Co zrobić, gdy szpital odmawia przyjęcia lub wypisuje w złym stanie? Jak wyegzekwować należną pomoc?

Szpital najbliższy mojego miejsca zamieszkania zawsze odmawia przyjęcia tylko dlatego, że siostra w tym szpitalu otrzymała zastrzyk, który spowodował u niej ZZN.

Pytanie: Moja siostra jest osobą upośledzoną z zaburzeniami psychicznymi. Kiedy zaczyna chorować jest agresywna (bije i rzuca przedmiotami w domowników, cierpi na bezsenność, jest pobudzona, ucieka z domu). Dostaje skierowanie do szpitala ale zazwyczaj jest wielki problem z natychmiastowym przyjęciem do szpitala a Ona wymaga natychmiastowej pomocy. Szpital najbliższy mojego miejsca zamieszkania zawsze odmawia przyjęcia tylko dlatego że siostra w tym szpitalu otrzymała zastrzyk, który spowodował u niej ZZN. Teraz lekarz nie chce robić sobie kłopotu więc jej nie przyjmują. Jak się jakiś szpital znajdzie to zazwyczaj po kilku dniach wypuszczają ją w tragicznym stanie psychicznym. Co możemy zrobić żeby pomoc szpitalna była na czas, żeby nie czekać, co zrobić jak szpital odmawia albo wypisuje w złym stanie? czujemy się bezsilni wobec polskiej rzeczywistości. Proszę o pomoc.

Odpowiedź: Zgodnie z przepisami prawa podmiot leczniczy nie może odmówić choremu przyjęcia do szpitala w szczególności w sytuacji wystąpienia u chorego powikłań związanych z poprzednio udzielonym mu w tej placówce świadczeniem zdrowotnym. Taka odmowa przyjęcia do placówki leczniczej jest nieuzasadniona, w związku z czym choremu lub osobie przez niego upoważnionej służy skarga na odmowę do właściwego organu lub instytucji.

Uzasadnienie: Przyjęcie pacjenta do szpitala jest uwarunkowane kilkoma czynnikami. Po pierwsze żądanie przyjęcia do szpitala musi być zasadne. W myśl przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej jako: „ustawa oświadczeniach opieki zdrowotnej”) podstawą do rozpoczęcia leczenia szpitalnego jest brak możliwości osiągnięcia celu diagnostyki i leczenia w warunkach leczenia ambulatoryjnego. Po drugie, niezbędne jest posiadanie przez pacjenta skierowania do szpitala.
Ponadto, zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej jako: „ustawa o działalności leczniczej”) podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia.
Szpital może odmówić przyjęcia pacjenta tylko w wyjątkowych sytuacjach, np. braku wolnych łóżek na oddziale lub wyczerpania limitu przyjęć przyznanych mu przez NFZ, niemniej nie może tego zrobić w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta. W razie udzielenia pacjentowi odmowy, placówka ma obowiązek wpisania pacjenta na listę osób oczekujących w kolejce medycznej, odnotowując jego dane, rozpoznanie i jednocześnie wskazując inny termin udzielenia świadczenia. Co więcej w sytuacji, gdy dany szpital nie może zapewnić takiej osobie wymaganej pomocy, z powodu przyczyn leżących po jego stronie, musi wskazać pacjentowi inną placówkę, w której uzyska niezbędną pomoc. Odmowa powinna zostać udzielona pacjentowi na piśmie
Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że w niniejszej sytuacji nie zachodzą okoliczności uprawniające lekarza do udzielenia choremu odmowy przyjęcia do szpitala.
W razie otrzymania nieuzasadnionej odmowy przyjęcia do placówki lub ewidentnego pogorszenia stanu zdrowia po pobycie w szpitalu, chory lub osoba przez niego upoważniona może skierować skargę lub wniosek do:
• dyrektora szpitala, w którym zatrudniony jest lekarz, który odmówił przyjęcia. Jeżeli skarga okaże się uzasadniona dyrektor może ukarać odmawiającego przyjęcia lekarza naganą lub zastosować inną karę dyscyplinarną,
• do odpowiedniego – ze względu na miejsce zamieszkania pacjenta – oddziału wojewódzkiego NFZ, który może wszcząć postępowanie kontrolne w szpitalu lub jego oddziale,
• do Naczelnej Rady Lekarskiej, która w uzasadnionym przypadku może wszcząć postepowanie wyjaśniające wobec lekarza przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej,
• do Rzecznika Praw Pacjenta w postaci wniosku o wszczęcie postępowania wyjaśniającego, tudzież skargi na czynności lekarza lub placówki.
Podjęcie jednego z powyższych kroków może pociągnąć danego lekarza bądź placówkę do odpowiedzialności prawnej.

Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510),
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 160),
- Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o Prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U z 2017 r. poz. 1318),

Autorzy:
Justyna Stefańczyk-Kaczmarzyk, partner, radca prawny, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Katarzyna Hałaburda, prawnik, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy [e-mail]