Błąd lekarski - ryzyko pacjenta czy odpowiedzialność lekarza?
Autor: Ewa Gosiewska
Data: 19.06.2018
Źródło: EG/Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Działy:
Polecamy
Aktualności
Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej (majątkowej) lekarza stanowi łączne zaistnienie trzech przesłanek: szkody po stronie pacjenta, winy lekarza oraz związku przyczynowo- skutkowego między zawinionym postępowaniem a jego ujemnymi następstwami. Jedna z pacjentek zgłosiła się do naszej bezpłatnej strefy porad prawnych. Czy ma szansę na odszkodowanie od lekarza?
Pytanie:
Miałam zabieg chirurgii plastycznej w renomowanej klinice, ze względu na konieczność usunięcia pewnych narośli na ustach po wcześniejszej chorobie. Zabieg się nie udał, wdało się zakażenie, a usta mają dziwny kształt i nie wygląda to dobrze. Usta nie wyglądają jak na prezentacjach, które przedstawiał doktor. Co mam teraz zrobić? Byłam u innego lekarza i koszt poprawienia nosa jest bardzo duży. Chirurg, który wykonał zabieg nie poczuwa się do odpowiedzialności i twierdzi, że sama ponosiłam to ryzyko. Czy są szanse, że lekarz medycyny estetycznej pokryje te koszty? Co mam robić?”
Odpowiedź:
W sytuacji, gdy pomiędzy wystąpieniem zakażenia a działalnością lekarza chirurgii plastycznej wystąpił związek przyczynowo-skutkowy wówczas pacjent może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych lub zadośćuczynienia. Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej (majątkowej) lekarza stanowi łączne zaistnienie trzech przesłanek: szkody po stronie pacjenta, winy lekarza oraz związku przyczynowo- skutkowego między zawinionym postępowaniem a jego ujemnymi następstwami. Ocena tego, czy w konkretnym przypadku szkoda po stronie pacjenta powstała wskutek zawinionego działania lekarza wymaga analizy dokumentacji medycznej oraz udowodnienia pewnych okoliczności związanych z przeprowadzonym zabiegiem.
Uzasadnienie:
Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością (art. 4 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Pacjent zaś ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej (art. 6 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Niezależnie od prawnych podstaw świadczenia usług medycznych obowiązek lekarza wobec pacjenta pozostaje obowiązkiem starannego działania . Powyższe oznacza, że lekarz jest zobligowany zachować staranność w kontakcie z pacjentem na każdym etapie leczenia. Lekarz winien prowadzić zabiegi operacyjne zgodnie ze sztuką i nauką lekarską oraz starannością wyższą niż przeciętna .
Odpowiedzialność cywilna lekarza może mieć charakter odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 Kodeksu Cywilnego) lub deliktowej (art. 415 Kodeksu Cywilnego). Niezależnie od typu odpowiedzialności, niezbędnym warunkiem do jej powstania jest łączne spełnienie trzech przesłanek:
a. powstanie szkody,
b. nastąpienie zdarzenia wyrządzającego szkodę podczas udzielania świadczeń medycznych,
c. związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem, z którym prawo łączy stosunek odszkodowawczy.
Odstępstwo od wymaganej w danych okolicznościach staranności w działaniu stanowić będzie winę lekarza. Obok braku należytej staranności, winę stanowi także niezręczność i nieuwaga lekarza, przeoczenie, brak ostrożności czy przezorności, które prowadzą do powstania u pacjenta szkody (np. zniekształconego nosa bądź ust). Elementem winy jest błąd w sztuce lekarskiej, tj. działanie lub zaniechanie lekarza w sferze diagnozy i terapii sprzeczne z zasadami wiedzy medycznej w zakresie dla lekarza dostępnym . Zawinione postępowanie lekarza może dotyczyć sfery zapobiegania zakażeniom w przypadku gdy np. nie podano antybiotykoterapii, podczas gdy zgodnie z aktualną wiedzą medyczną było to konieczne.
Nadto należy wskazać, że prócz odszkodowania pacjent może dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku z nieprawidłowo przeprowadzonym zabiegiem.
Należy przy tym podkreślić, że ryzyko, jakie bierze na siebie pacjent, wyrażając zgodę na zabieg operacyjny, obejmuje tylko zwykłe powikłania pooperacyjne. Ryzykiem pacjenta nie są objęte komplikacje powstałe wskutek pomyłki, nieuwagi lub niezręczności lekarza .
Ocena tego, czy w konkretnym przypadku szkoda po stronie pacjenta powstała wskutek zawinionego działania lekarza wymaga analizy dokumentacji medycznej oraz udowodnienia przed sądem okoliczności dotyczących przebiegu zabiegu oraz ewentualnych skutków działania lekarza.
Niezależnie od powyższego, działalność lekarza może stanowić błąd w sztuce, wobec czego konieczne może okazać się zawiadomienie właściwej izby lekarskiej w celu pociągnięcia lekarza do odpowiedzialności zawodowej i uchronienia pacjentów przed niekompetentnym przedstawicielem zawodu medycznego.
