Agencja Fotograficzna Fotograf24.pl
Czy lekarz może odmówić leczenia nieszczepionego dziecka? Krystyna Kozłowska chce dyskusji
Redaktor: Alicja Wesołowska
Data: 01.08.2017
Źródło: AW, Rzecznik Praw Pacjenta
Zdarza się, że lekarze POZ odmawiają leczenia nieszczepionych dzieci powołując się na dobro małych pacjentów. Ustawa teoretycznie daje im do tego prawo. Ale czy tak być powinno? Krystyna Kozłowska, pełniąca obowiązki Rzecznika Praw Pacjenta apeluje o szerszą dyskusję na ten temat.
Kozłowska wydała właśnie oświadczenie mające być próbą zainicjowania szerszej dyskusji, której rezultatem będzie wspólne stanowisko wobec – jak podkreśla - społecznie niezwykle ważnego problemu. Chodzi o sytuacje, które mogą prowadzić do narażania na niebezpieczeństwo zdrowia dzieci wskutek powstałego konfliktu pomiędzy opiekunem dziecka, a lekarzem, który odmawia kontynuacji leczenia małoletniego pacjenta.
Pełniąca obowiązki rzecznika podkreśla, ze obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie rodziców dziecka o obowiązku poddania go obowiązkowym szczepieniom i powiadomienie o szczepieniach zalecanych. Każde szczepienie ochronne powinno być poprzedzone badaniem w celu wykluczenia przeciwwskazań. Jeśli wyniki badania wskazują, że szczepienie trzeba odroczyć na długi czas, dziecko powinno być skierowane do konsultacji specjalistycznej.
Zdarza się jednak, że lekarze odstępują od leczenia nieszczepionych dzieci. Pozwala na to ustawa z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Każdą taką decyzję trzeba uzasadnić – najczęściej lekarze wskazują na to, że rodzice nie stosują się do zaleceń (nie szczepią dzieci) albo utracili zaufanie do lekarza (który wskazuje na konieczność szczepień). Zawsze powinna być to jednak sytuacja wyjątkowa.
- Należy wskazać, że takie działanie w ocenie Rzecznika Praw Pacjenta może naruszać prawo małoletnich pacjentów do świadczeń zdrowotnych – pisze Kozłowska. – W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Zaznaczyć przy tym należy, że prawo do odstąpienia od leczenia pacjenta jest prawem konkretnego lekarza, a nie całego podmiotu leczniczego.
Na czym polega problem? Otóż, jak wskazuje rzecznik, trzeba pamiętać, że rodzice dokonują wyboru świadczeniodawcy, a także wyboru lekarza POZ. Wybór taki poświadczany jest pisemnym oświadczeniem woli. Ale możliwość odmowy leczenia pacjenta nie oznacza jednoczesnej możliwości „skreślenia” go z listy pacjentów objętych opieką lekarza POZ.
- Mając powyższe na uwadze w opinii Rzecznika Praw Pacjenta odstąpienie od udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia wyłącznie z powodu braku obowiązkowego szczepienia dziecka, czyli de facto przez uchybienie obowiązkom wynikającym z przepisów prawa przez rodziców, może stanowić ograniczenie w dostępie do świadczeń zdrowotnych dla tego dziecka – ocenia Kozłowska. – Przyznanie słuszności ww. postępowaniu mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której dziecko- wobec odmowy leczenia przez świadczeniodawców – pozostawałoby „poza systemem”, bez opieki medycznej (w szczególności jeśli chodzi o udzielanie świadczeń zdrowotnych, które w żadnym stopniu nie dotyczą szczepień ochronnych, ani z nimi nie kolidują.
Zdaniem rzecznik takie postępowanie może stanowić bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia dziecka – na przykład w sytuacji, gdy rodzice dziecka, którzy nie mogą uzyskać świadczeń z zakresu POZ, byliby zmuszeni do szukania pomocy na szpitalnym oddziale ratunkowym. A do tego, jak podkreśla Kozłowska, dopuścić nie można.
