Prof. Stefan Sajdak: Rak jajnika ciągle nieodgadniony
Autor: Alicja Kostecka
Data: 16.04.2018
Źródło: AK
Działy:
Aktualności w Ginekologia
Aktualności
- Obecnie już wiemy, że leczenie onkologiczne kobiet w ciąży z nowotworami ginekologicznymi jest możliwe i bezpieczne. Potrafimy też tak prowadzić to leczenie, aby zachować funkcję rozrodczą kobiety - mówi prof. Stefan Sajdak.
Na czym polega profilaktyka w nowotworach ginekologicznych?
- Nowotwory ginekologiczne to szerokie spektrum zagadnień. Zaliczamy do nich bowiem nowotwory piersi, jajnika, trzonu szyjki macicy i sromu. W każdym z tych obszarów profilaktyka jest inna. W zawiązku z tym każdy ginekolog powinien być wyedukowany począwszy od nowotworów piersi u dziewcząt w okresie dojrzewania poprzez okres rozrodczości do menopauzy, kiedy tych nowotworów jest najwięcej. Dawniej uważano, że w profilaktyce nowotworów narządów piersiowych podstawą jest samokontrola piersi przez kobietę. Samokontrola jest oczywiście ważna, ale tej samokontroli nie zastąpi właściwa profilaktyka, czyli usg piersi w okresie rozrodczym i mammografia w okresie meno i pomenopauzalnym, jako uznane w świecie metody wczesnego wykrywania raka gruczołu piersiowego. Jeśli chodzi o nowotwory, to o ile jeśli chodzi o raka szyjki macicy i sromu, które ze względu na swoje objawy, potrafimy wcześnie wykrywać i w związku z tym lepiej leczyć, o tyle z rak jajnika z uwagi na usytuowanie w jamie otrzewnowej ciągle pozostaje nieodgadniony. Choć dysponujemy już narzędziami pozwalającymi na szybkie diagnozowanie tego nowotworu, to jednak efekty i koszty poniesione na profilaktykę i leczenie nie są współmierne do osiąganych rezultatów. W nowotworach ginekologicznych podstawową są regularne badania ginekologiczne połączone z ultrasonografią sondą dopochwową. To pozwala na wczesną profilaktykę i szybką interwencję medyczną. W raku szyjki macicy, od wielu, wielu lat, niezawodnym badaniem diagnostycznym jest cytologia, pozwalająca diagnozować pacjentki na początkowym etapie rozwoju nowotworu, co pozwala wdrożyć skuteczne leczenie.
Jak jest rola szczepień przeciwko wirusowi HPV w przeciwdziałaniu zachorowalności na nowotwory ginekologiczne?
- Szczepienia przeciwko wirusowi HPV są dobrodziejstwem zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Obecnie wiele samorządów lokalnych nawet finansuje je dla swoich mieszkańców, przeznaczono one są dla młodzieży w trzynastym roku życia. Dziś już wiemy, że szczepionka przeciwko wirusowi HPV nie ma negatywnych skutków i nie wywołuje raka szyjki macicy. Niestety, wiele jednak złego robią rozmaite ruchy antyszczepionkowe.
Czy nowotwory ginekologiczne są przeszkodą w zachowaniu płodności?
- Z pewnością są utrudnieniem w rozrodczości, ale jej nie wykluczają! Zarówno w raku endometrium, jak i raku szyjki potrafimy tak prowadzić terapię, aby zachować funkcję płodności u kobiet. Gorzej sytuacja wygląda w raku jajników, ponieważ jajniki oprócz funkcji hormonalnej, pełnią także funkcję generatywną, i jeśli w leczeniu zastosujemy napromieniowanie, to może się okazać, ze ta ostatnia funkcja uległa uszkodzeniu, a bez niej trudno mówić o zajściu w ciąże. Istnieje cały dział w ginekologii poświęcony zachowaniu płodności u kobiet leczonych z powodu nowotworów ginekologicznych, który zajmuje się ochroną jajników przed uszkodzeniem w chorobach nowotworowych lub nawet ich przeszczepianiem . Pamiętajmy jednak, że w leczeniu onkologicznym mówimy przede wszystkim o ratowaniu życia, a podstawą w leczenia nowotworów ginekologicznych jest leczenie operacyjne, dlatego staramy się tak postępować, aby te funkcje rozrodcze maksymalnie chronić. Wyważenie tej granicy ingerencji jest niezwykle trudne w ginekologii. Na podstawie naszych badań wiemy już, że stosowanie określonych leków w chemioterapii u kobiet z rakiem jajnika będących w ciąży jest bezpieczne po pierwszym trymestrze ciąży. Jedynym skutkiem ubocznym tego leczenia jest uzyskanie niższej masy noworodka.
Jakie są granice ingerencji chirurgicznej leczenia operacyjnego nowotworów ginekologicznych?
- Powinniśmy się zastanowić nad tym, jak dalece możemy, a jak dalece powinniśmy zastosować ingerencję chirurgiczną? W trakcie naszej konferencji celowo poruszymy temat jakości życia kobiety po operacji ultraradykalnej w ginekologii onkologicznej. Chodzi o to, aby pacjentki były przygotowane na okoliczność tak dużej ingerencji chirurgicznej związanej z narządami rozrodczymi, co dramatyczne wpłynie na zmianę ich jakości ich życia. W chirurgii onkologicznej istnieją ogromne możliwości ingerencji, ale kobiety musza być świadome tego, co po takiej operacji je czeka, dlatego decyzja musi być zawsze podjęta w uzgodnieniu z pacjentką. A zatem granica, jak dalece można się posunąć w leczeniu chirurgicznym nowotworów ginekologicznych jest indywidualną kwestią każdej pacjentki.
Jaka jest rola i miejsce radioterapii w leczeniu nowotworów ginekologicznych?
- Radioterapia jest uznanym sposobem leczenia onkologicznego mającym zastosowanie w raku gruczołu piersiowego, szyjki macicy, trzonu macicy, pochwy oraz sromu. Leczenie energią promienistą może i najczęściej jest stosowane, jako leczenie uzupełniające, rzadziej jako leczenie pierwotne w w/w nowotworach o wyższym zaawansowaniu.Zastosowanie radioterapii uzupełniającej po pierwotnym leczeniu chirurgicznym znacznie poprawia przeżywalność, jak również pozwala na ograniczenie zakresu pierwotnej chirurgii onkologicznej.
Rak jajnika leczony jest standardową chemioterapią, ale od kilku lat pojawiło się nowe, obiecujące leczenie – spersonalizowana terapia molekularna. Na czym polega to leczenie i jakie daje efekty?
- Standardowa chemioterapia preparatami o wysokiej skuteczności stosowana jest rutynowo w tych ośrodkach, w których prowadzone jest leczenie onkologiczne. Od kilku lat jednak możemy w tym leczeniu być jeszcze bardziej skuteczni prowadząc molekularną terapię spersonalizowaną, w której do każdego pacjenta dobiera się najbardziej spersonalizowane specyfiki, bazując na wcześniej przeprowadzonych badaniach u tej osoby. Temat ten również będzie poruszony podczas naszej konferencji. W leczeniu spersonalizowanym raka jajnika jesteśmy na takim etapie, że potrafimy już ocenić jego skuteczność. W raku jajnika mamy wciąż jednak najmniejszą skuteczność diagnostyczno-terapeutyczną. Mimo faktu, że w diagnostyce raka jajnika poczyniliśmy bardzo duże postępy, to jednak nie przekład się to na oczekiwane rezultaty.
Rozmawiała Alicja Kostecka
O tym wszystkim będzie można się dowiedzieć 18-19 maja w Poznaniu podczas konferencji „Ginekologia onkologiczna – kontrowersje”. Więcej o wydarzeniu: www.termedia.pl/Konferencje?Intro&e=806&p=4937
- Nowotwory ginekologiczne to szerokie spektrum zagadnień. Zaliczamy do nich bowiem nowotwory piersi, jajnika, trzonu szyjki macicy i sromu. W każdym z tych obszarów profilaktyka jest inna. W zawiązku z tym każdy ginekolog powinien być wyedukowany począwszy od nowotworów piersi u dziewcząt w okresie dojrzewania poprzez okres rozrodczości do menopauzy, kiedy tych nowotworów jest najwięcej. Dawniej uważano, że w profilaktyce nowotworów narządów piersiowych podstawą jest samokontrola piersi przez kobietę. Samokontrola jest oczywiście ważna, ale tej samokontroli nie zastąpi właściwa profilaktyka, czyli usg piersi w okresie rozrodczym i mammografia w okresie meno i pomenopauzalnym, jako uznane w świecie metody wczesnego wykrywania raka gruczołu piersiowego. Jeśli chodzi o nowotwory, to o ile jeśli chodzi o raka szyjki macicy i sromu, które ze względu na swoje objawy, potrafimy wcześnie wykrywać i w związku z tym lepiej leczyć, o tyle z rak jajnika z uwagi na usytuowanie w jamie otrzewnowej ciągle pozostaje nieodgadniony. Choć dysponujemy już narzędziami pozwalającymi na szybkie diagnozowanie tego nowotworu, to jednak efekty i koszty poniesione na profilaktykę i leczenie nie są współmierne do osiąganych rezultatów. W nowotworach ginekologicznych podstawową są regularne badania ginekologiczne połączone z ultrasonografią sondą dopochwową. To pozwala na wczesną profilaktykę i szybką interwencję medyczną. W raku szyjki macicy, od wielu, wielu lat, niezawodnym badaniem diagnostycznym jest cytologia, pozwalająca diagnozować pacjentki na początkowym etapie rozwoju nowotworu, co pozwala wdrożyć skuteczne leczenie.
Jak jest rola szczepień przeciwko wirusowi HPV w przeciwdziałaniu zachorowalności na nowotwory ginekologiczne?
