Raport „3XM” – co lekarze sądzą o warunkach pracy i wynagrodzeniach?

– Temat wynagrodzeń nie dotyczy tylko cyferek na koncie, ale jest tematem bardzo szerokim, systemowym, chcemy odczarować ten temat i pokazać, że nie jest to jedynie rozmowa o lekarzach, ale tak naprawdę rozmowa o pacjentach – powiedział prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski.

• Naczelna Izba Lekarska przedstawiła raport zawierający końcowe wyniki badania „3XM – diagnoza postaw lekarzy wobec form zatrudnienia i proponowanego modelu wynagrodzeń”
• Raport, który rzuca światło na kluczowe problemy związane z wynagrodzeniami i warunkami pracy lekarzy w Polsce, został przeprowadzony przez Centralny Ośrodek Badań, Innowacji i Kształcenia NIL pod kierownictwem eksperta NRL ds. badań i analiz Artura Białoszewskiego
• W badaniu uczestniczyło 7605 lekarzy o zróżnicowanym wieku i doświadczeniu, co zapewniło szeroką perspektywę na proponowane zmiany – podkreśliła NIL
• Zdaniem samorządu lekarskiego model „3XM” może być ważnym krokiem w kierunku poprawy warunków pracy lekarzy, ale jego sukces zależy od wprowadzenia równoległych reform organizacyjnych i finansowych

Szczegóły badania

Powstanie raportu jest odpowiedzią na publiczną debatę, w której kwestie zarobków lekarzy zostały wykorzystane do celów politycznych, często bez uwzględnienia rzeczywistego kontekstu finansowego i organizacyjnego ich pracy – napisała NIL na swojej stronie. Raport zaprezentowany został 20 stycznia podczas śniadania prasowego w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej. 

W badaniu wzięło udział 7605 lekarzy i lekarek. Ze względu na kryteria jakościowe do dalszej analizy włączono 5599 ankiet. Udział kobiet wyniósł 50,5%, natomiast mężczyzn – 49,5%. Pod względem struktury wiekowej najliczniej reprezentowani byli lekarze w wieku 30–39 lat (42,2%). Kolejną grupę stanowili respondenci w wieku 40–49 lat (18,7%), następnie 50–59 lat (16,9%) oraz poniżej 30 lat (10,1%). Udział osób w wieku 60–69 lat wyniósł 9,2%, a w wieku 70 lat i więcej – 2,9%.

Największa część badanych (66,2%) miała już ukończoną specjalizację, 22,9% znajdowało się w trakcie specjalizacji, a 3,7% stanowili lekarze bez specjalizacji. Ponadto wśród lekarzy dentystów 3,5% nie posiadało specjalizacji, 2,7% miało ukończoną specjalizację, a 0,8% było w trakcie jej realizacji. Udział lekarzy stażystów wyniósł 0,2%, a lekarzy dentystów stażystów – 0,0%. W kontekście formy zatrudnienia 44,4% respondentów pracowało na umowę o pracę, 42,8% na kontrakt (umowę cywilnoprawną), zaś pozostałe 12,8% zadeklarowało inne formy.

Najczęstszymi miejscami wykonywania praktyki były szpitale (64,4%) i poradnie (18,5%). Kolejne grupy to osoby prowadzące prywatne gabinety lekarskie (7,0%) lub stomatologiczne (4,6%). W instytucjach badawczych lub akademickich zatrudnionych było 1,7% badanych, natomiast 0,7% pozostawało chwilowo poza zawodem. Inne miejsca pracy wskazało 3,1% respondentów.

W zakresie przynależności do izb lekarskich 20,8% badanych należało do Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, 9,7% do Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach, 9,3% do Dolnośląskiej Izby Lekarskiej we Wrocławiu, 8,4% do Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi, a 8,0% do Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie. Członkowie pozostałych izb lekarskich stanowili mniejsze grupy, z których każda liczyła mniej niż 7% uczestników.

 Gorący temat wynagrodzeń 

– W tej kadencji samorządu jako Ośrodek Badań i Analiz opieramy się na danych i dostarczane przez nas informacje również, nie są subiektywnym „widzimisię”, staramy się słuchać głosu środowiska, słuchać głosu pacjenta. Nigdy w Polsce nie było tak dużego responsu na zadane pytania, jeśli chodzi o grupę lekarską. Być może także dlatego, że wynagrodzenia to temat zawsze gorący. Grupy, które odpowiadały na pytania, są bardzo zróżnicowane pod kątem płci, wieku, oddając de facto mniej więcej, jak wygląda to w całej grupie lekarzy i lekarzy dentystów – wyjaśnił dr n. med. Artur Drobniak, dyrektor COBIK NIL.

– Jest to prawdopodobnie największe badanie na grupie lekarzy w historii Polski. Badanie to trafiło na podatny grunt, trwało niecały miesiąc, wzięło w nim udział ponad 7,5 tys. lekarzy. Realizowaliśmy je z wykorzystaniem Centralnego Rejestru Lekarzy – powiedział Artur Białoszewski, ekspert COBIK NIL.

Wnioski z raportu:

• większość respondentów (61%) uważa, że kontrakty medyczne finansowane przez NFZ powinny zostać zachowane ze względu na ich elastyczność,
• lekarze dostrzegają korzyści związane z tą formą zatrudnienia, ale obawiają się m.in. ograniczenia elastyczności i możliwości dodatkowych zarobków.

Prezes NRL zwrócił uwagę na alarmujący poziom wypalenia zawodowego wśród lekarzy – dotyczy on ponad 50% środowiska. Wskazał na konieczność poprawy warunków pracy, ochrony prawnej i organizacji systemu, by przeciwdziałać temu zjawisku.

W ocenie NIL tylko kompleksowe podejście do problemów systemu może zwiększyć atrakcyjność publicznej opieki zdrowotnej i zatrzymać specjalistów w sektorze publicznym.

Raport publikujemy poniżej: