Zbyt duża ilość kawy powoduje spadek funkcji poznawczych

Jak dowodzą wyniki najnowszych badań, picie więcej niż czterech filiżanek kawy dziennie wiąże się z szybszym spadkiem funkcji poznawczych. Natomiast herbata nawet w dużych ilościach działa neuroprotekcyjnie.

• Badacze zbadali wpływ różnych ilości kawy i herbaty na inteligencję płynną – miarę funkcji poznawczych, w tym rozumowanie abstrakcyjne, rozpoznawanie wzorców i logiczne myślenie
• Osoby, które spożywają najwięcej kawy (cztery lub więcej filiżanek w ciagu dnia), wykazują największy spadek inteligencji płynnej w okresie obserwacji. Natomiast umiarkowane spożycie kawy (1–3 filiżanki) może służyć jako pewnego rodzaju czynnik ochronny przed pogorszeniem funkcji poznawczych
• Ludzie, którzy nigdy nie pili herbaty, mieli większy spadek inteligencji płynnej w porównaniu z tymi, którzy spożywali ją w wysokich lub umiarkowanych ilościach

Kawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na całym świecie. Zawiera wiele związków bioaktywnych, w tym kofeinę, kwas chlorogenowy oraz niewielkie ilości witamin i minerałów.

Spożycie kawy i herbaty sprzyja zdrowiu, ale...

Spójne dowody z badań obserwacyjnych i epidemiologicznych wskazują, że spożywanie zarówno kawy, jak i herbaty ma korzystny wpływ na zdrowie – zmniejsza m.in. ryzyko udaru, niewydolności serca, zachorowania na nowotwory, cukrzycę i parkinsona. Kilka badań sugeruje również, że kawa może zmniejszać ryzyko choroby Alzheimera.

Picie kawy może pomóc w prewencji alzheimeraSkładniki espresso mogą zapobiegać powstawaniu tzw. splątków neurofibrylarnych, jednej z patologicznych struktur w mózgu osób chorych na alzheimera – informuje „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, czasopismo Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego.

Istnieją jednak ograniczone dane podłużne dotyczące związków między spożyciem kawy i herbaty a spadkiem funkcji poznawczych, szczególnie w różnych domenach poznawczych. Grupa naukowców pod kierownictwem Kelsey R. Sewell z Advent Health Research Institute w Orlando opublikowała wcześniej badanie osób starszych bez zaburzeń poznawczych, które wykazało, że większe spożycie kawy wiązało się z wolniejszym spadkiem funkcji poznawczych i wolniejszą akumulacją beta-amyloidu w mózgu.

Ich obecne badanie rozszerza niektóre z wcześniejszych ustaleń i bada związek między spożyciem kawy i herbaty a spadkiem funkcji poznawczych w czasie w większej próbie osób starszych. W nowym badaniu wzięło udział 8451 osób, głównie kobiet (60%) i białych (97%) niezaburzonych poznawczo dorosłych w wieku powyżej 60 lat (średni wiek 67,8 roku) w UK Biobank, dużym zasobie badawczym zawierającym dogłębne, anonimowe informacje genetyczne i zdrowotne od pół miliona uczestników w Wielkiej Brytanii. Badani mieli średni wskaźnik masy ciała (BMI) wynoszący 26, a około 26% było nosicielami genu apolipoproteiny epsilon 4 (APOE e4).

Naukowcy podzielili spożycie kawy i herbaty na tertyle: wysokie, umiarkowane i bez spożycia.

• W przypadku codziennego spożycia kawy 18% zgłosiło picie czterech lub więcej filiżanek (wysokie spożycie),
• 58% wskazało picie od jednej do trzech filiżanek (umiarkowane spożycie),
• 25% stwierdziło, że nigdy nie pije kawy.
  