- Szczepienia przeciwko wirusowi HPV są dobrodziejstwem zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Obecnie wiele samorządów lokalnych nawet finansuje je dla swoich mieszkańców, przeznaczono one są dla młodzieży w trzynastym roku życia. Dziś już wiemy, że szczepionka przeciwko wirusowi HPV nie ma negatywnych skutków i nie wywołuje raka szyjki macicy. Niestety, wiele jednak złego robią rozmaite ruchy antyszczepionkowe.
Czy nowotwory ginekologiczne są przeszkodą w zachowaniu płodności?
- Z pewnością są utrudnieniem w rozrodczości, ale jej nie wykluczają! Zarówno w raku endometrium, jak i raku szyjki potrafimy tak prowadzić terapię, aby zachować funkcję płodności u kobiet. Gorzej sytuacja wygląda w raku jajników, ponieważ jajniki oprócz funkcji hormonalnej, pełnią także funkcję generatywną, i jeśli w leczeniu zastosujemy napromieniowanie, to może się okazać, ze ta ostatnia funkcja uległa uszkodzeniu, a bez niej trudno mówić o zajściu w ciąże. Istnieje cały dział w ginekologii poświęcony zachowaniu płodności u kobiet leczonych z powodu nowotworów ginekologicznych, który zajmuje się ochroną jajników przed uszkodzeniem w chorobach nowotworowych lub nawet ich przeszczepianiem . Pamiętajmy jednak, że w leczeniu onkologicznym mówimy przede wszystkim o ratowaniu życia, a podstawą w leczenia nowotworów ginekologicznych jest leczenie operacyjne, dlatego staramy się tak postępować, aby te funkcje rozrodcze maksymalnie chronić. Wyważenie tej granicy ingerencji jest niezwykle trudne w ginekologii. Na podstawie naszych badań wiemy już, że stosowanie określonych leków w chemioterapii u kobiet z rakiem jajnika będących w ciąży jest bezpieczne po pierwszym trymestrze ciąży. Jedynym skutkiem ubocznym tego leczenia jest uzyskanie niższej masy noworodka.
Jakie są granice ingerencji chirurgicznej leczenia operacyjnego nowotworów ginekologicznych?
- Powinniśmy się zastanowić nad tym, jak dalece możemy, a jak dalece powinniśmy zastosować ingerencję chirurgiczną? W trakcie naszej konferencji celowo poruszymy temat jakości życia kobiety po operacji ultraradykalnej w ginekologii onkologicznej. Chodzi o to, aby pacjentki były przygotowane na okoliczność tak dużej ingerencji chirurgicznej związanej z narządami rozrodczymi, co dramatyczne wpłynie na zmianę ich jakości ich życia. W chirurgii onkologicznej istnieją ogromne możliwości ingerencji, ale kobiety musza być świadome tego, co po takiej operacji je czeka, dlatego decyzja musi być zawsze podjęta w uzgodnieniu z pacjentką. A zatem granica, jak dalece można się posunąć w leczeniu chirurgicznym nowotworów ginekologicznych jest indywidualną kwestią każdej pacjentki.
Jaka jest rola i miejsce radioterapii w leczeniu nowotworów ginekologicznych?
- Radioterapia jest uznanym sposobem leczenia onkologicznego mającym zastosowanie w raku gruczołu piersiowego, szyjki macicy, trzonu macicy, pochwy oraz sromu. Leczenie energią promienistą może i najczęściej jest stosowane, jako leczenie uzupełniające, rzadziej jako leczenie pierwotne w w/w nowotworach o wyższym zaawansowaniu.Zastosowanie radioterapii uzupełniającej po pierwotnym leczeniu chirurgicznym znacznie poprawia przeżywalność, jak również pozwala na ograniczenie zakresu pierwotnej chirurgii onkologicznej.
Rak jajnika leczony jest standardową chemioterapią, ale od kilku lat pojawiło się nowe, obiecujące leczenie – spersonalizowana terapia molekularna. Na czym polega to leczenie i jakie daje efekty?
- Standardowa chemioterapia preparatami o wysokiej skuteczności stosowana jest rutynowo w tych ośrodkach, w których prowadzone jest leczenie onkologiczne. Od kilku lat jednak możemy w tym leczeniu być jeszcze bardziej skuteczni prowadząc molekularną terapię spersonalizowaną, w której do każdego pacjenta dobiera się najbardziej spersonalizowane specyfiki, bazując na wcześniej przeprowadzonych badaniach u tej osoby. Temat ten również będzie poruszony podczas naszej konferencji. W leczeniu spersonalizowanym raka jajnika jesteśmy na takim etapie, że potrafimy już ocenić jego skuteczność. W raku jajnika mamy wciąż jednak najmniejszą skuteczność diagnostyczno-terapeutyczną. Mimo faktu, że w diagnostyce raka jajnika poczyniliśmy bardzo duże postępy, to jednak nie przekład się to na oczekiwane rezultaty.
Rozmawiała Alicja Kostecka
O tym wszystkim będzie można się dowiedzieć 18-19 maja w Poznaniu podczas konferencji „Ginekologia onkologiczna – kontrowersje”. Więcej o wydarzeniu: www.termedia.pl/Konferencje?Intro&e=806&p=4937
Przegląd Menopauzalny
