Protokół ERAS w chirurgii kolorektalnej

Nawet najbardziej skuteczna technika operacyjna nie przyniesie korzyści pacjentowi, który nie jest optymalnie leczony okołooperacyjnie. Przekonuje o tym publikacja z The JAMA Surgery, w której wieloośrodkowy zespół hiszpańskich naukowców zbadał wpływ przestrzegania protokołu ERAS (z ang. Enhanced Recovery After Surgery) na występowanie powikłań w chirurgii kolorektalnej.

Przeprowadzono prospektywne badanie w 80 hiszpańskich ośrodkach, do którego zakwalifikowano 2084 pacjentów poddanych zabiegom z zakresu chirurgii kolorektalnej. Sprawdzono, czy przestrzeganie zasad przyspieszonego uruchamiania pacjentów po operacji, w porównaniu do jego braku, zredukuje umiarkowane lub ciężkie powikłania w ciągu 30 dni po operacji. Dokonano także analizy śmiertelności, ponownych hospitalizacji, reoperacji oraz długości pobytu w szpitalu w obu grupach.

Aż 879 pacjentów (42,2%) doświadczyło powikłań pooperacyjnych, z czego u 566 pacjentów (27,2%) osiągnęły nasilenie umiarkowane lub ciężkie. Liczba pacjentów w drugiej z wymienionych podgrup okazała się istotnie mniejsza w grupie ERAS (25,2% versus 30,3%; OR 0,77; p=0,01). Wykazano, że im bardziej przestrzegano zaleceń protokołu ERAS tym rzadziej dochodziło do powikłań umiarkowanych i ciężkich (OR, 0,34; p<0,001). Ponadto w grupie pacjentów wcześnie uruchamianych po operacji wykazano zmniejszony odsetek wszelkiego rodzaju powikłań (OR 0,33; <0,001) oraz zmniejszoną śmiertelność (OR 0,27; p=0,06).

Opieka okołooperacyjna jest z pewnością znacznie obfitszą kopalnią badań naukowych niż poszukiwanie nowych technik operacyjnych; oczywiście obie nie zostaną zaniedbane, jednak wydaje się, że większe korzyści przyniesie pacjentom zgłębianie pierwszej z wymienionych.