  
• W przypadku codziennego spożycia herbaty 47% zgłosiło picie czterech lub więcej filiżanek (wysokie spożycie);
• 38% wskazało picie od jednej do trzech filiżanek (umiarkowane spożycie); 
• 15% stwierdziło, że nigdy nie pije herbaty.

W badaniu oceniano funkcje poznawcze na jego początku i podczas co najmniej dwóch dodatkowych wizyt u pacjenta. Naukowcy wykorzystali liniowe modele mieszane do oceny zależności między spożyciem kawy i herbaty a wynikami poznawczymi. Modele dostosowano pod kątem wieku, płci, wskaźnika deprywacji Townsenda (odzwierciedlającego status społeczno-ekonomiczny), pochodzenia etnicznego, statusu APOE e4 i BMI.

Wpływ kawy na poziom cholesteroluNaturalnie występujące w kawie diterpeny – kafestol i kaweol – przyczyniają się do podniesienia poziomu cholesterolu we krwi. To, w jakim stopniu, zależy jednak od sposobu parzenia kawy. Najmniej szkodliwa okazała się kawa filtrowana – informują norwescy badacze. Ich wnioski opublikował „British Medical Journal”.

Osoby z wysokim spożyciem kawy wykazały największy spadek inteligencji płynnej

W porównaniu z wysokim spożyciem kawy (cztery lub więcej filiżanek dziennie), osoby, które nigdy nie spożywały kawy (beta = 0,06; SE = 0,02; P = 0,005) i te o umiarkowanym spożyciu (beta = 0,07; SE = 0,02; P = <0,001) miały wolniejszy spadek inteligencji płynnej po średnio 8,83 roku obserwacji.

– Widzimy, że osoby z wysokim spożyciem kawy wykazały największy spadek inteligencji płynnej w okresie obserwacji, w porównaniu z osobami z umiarkowanym spożyciem kawy i tymi, które nigdy nie spożywały kawy – powiedziała Sewell, odnosząc się do wykresów ilustracyjnych. – Nasze dane sugerują, że w tym okresie umiarkowane spożycie kawy może służyć jako pewnego rodzaju czynnik ochronny przed pogorszeniem funkcji poznawczych – dodała.

Kawa czy herbata?

W przypadku herbaty obowiązywał nieco inny wzór. Ludzie, którzy nigdy nie pili herbaty, mieli większy spadek inteligencji płynnej w porównaniu z tymi, którzy spożywali ją umiarkowanie (beta = 0,06; SE = 0,02; P = 0,0090), lub wysokie zużycie (beta = 0,06; SE = 0,02; P = 0,003).

Ponieważ jest to badanie obserwacyjne, „nadal potrzeba randomizowanych, kontrolowanych badań, aby lepiej zrozumieć mechanizm neuroprotekcyjny związków kawy i herbaty”. – Zapewne istnieją różne poziomy mechanizmów, w tym na poziomie molekularnym (prawdopodobnie obejmującym toksyczność amyloidu) i poziomie behawioralnym (prawdopodobnie obejmującym wzorce snu) – oceniła badaczka.

Dobroczynny wpływ picia kawy na wątrobęCoraz więcej badań prowadzonych na całym świecie dowodzi, że kawa ma korzystny wpływ na zdrowie, w tym na pracę wątroby. Codzienna filiżanka aromatycznego napoju chroni ją przez rozwojem wielu chorób

Naukowczyni dodała, że ma nadzieję, że ta linia badań doprowadzi do nowych kierunków badań nad strategiami zapobiegania chorobie Alzheimera. – Mamy nadzieję, że spożywanie kawy i herbaty może przyczynić się do opracowania bezpiecznej i niedrogiej strategii opóźniania wystąpienia choroby Alzheimera i zmniejszania częstości występowania choroby – podsumowała.

W badaniu nie znaleziono danych na temat spożycia kawy lub herbaty w wieku średnim i nie porównano wpływu różnych metod przygotowania lub rodzajów kawy i herbaty – na przykład zielonej czy czarnej herbaty.