskalować terapię anty TNF.

- Ocena stężeń leków dobrze odzwierciedla skuteczność leczenia i daje wiarygodne prognozy na przyszłość – mówi dr hab. Piotr Eder. – Pozwala na optymalizację leczenia w zależności do losów terapii biologicznej u konkretnego chorego. Ocena ADAs dobrze odzwierciedla brak skuteczności terapii anty-TNF – dodaje ekspert.

W przypadku tiopuryn dobrze są już poznane szlaki enzymatyczne i metaboliczne, którymi następuje metabolizowanie tych substancji. Ocena aktywności TPMT jest przydatna, ponieważ niska aktywność lub jej brak niesie ryzyko mielosupresji, czyli powikłań hematologicznych. W razie bardzo dużej aktywności TPMT istnieje ryzyko efektu hepatotoksycznego.

- Z nowymi lekami jest tymczasem tak, jak z prezentami pod choinkę: niecierpliwie na nie czekamy, ale czas weryfikuje ich przydatność – zauważa ekspert, dodając, że te przydatne leki, albo niosące duże nadzieje to wedolizumab, ustekinumab, mongersen oraz ozanimod. Pytania i wątpliwości dotyczące nowych leków obejmują: koszty, bezpieczeństwo, miejsce nowych leków w algorytmach terapeutycznych oraz ich dostępność.

Wykład został wygłoszony podczas konferencji Postępy w Gastroenterologii w Poznaniu.