Podstawa prawna:
1. art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, t.j. Dz.U.2018 r. poz. 617 dalej: „Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty”;
2. art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, t.j. Dz.U z 2017 r. poz. 1318 dalej: „Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta”;
3. art. 415, art. 448 oraz art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025, dalej: „Kodeks Cywilny”.
Autor:
Wiktoria Jaromska-Gumkowska, aplikant adwokacki, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Miałam zabieg chirurgii plastycznej w renomowanej klinice, ze względu na konieczność usunięcia pewnych narośli na ustach po wcześniejszej chorobie. Zabieg się nie udał, wdało się zakażenie, a usta mają dziwny kształt i nie wygląda to dobrze. Usta nie wyglądają jak na prezentacjach, które przedstawiał doktor. Co mam teraz zrobić? Byłam u innego lekarza i koszt poprawienia nosa jest bardzo duży. Chirurg, który wykonał zabieg nie poczuwa się do odpowiedzialności i twierdzi, że sama ponosiłam to ryzyko. Czy są szanse, że lekarz medycyny estetycznej pokryje te koszty? Co mam robić?”
Odpowiedź:
W sytuacji, gdy pomiędzy wystąpieniem zakażenia a działalnością lekarza chirurgii plastycznej wystąpił związek przyczynowo-skutkowy wówczas pacjent może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych lub zadośćuczynienia. Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej (majątkowej) lekarza stanowi łączne zaistnienie trzech przesłanek: szkody po stronie pacjenta, winy lekarza oraz związku przyczynowo- skutkowego między zawinionym postępowaniem a jego ujemnymi następstwami. Ocena tego, czy w konkretnym przypadku szkoda po stronie pacjenta powstała wskutek zawinionego działania lekarza wymaga analizy dokumentacji medycznej oraz udowodnienia pewnych okoliczności związanych z przeprowadzonym zabiegiem.
Uzasadnienie:
Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością (art. 4 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Pacjent zaś ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej (art. 6 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Niezależnie od prawnych podstaw świadczenia usług medycznych obowiązek lekarza wobec pacjenta pozostaje obowiązkiem starannego działania . Powyższe oznacza, że lekarz jest zobligowany zachować staranność w kontakcie z pacjentem na każdym etapie leczenia. Lekarz winien prowadzić zabiegi operacyjne zgodnie ze sztuką i nauką lekarską oraz starannością wyższą niż przeciętna .
Odpowiedzialność cywilna lekarza może mieć charakter odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 Kodeksu Cywilnego) lub deliktowej (art. 415 Kodeksu Cywilnego). Niezależnie od typu odpowiedzialności, niezbędnym warunkiem do jej powstania jest łączne spełnienie trzech przesłanek:
a. powstanie szkody,
b. nastąpienie zdarzenia wyrządzającego szkodę podczas udzielania świadczeń medycznych,
c. związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem, z którym prawo łączy stosunek odszkodowawczy.
Odstępstwo od wymaganej w danych okolicznościach staranności w działaniu stanowić będzie winę lekarza. Obok braku należytej staranności, winę stanowi także niezręczność i nieuwaga lekarza, przeoczenie, brak ostrożności czy przezorności, które prowadzą do powstania u pacjenta szkody (np. zniekształconego nosa bądź ust). Elementem winy jest błąd w sztuce lekarskiej, tj. działanie lub zaniechanie lekarza w sferze diagnozy i terapii sprzeczne z zasadami wiedzy medycznej w zakresie dla lekarza dostępnym . Zawinione postępowanie lekarza może dotyczyć sfery zapobiegania zakażeniom w przypadku gdy np. nie podano antybiotykoterapii, podczas gdy zgodnie z aktualną wiedzą medyczną było to konieczne.
Nadto należy wskazać, że prócz odszkodowania pacjent może dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku z nieprawidłowo przeprowadzonym zabiegiem.
Należy przy tym podkreślić, że ryzyko, jakie bierze na siebie pacjent, wyrażając zgodę na zabieg operacyjny, obejmuje tylko zwykłe powikłania pooperacyjne. Ryzykiem pacjenta nie są objęte komplikacje powstałe wskutek pomyłki, nieuwagi lub niezręczności lekarza .
Ocena tego, czy w konkretnym przypadku szkoda po stronie pacjenta powstała wskutek zawinionego działania lekarza wymaga analizy dokumentacji medycznej oraz udowodnienia przed sądem okoliczności dotyczących przebiegu zabiegu oraz ewentualnych skutków działania lekarza.
Niezależnie od powyższego, działalność lekarza może stanowić błąd w sztuce, wobec czego konieczne może okazać się zawiadomienie właściwej izby lekarskiej w celu pociągnięcia lekarza do odpowiedzialności zawodowej i uchronienia pacjentów przed niekompetentnym przedstawicielem zawodu medycznego.
Podstawa prawna:
1. art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, t.j. Dz.U.2018 r. poz. 617 dalej: „Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty”;
2. art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, t.j. Dz.U z 2017 r. poz. 1318 dalej: „Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta”;
3. art. 415, art. 448 oraz art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025, dalej: „Kodeks Cywilny”.
Autor:
Wiktoria Jaromska-Gumkowska, aplikant adwokacki, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
