Neuropatia cukrzycowa: jaka diagnostyka, jakie leczenie?
Autor: Mariusz Bryl
Data: 09.12.2016
Źródło: MK/MB
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Neuropatia cukrzycowa dotyka nawet 90 procent chorych na cukrzycę i nie tylko. Jej konsekwencją może być amputacja kończyny dolnej, dolegliwości bólowe, ryzyko sercowo-naczyniowe, a także zgon. Jak diagnozować neuropatię oraz jak ją leczyć mówi dr hab. Anna Korzon-Burakowska z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Neuropatia jest zaliczana do mikroangiopatii, a jej pierwszym objawem są zmiany w naczyniach oplatających włókna nerwowe. Stwierdza się ją po wykluczeniu innych przyczyn. Pierwszym markerem neuropatii może być badanie okulistyczne rogówki oka i naczyń w niej – konfokalna mikroskopia rogówki. Z badania niemieckiego wynika, że już w okresie upośledzonej nietolerancji glukozy mogą pojawiać się cechy upośledzenia układu nerwowego. Czynnikami ryzyka wystąpienia neuropatii są nadciśnienie i palenie papierosów, choć także duże wahania glikemii nie są korzystne, stąd wyrównywanie glikemii nie powinno odbywać się w sposób gwałtowny.
Patogenezą powikłania cukrzycy jest uszkodzenie włókien nerwowych, co łatwo rozpoznać oglądając stopy. Charakterystyczne są przykurczone palce, wysokie sklepienie stopy, zaniki drobnych mięśni. Uszkodzenie włókien czuciowych może objawiać się samookaleczeniem na skutek źle dobranego obuwia, włókien autonomicznych – suchą skórą nie podającą się pielęgnacji. Wyrazem krańcowej neuropatii jest stopa Charcota – obrzęk, zaczerwienienie najczęściej mylone z infekcją. Tutaj niezbędna jest jak najszybsza porada specjalisty, bo konsekwencją może być deformacja stopy.
U około 60-70 procent pacjentów neuropatia ma postać bezbolesną, co oznacza często brak świadomości powikłania i tym samym niemożność zapobiegania jego konsekwencjom. Samo obniżanie glikemii nie zabezpiecza przed rozwojem powikłań.
Jak stwierdzić neuropatię? Charakterystyczne dolegliwości (postać bólowa) to mrowienie, pieczenie, ból, kurcze mięśni, drętwienia najczęściej w nocy. Badanie fizykalne może być prawidłowe lub nieprawidłowe. W postaci bezbólowej badanie fizykalne jest nieprawidłowe. W badaniu przedmiotowym lekarz powinien zbadać parametry czucia: dotyku, wibracji i temperatury. Badanie trwa około 2 minut. Jeśli nie ma nań czasu można wykonać Ipswich Neuropathy Test. Dla najbardziej zapracowanych jest Neuropad Test do kupienia przez pacjenta w aptece.
Neuropatii nie da się całkowicie wyleczyć, ale można hamować jej progresję. W leczeniu objawów stosowane są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjna, ale w dawkach mniejszych niż w depresji. Ostatnio na czoło wysuwają się leki przeciwdrgawkowe – pregabalina, gabnapentyna. Można próbować także zwykłych leków przeciwbólowych.
Leczenie przyczynowe koncentruje się na uzyskaniu jak najlepszej kontroli metabolicznej cukrzycy. I to jest: kwas α-liponowy w neuropatii o umiarkowanym nasileniu objawów: doustnie 1 × 600 mg/d. przez 3 miesiące; w neuropatii o ciężkim przebiegu: początkowo przez 1–3 tygodnie dożylnie 1 × 600 mg/d., a następnie doustnie 600–1800 mg/d. przez 3 miesiące lub od początku 1200–1800 mg/d. przez 3 miesiące. Kolejny lek to benfotiamina: w neuropatii o umiarkowanym nasileniu objawów: doustnie 3 × 50 mg/d. przez 3 miesiące; w neuropatii o ciężkim przebiegu: początkowo przez 3 tygodnie doustnie 4 × 100 mg/d., a następnie 3 × 50 mg/d. przez 3 miesiące. Następna opcją są inhibitory konwertazy angiotensyny.
Wykład został wygłoszony na kongresie Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej we Wrocławiu.
Patogenezą powikłania cukrzycy jest uszkodzenie włókien nerwowych, co łatwo rozpoznać oglądając stopy. Charakterystyczne są przykurczone palce, wysokie sklepienie stopy, zaniki drobnych mięśni. Uszkodzenie włókien czuciowych może objawiać się samookaleczeniem na skutek źle dobranego obuwia, włókien autonomicznych – suchą skórą nie podającą się pielęgnacji. Wyrazem krańcowej neuropatii jest stopa Charcota – obrzęk, zaczerwienienie najczęściej mylone z infekcją. Tutaj niezbędna jest jak najszybsza porada specjalisty, bo konsekwencją może być deformacja stopy.
U około 60-70 procent pacjentów neuropatia ma postać bezbolesną, co oznacza często brak świadomości powikłania i tym samym niemożność zapobiegania jego konsekwencjom. Samo obniżanie glikemii nie zabezpiecza przed rozwojem powikłań.
Jak stwierdzić neuropatię? Charakterystyczne dolegliwości (postać bólowa) to mrowienie, pieczenie, ból, kurcze mięśni, drętwienia najczęściej w nocy. Badanie fizykalne może być prawidłowe lub nieprawidłowe. W postaci bezbólowej badanie fizykalne jest nieprawidłowe. W badaniu przedmiotowym lekarz powinien zbadać parametry czucia: dotyku, wibracji i temperatury. Badanie trwa około 2 minut. Jeśli nie ma nań czasu można wykonać Ipswich Neuropathy Test. Dla najbardziej zapracowanych jest Neuropad Test do kupienia przez pacjenta w aptece.
Neuropatii nie da się całkowicie wyleczyć, ale można hamować jej progresję. W leczeniu objawów stosowane są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjna, ale w dawkach mniejszych niż w depresji. Ostatnio na czoło wysuwają się leki przeciwdrgawkowe – pregabalina, gabnapentyna. Można próbować także zwykłych leków przeciwbólowych.
Leczenie przyczynowe koncentruje się na uzyskaniu jak najlepszej kontroli metabolicznej cukrzycy. I to jest: kwas α-liponowy w neuropatii o umiarkowanym nasileniu objawów: doustnie 1 × 600 mg/d. przez 3 miesiące; w neuropatii o ciężkim przebiegu: początkowo przez 1–3 tygodnie dożylnie 1 × 600 mg/d., a następnie doustnie 600–1800 mg/d. przez 3 miesiące lub od początku 1200–1800 mg/d. przez 3 miesiące. Kolejny lek to benfotiamina: w neuropatii o umiarkowanym nasileniu objawów: doustnie 3 × 50 mg/d. przez 3 miesiące; w neuropatii o ciężkim przebiegu: początkowo przez 3 tygodnie doustnie 4 × 100 mg/d., a następnie 3 × 50 mg/d. przez 3 miesiące. Następna opcją są inhibitory konwertazy angiotensyny.
Wykład został wygłoszony na kongresie Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej we Wrocławiu.