- Oczywiście Rzecznik Praw Pacjenta nie kwestionuje, że w niektórych przypadkach, wobec nałożenia się kilku czynników czy też rozrostu konfliktu, zmiana lekarza będzie uzasadniona – przyznaje rzecznik. – Niemniej takie sytuacje zawsze należy rozpatrywać indywidualnie, niedopuszczalne jest postępowanie a priori w stosunku do dzieci bez obowiązkowych szczepień. Intencją rzecznika nie jest negowanie możliwości odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta, a jedynie wskazanie zagrożeń, jakie niesie za sobą pochopna decyzja.
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia/ i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia
Pełniąca obowiązki rzecznika podkreśla, ze obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie rodziców dziecka o obowiązku poddania go obowiązkowym szczepieniom i powiadomienie o szczepieniach zalecanych. Każde szczepienie ochronne powinno być poprzedzone badaniem w celu wykluczenia przeciwwskazań. Jeśli wyniki badania wskazują, że szczepienie trzeba odroczyć na długi czas, dziecko powinno być skierowane do konsultacji specjalistycznej.
Zdarza się jednak, że lekarze odstępują od leczenia nieszczepionych dzieci. Pozwala na to ustawa z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Każdą taką decyzję trzeba uzasadnić – najczęściej lekarze wskazują na to, że rodzice nie stosują się do zaleceń (nie szczepią dzieci) albo utracili zaufanie do lekarza (który wskazuje na konieczność szczepień). Zawsze powinna być to jednak sytuacja wyjątkowa.
- Należy wskazać, że takie działanie w ocenie Rzecznika Praw Pacjenta może naruszać prawo małoletnich pacjentów do świadczeń zdrowotnych – pisze Kozłowska. – W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Zaznaczyć przy tym należy, że prawo do odstąpienia od leczenia pacjenta jest prawem konkretnego lekarza, a nie całego podmiotu leczniczego.
Na czym polega problem? Otóż, jak wskazuje rzecznik, trzeba pamiętać, że rodzice dokonują wyboru świadczeniodawcy, a także wyboru lekarza POZ. Wybór taki poświadczany jest pisemnym oświadczeniem woli. Ale możliwość odmowy leczenia pacjenta nie oznacza jednoczesnej możliwości „skreślenia” go z listy pacjentów objętych opieką lekarza POZ.
- Mając powyższe na uwadze w opinii Rzecznika Praw Pacjenta odstąpienie od udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia wyłącznie z powodu braku obowiązkowego szczepienia dziecka, czyli de facto przez uchybienie obowiązkom wynikającym z przepisów prawa przez rodziców, może stanowić ograniczenie w dostępie do świadczeń zdrowotnych dla tego dziecka – ocenia Kozłowska. – Przyznanie słuszności ww. postępowaniu mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której dziecko- wobec odmowy leczenia przez świadczeniodawców – pozostawałoby „poza systemem”, bez opieki medycznej (w szczególności jeśli chodzi o udzielanie świadczeń zdrowotnych, które w żadnym stopniu nie dotyczą szczepień ochronnych, ani z nimi nie kolidują.
Zdaniem rzecznik takie postępowanie może stanowić bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia dziecka – na przykład w sytuacji, gdy rodzice dziecka, którzy nie mogą uzyskać świadczeń z zakresu POZ, byliby zmuszeni do szukania pomocy na szpitalnym oddziale ratunkowym. A do tego, jak podkreśla Kozłowska, dopuścić nie można.
- Oczywiście Rzecznik Praw Pacjenta nie kwestionuje, że w niektórych przypadkach, wobec nałożenia się kilku czynników czy też rozrostu konfliktu, zmiana lekarza będzie uzasadniona – przyznaje rzecznik. – Niemniej takie sytuacje zawsze należy rozpatrywać indywidualnie, niedopuszczalne jest postępowanie a priori w stosunku do dzieci bez obowiązkowych szczepień. Intencją rzecznika nie jest negowanie możliwości odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta, a jedynie wskazanie zagrożeń, jakie niesie za sobą pochopna decyzja.
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia/ i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia
