Jak zanieczyszczenia powietrza wpływają na przebieg COVID-19 - wyniki polskich badań

Zanieczyszczenie powietrza, a zwłaszcza B(a)P może się przyczyniać do cięższego przebiegu COVID-19. Ochrona jakości powietrza powinna być integralną częścią polityki zdrowia publicznego – do takich wniosków doszli naukowcy. Publikacje na ten temat ukazały na łamach się „Environmental Pollution" oraz „Ecotoxicology and Environmental Safety".

Naukowcy z Zakładu Medycyny Środowiskowej UM w Poznaniu we współpracy z Polskim Towarzystwem Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych przeanalizowali związki pomiędzy narażeniem na zanieczyszczenia powietrza w Polsce a ciężkością przebiegu COVID-19 u pacjentów hospitalizowanych od marca 2020 r. do lipca 2021 r. W tym celu wykorzystali dane zgromadzone w bazie SARSTer stworzonej przez PTEiLChZ. Analizy przyczyniły się do lepszego poznania aspektów klinicznych związanych z przebiegiem COVID-19.

Badacze zlokalizowali stacje pomiarowe w miejscu zamieszkania niemal 4,5 tys. dorosłych pacjentów oraz przeszło 700 dzieci i obliczali średnie i maksymalne poziomy pyłu zawieszonego PM10 i PM2.5 oraz benzo(a)pirenu (B(a)P w tygodniu poprzedzającym hospitalizację (okresie, w którym infekcja SARS-CoV-2 na ogół przechodziła z fazy inkubacji do fazy objawowej). Jest to czas szczególny, gdyż dysregulacja układu immunologicznego (na którą zanieczyszczenia powietrza mogą mieć wpływ) może skutkować progresją do cięższej postaci klinicznej.

Przeprowadzone badania są szczególnie ważne, gdyż według raportu Europejskiej Agencji Środowiska z 2021 r. Polska charakteryzuje się najgorszą jakością powietrza pośród krajów członkowskich UE.

Wyniki obserwacji w grupie dorosłych pacjentów:
- Dorośli narażeni na ponadnormatywne poziomy PM2.5 i B(a)P w powietrzu częściej prezentowali objawy oddechowe, takie jak kaszel i duszność.

- Narażenie na ponadnormatywne poziomy PM2.5 i B(a)P wiązało się z wyższym ryzykiem występowania stanu hiperzapalnego w momencie przyjęcia do szpitala: stężeniem interleukiny-6 > 100 pg/mL, prokalcytoniny > 0.25 ng/mL oraz wysoką liczbą białych krwinek.

- Osoby narażone na ponadnormatywne poziomy B(a)P charakteryzowały się również wyższym ryzykiem wystąpienia stężeń biała C-reaktywnego > 200 mg/L w momencie przyjęcia.

- Ryzyko niskiej saturacji (<90%) i potrzeby tlenoterapii było wyższe u narażonych na ponadnormatywne poziomy PM2.5 i B(a)P.

- W grupie osób narażonych na szczególnie wysokie poziomy PM2.5 i B(a)P wyższe było ryzyko zgonu z powodu COVID-19.

Wyniki obserwacji w grupie pediatrycznej:
- Narażenie na ponadnormatywne poziomy B(a)P w powietrzu wiązało się z częstszym występowaniem duszności i gorączki w przebiegu COVID-19.

- Pośród dzieci w wieku ≤12 lat, które w tygodniu poprzedzającym hospitalizację narażone były na podwyższone poziomy B(a)P, częściej występował stan hiperzapalny manifestujący się stężeniem białka C-reaktywnego > 10 mg/L, interleukiny-6 > 37 pg/mL, prokalcytoniny > 0.1 ng/mL i podwyższoną liczba białych krwinek.

- W wypadku dzieci starszych (13-17 lat) ryzyko wystąpienia wysokiego stężenia CRP i prokalcytoniny w momencie hospitalizacji było wyższe w grupie narażonej na ponadnormatywne poziomy B(a)P.

- Ryzyko wystąpienia niskiej saturacji tlenem (<90%) u dzieci do 12. roku życia było trzykrotnie wyższe, gdy były one narażone na podwyższone poziomy B(a)P.

- Czas hospitalizacji pośród dzieci młodszych i starszych był dłuższy, gdy były one narażone na ponadnormatywne poziomy B(a)P w powietrzu.

Przeprowadzone analizy zostały opublikowane na łamach prestiżowych czasopism „Environmental Pollution" oraz „Ecotoxicology and Environmental Safety".