Stres a zmiany w obrazach MR u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym

W eksperymencie przeprowadzonym przez Mohr i wsp. redukcja stresu u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym była związana ze zmniejszeniem liczby zmian wzmacniających kontrast w obrazach rezonansu magnetycznego. Uzyskana korzyść nie była trwała.

W 2011 r. Artemiadis i wsp. obliczyli, że w 15 z 17 przeprowadzonych do tej pory badań potwierdzono wpływ stresu na wystąpienie lub przebieg stwardnienia rozsianego (MS) [1]. Ze względu na różnorodność zastosowanych metodologii i małą liczbę badań przeprowadzonych z zastosowaniem obrazowania rezonansu magnetycznego autorzy nie mogli wyciągnąć wniosków z dokonanego przeglądu. Również w 2011 r. Riise i wsp. przedstawili na łamach Neurology analizę danych z Nurses' Health Study (NHS) i NHS II (n = 121,700), w której nie wykazano związku między poziomem stresu a występowaniem stwardnienia rozsianego [2]. W bieżącym roku ukazał się opis wyników przeprowadzonego przez Artemiadis i wsp. esperymentu, w ramach którego w jednej z dwóch grup pacjentów z MS (n = 31, n =30) przez 8 tygodni stosowano techniki relaksacyjne [3]. W grupie badanej obniżeniu uległ oceniany przez pacjentów poziom stresu. Artemiadis i wsp. opisali wpływ opisywanej interwencji na częstość oraz intensywność występowania objawów MS. W Neurology z 31 lipca 2012 r. Mohr i wsp. zaprezentowali wnioski z eksperymentu porównującego liczbę i objętość zmian o sygnale ulegającym wzmocnieniu po podaniu gadolinium w obrazach T2 rezonansu magnetycznego (MR) mózgowia w dwóch grupach chorych z MS. W badaniu wzięło udział 121 pacjentów, którzy byli randomizowani do grupy uczestniczącej w programie redukcji stresu obejmującego 16 indywidualnych sesji terapeutycznych oraz do grupy kontrolnej. Zarówno czas trwania interwencji, jak i późniejszy okres obserwacyjny, wyniosły 24 tygodnie. W pierwszych 24 tygodniach odsetek pacjentów wolnych od zmian wzmacniających kontrast był większy w grupie badanej niż kontrolnej (76.8% względem 54.7%, p = 0.02). Stwierdzono również mniejszą objętość zmian wzmacniających kontrast i innych zmian w obrazach T2 MR w grupie badanej po zakończeniu interwencji. Po 24 tygodniach okresu obserwacyjnego parametry opisujące zmiany widoczne w obrazach MR w obu grupach znów były podobne. Mohr i wsp. napisali w podsumowaniu swojej publikacji, że zmniejszenie liczby widocznych w MR zmian związane z redukcją stresu nie utrzymało się do czasu po okresie obserwacyjnym.

1. Artemiadis AK, Anagnostouli MC i Alexopoulos EC. Neuroepidemiology 2011; 36(2):109-20.
2. Riise T, Mohr DC, Munger KL i wsp. Stress and the risk of multiple sclerosis. Neurology 2011; 76(22):1866-71.
3. Artemiadis AK, Vervainioti AA, Alexopoulos EC i wsp. Stress management and multiple sclerosis: a randomized controlled trial. Arch Clin Neuropsychol 2012; 27(4):406-16.