Sieć szpitali: unijna kasa przejdzie nam koło nosa, jeżeli nie będzie poprawek
Redaktor: Bartłomiej Leśniewski
Data: 26.10.2016
Źródło: BL, Katarzyna Fortak-Karasińska
Podczas gorącej dyskusji o sieci – zapomniano sprawdzić, jak sieć się ma do unijnych wytycznych, bez spełniania których nie mamy co marzyć o obiecanych brukselskich dotacjach. Teraz – stoją one pod znakiem zapytania.
Zdaniem ekspertów ustawa wymaga poprawek, bo narusza warunki, na jakie umawialiśmy się z Unią w chwili ustalania budżetu dotacji.
Prezentujemy analizę Katarzyny Fortak-Karasińskiej, partnera w Kancelarii "Fortak & Karasiński":
- W toku gorącej dyskusji umknęło – jak ma się sieć szpitali do wytycznych Komisji Europejskiej, od których spełnienia uzależnione jest uruchomienie środków unijnych funduszy strukturalnych dla Polski? Chodzi o perspektywę finansową na lata 2014-2020.
Czy wprowadzenie sieci szpitali jest spójne z wytycznymi Komisji? – pytają Ci, którzy mają ponadkrajowy ogląd całej sytuacji?
Dla przypomnienia
Wiosną tego roku Ministerstwo Zdrowia zakończyło intensywne prace nad spełnieniem kryteriów oraz oczekiwań Komisji Europejskiej wyrażonych m.in. w trakcie procesu negocjacji perspektywy finansowej 2014-2020. W ramach tych prac opracowano m.in. rekomendacje dla kryteriów wyboru projektów w ramach poszczególnych obszarów tematycznych (tzw. Priorytetów Inwestycyjnych), które umożliwią właściwe ukierunkowanie strumienia funduszy unijnych. Rekomendacje te zostały przyjęte na forum Komitetu Sterującego ds. koordynacji interwencji EFSI w sektorze zdrowia na posiedzeniach w dniu 29 kwietnia oraz 19 maja 2016r.
W dniu 29 lipca br. Ministerstwo Zdrowia otrzymało stanowisko Komisji Europejskiej dotyczące uznania dokumentu o charakterze strategiczno-wdrożeniowym pt. „Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe Ramy Strategiczne" za realizację zobowiązania w zakresie częściowego wypełnienia dla warunku 9.3 Zdrowie. Opracowanie poświęcone jest sytuacji polskiej służby zdrowia, a nadto zawiera sugestie i propozycje zmian koniecznych do implementowania celem poprawy jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych.
Wymagania Komisji
Wśród zasadniczych zagadnień, które winny zostać poddane reformom z zamiarem poprawy efektywności systemu ochrony zdrowia, Komisja wskazuje na:
- wdrożenie opieki koordynowanej,
- odejście od fragmentacji systemu opieki zdrowotnej,
- mapowanie potrzeb zdrowotnych.
Jak czytamy w Policy Paper
Opieka koordynowana ma być rozumiana jako rozwiązania organizacyjne (procesowe i technologiczne) mające na celu poprawę efektów zdrowotnych (outcomes) poprzez przezwyciężanie fragmentacji procesu leczenia (dostawy – udzielania – usług zdrowotnych) w wyniku zarządzania i koordynacji procesem udzielania (dostawy) usług zdrowotnych w oparciu o zasadę ciągłości leczenia pacjenta (continuum of care). Podstawą funkcjonowania systemu opieki koordynowanej jest wprowadzenie rozwiązań koncentrujących się nie na liczbie (output) jednostkowych świadczeń zdrowotnych udzielanych pacjentowi na różnych poziomach systemu ochrony zdrowia (POZ, AOS, SZP), ale koncentrujących się na instrumentach zapewniających kontynuację procesu leczenia i osiąganiu optymalnych efektów (outcomes) interwencji medycznych” (Policy Paper, str. 191).
Mapy potrzeb zdrowotnych będą ważnym narzędziem dla koordynacji wydatkowania środków z EFSI w ramach prac Komitetu Sterującego ds. koordynacji interwencji EFSI w sektorze zdrowia. Zgodność z mapami stanowi warunek uczestnictwa projektów w procedurze selekcji. Pierwszym testem dla efektywnego wykorzystania i monitoringu korzystania z map potrzeb zdrowotnych będzie wykorzystanie map onkologicznych i kardiologicznych dla uruchomienia inwestycji infrastrukturalnych ze środków funduszy strukturalnych”.
Sieć szpitali a wytyczne Komisji
Już na pierwszy rzut oka widać, że założenia sieci szpitali nie realizują unijnych celów strategicznych pozwalających na uruchomienie środków finansowych.
Projekt nowelizacji opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji pod koniec września br., przewiduje klasyfikację podmiotów udzielających świadczeń szpitalnych w ramach 6 proponowanych poziomów: szpitale I, II i III stopnia, szpitale onkologiczne i pulmonologiczne, szpitale pediatryczne i szpitale ogólnopolskie. Placówki, które spełnią ściśle określone kryteria kwalifikacji do systemu, mają mieć zagwarantowane uzyskanie kontraktu na udzielanie świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
W praktyce, proponowany sposób sklasyfikowania szpitali polega na utworzeniu zamkniętej sieci placówek finansowanych ze środków publicznych, w którym za kryterium klasyfikacji przyjęto poziom zróżnicowania profili świadczeń udzielanych w danym zakładzie leczniczym. To prowadzi do fragmentacji systemu opieki zdrowotnej oraz utworzenia w ochronie zdrowia tzw. systemu poziomego (horyzontalnego). Chodzi o rozdrobnienie systemu świadczeń na wiele placówek, gdzie każda realizuje inne świadczenia związane z określonym etapem procesu leczenia pacjenta.
Zaplanowana przez Komisję koordynacja pomiędzy poziomami systemu ochrony zdrowia ma mieć charakter głównie integracji pionowej (wertykalnej). Takie podejście w głównej mierze koncentruje zmiany w systemie ochrony zdrowia w kierunku stworzenia kompleksowego modelu opieki zorientowanego na pacjencie oraz pozwala zarówno na polepszenie efektów zdrowotnych (outcomes), jak i zwiększenie efektywności systemu ochrony zdrowia w sensie ilości zasobów (pracy, finansów) koniecznych do osiągnięcia określonych rezultatów.
Zgodnie z założeniami opieki koordynowanej, dążącej to zwiększenia efektywności i kompleksowości udzielanych świadczeń, konieczne jest utworzenie procesu realizowania zintegrowanych procedur związanych z diagnostyką, hospitalizacją i profilaktyką schorzeń w postaci „one stop shop”. Sprowadza się do umożliwienia Świadczeniobiorcom skorzystania z katalogu świadczeń ujętych całościowo w ramach jednego podmiotu leczniczego. To z kolei istotnie wpłynie na szybkość uzyskania określonej usługi medycznej oraz poprawi jej jakość (Policy Paper, str. 191).
Sugerowana w projekcie sieci szpitali dywersyfikacja podmiotów szpitalnych poprzez kryterium rozpiętości zakresu oferowanych świadczeń nie umożliwi utworzenia systemu opieki koordynowanej, „prowadzącej” niejako Pacjenta przez całą ścieżkę leczenia.
Mapowanie potrzeb zdrowotnych zostało pomyślnie rozpoczęte. Powstałe już mapy: kardiologiczna, onkologiczna, lecznictwo szpitalne wskazują na potrzeby zdrowotne na terenie poszczególnych województw. Mapa miała być jedną z ważnych wskazówek w kontraktowaniu świadczeń zdrowotnych – tak aby finansowanie z NFZ odzwierciedlało realne potrzeby zdrowotne.
Wprowadzenie sieci szpitali oznacza, iż środki finansowe w formie wynagrodzenia ryczałtowego z NFZ otrzymają te podmioty, które zostaną wpisane do sieci. Niekoniecznie będą to podmioty, które zabezpieczają potrzeby zdrowotne wskazane w mapach.
Z sieci szpitali wypadają placówki monoprofilowe jak i szpitale prywatne, podczas gdy mapy potrzeb zdrowotnych jak najbardziej uwzględniały ich funkcjonowanie.
Czy Unia da pieniądze?
Pojawia się zatem wątpliwość – jaki los czeka państwo postępujące sprzecznie z wytycznymi przewidzianymi dla niego przez Komisję Europejską, organ mające wiodący głos w procesie przydzielania środków z funduszy europejskich?
Urzeczywistnienie proponowanych przepisów, a więc utworzenie systemu zdrowia stanowiącego idealne przeciwieństwo standardów wskazanych i wymaganych przez Unię Europejską, stanowić będzie rażące naruszenie zasad towarzyszących korzystaniu z programów funduszy unijnych.
Czy Polska będzie zmuszona pożegnać się z dotacją na ochronę zdrowia, a tym samym z szansą zmiany współczesnych realiów w sektorze zdrowia?
Prezentujemy analizę Katarzyny Fortak-Karasińskiej, partnera w Kancelarii "Fortak & Karasiński":
- W toku gorącej dyskusji umknęło – jak ma się sieć szpitali do wytycznych Komisji Europejskiej, od których spełnienia uzależnione jest uruchomienie środków unijnych funduszy strukturalnych dla Polski? Chodzi o perspektywę finansową na lata 2014-2020.
Czy wprowadzenie sieci szpitali jest spójne z wytycznymi Komisji? – pytają Ci, którzy mają ponadkrajowy ogląd całej sytuacji?
Dla przypomnienia
Wiosną tego roku Ministerstwo Zdrowia zakończyło intensywne prace nad spełnieniem kryteriów oraz oczekiwań Komisji Europejskiej wyrażonych m.in. w trakcie procesu negocjacji perspektywy finansowej 2014-2020. W ramach tych prac opracowano m.in. rekomendacje dla kryteriów wyboru projektów w ramach poszczególnych obszarów tematycznych (tzw. Priorytetów Inwestycyjnych), które umożliwią właściwe ukierunkowanie strumienia funduszy unijnych. Rekomendacje te zostały przyjęte na forum Komitetu Sterującego ds. koordynacji interwencji EFSI w sektorze zdrowia na posiedzeniach w dniu 29 kwietnia oraz 19 maja 2016r.
W dniu 29 lipca br. Ministerstwo Zdrowia otrzymało stanowisko Komisji Europejskiej dotyczące uznania dokumentu o charakterze strategiczno-wdrożeniowym pt. „Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe Ramy Strategiczne" za realizację zobowiązania w zakresie częściowego wypełnienia dla warunku 9.3 Zdrowie. Opracowanie poświęcone jest sytuacji polskiej służby zdrowia, a nadto zawiera sugestie i propozycje zmian koniecznych do implementowania celem poprawy jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych.
Wymagania Komisji
Wśród zasadniczych zagadnień, które winny zostać poddane reformom z zamiarem poprawy efektywności systemu ochrony zdrowia, Komisja wskazuje na:
- wdrożenie opieki koordynowanej,
- odejście od fragmentacji systemu opieki zdrowotnej,
- mapowanie potrzeb zdrowotnych.
Jak czytamy w Policy Paper
Opieka koordynowana ma być rozumiana jako rozwiązania organizacyjne (procesowe i technologiczne) mające na celu poprawę efektów zdrowotnych (outcomes) poprzez przezwyciężanie fragmentacji procesu leczenia (dostawy – udzielania – usług zdrowotnych) w wyniku zarządzania i koordynacji procesem udzielania (dostawy) usług zdrowotnych w oparciu o zasadę ciągłości leczenia pacjenta (continuum of care). Podstawą funkcjonowania systemu opieki koordynowanej jest wprowadzenie rozwiązań koncentrujących się nie na liczbie (output) jednostkowych świadczeń zdrowotnych udzielanych pacjentowi na różnych poziomach systemu ochrony zdrowia (POZ, AOS, SZP), ale koncentrujących się na instrumentach zapewniających kontynuację procesu leczenia i osiąganiu optymalnych efektów (outcomes) interwencji medycznych” (Policy Paper, str. 191).
Mapy potrzeb zdrowotnych będą ważnym narzędziem dla koordynacji wydatkowania środków z EFSI w ramach prac Komitetu Sterującego ds. koordynacji interwencji EFSI w sektorze zdrowia. Zgodność z mapami stanowi warunek uczestnictwa projektów w procedurze selekcji. Pierwszym testem dla efektywnego wykorzystania i monitoringu korzystania z map potrzeb zdrowotnych będzie wykorzystanie map onkologicznych i kardiologicznych dla uruchomienia inwestycji infrastrukturalnych ze środków funduszy strukturalnych”.
Sieć szpitali a wytyczne Komisji
Już na pierwszy rzut oka widać, że założenia sieci szpitali nie realizują unijnych celów strategicznych pozwalających na uruchomienie środków finansowych.
Projekt nowelizacji opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji pod koniec września br., przewiduje klasyfikację podmiotów udzielających świadczeń szpitalnych w ramach 6 proponowanych poziomów: szpitale I, II i III stopnia, szpitale onkologiczne i pulmonologiczne, szpitale pediatryczne i szpitale ogólnopolskie. Placówki, które spełnią ściśle określone kryteria kwalifikacji do systemu, mają mieć zagwarantowane uzyskanie kontraktu na udzielanie świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
W praktyce, proponowany sposób sklasyfikowania szpitali polega na utworzeniu zamkniętej sieci placówek finansowanych ze środków publicznych, w którym za kryterium klasyfikacji przyjęto poziom zróżnicowania profili świadczeń udzielanych w danym zakładzie leczniczym. To prowadzi do fragmentacji systemu opieki zdrowotnej oraz utworzenia w ochronie zdrowia tzw. systemu poziomego (horyzontalnego). Chodzi o rozdrobnienie systemu świadczeń na wiele placówek, gdzie każda realizuje inne świadczenia związane z określonym etapem procesu leczenia pacjenta.
Zaplanowana przez Komisję koordynacja pomiędzy poziomami systemu ochrony zdrowia ma mieć charakter głównie integracji pionowej (wertykalnej). Takie podejście w głównej mierze koncentruje zmiany w systemie ochrony zdrowia w kierunku stworzenia kompleksowego modelu opieki zorientowanego na pacjencie oraz pozwala zarówno na polepszenie efektów zdrowotnych (outcomes), jak i zwiększenie efektywności systemu ochrony zdrowia w sensie ilości zasobów (pracy, finansów) koniecznych do osiągnięcia określonych rezultatów.
Zgodnie z założeniami opieki koordynowanej, dążącej to zwiększenia efektywności i kompleksowości udzielanych świadczeń, konieczne jest utworzenie procesu realizowania zintegrowanych procedur związanych z diagnostyką, hospitalizacją i profilaktyką schorzeń w postaci „one stop shop”. Sprowadza się do umożliwienia Świadczeniobiorcom skorzystania z katalogu świadczeń ujętych całościowo w ramach jednego podmiotu leczniczego. To z kolei istotnie wpłynie na szybkość uzyskania określonej usługi medycznej oraz poprawi jej jakość (Policy Paper, str. 191).
Sugerowana w projekcie sieci szpitali dywersyfikacja podmiotów szpitalnych poprzez kryterium rozpiętości zakresu oferowanych świadczeń nie umożliwi utworzenia systemu opieki koordynowanej, „prowadzącej” niejako Pacjenta przez całą ścieżkę leczenia.
Mapowanie potrzeb zdrowotnych zostało pomyślnie rozpoczęte. Powstałe już mapy: kardiologiczna, onkologiczna, lecznictwo szpitalne wskazują na potrzeby zdrowotne na terenie poszczególnych województw. Mapa miała być jedną z ważnych wskazówek w kontraktowaniu świadczeń zdrowotnych – tak aby finansowanie z NFZ odzwierciedlało realne potrzeby zdrowotne.
Wprowadzenie sieci szpitali oznacza, iż środki finansowe w formie wynagrodzenia ryczałtowego z NFZ otrzymają te podmioty, które zostaną wpisane do sieci. Niekoniecznie będą to podmioty, które zabezpieczają potrzeby zdrowotne wskazane w mapach.
Z sieci szpitali wypadają placówki monoprofilowe jak i szpitale prywatne, podczas gdy mapy potrzeb zdrowotnych jak najbardziej uwzględniały ich funkcjonowanie.
Czy Unia da pieniądze?
Pojawia się zatem wątpliwość – jaki los czeka państwo postępujące sprzecznie z wytycznymi przewidzianymi dla niego przez Komisję Europejską, organ mające wiodący głos w procesie przydzielania środków z funduszy europejskich?
Urzeczywistnienie proponowanych przepisów, a więc utworzenie systemu zdrowia stanowiącego idealne przeciwieństwo standardów wskazanych i wymaganych przez Unię Europejską, stanowić będzie rażące naruszenie zasad towarzyszących korzystaniu z programów funduszy unijnych.
Czy Polska będzie zmuszona pożegnać się z dotacją na ochronę zdrowia, a tym samym z szansą zmiany współczesnych realiów w sektorze zdrowia?
