Równoważny czas pracy. Czy też dla lekarzy?
Autor: Aleksandra Skibińska
Data: 12.07.2017
Źródło: AS/Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Działy:
Polecamy
Aktualności
Czy w świetle obowiązujących przepisów lekarz może pracować w szpitalu wg równoważnego czasu pracy? Czy dyrektor szpitala ma prawo wprowadzić taki system pracy?
PYTANIE:
Jestem dyrektorem szpitala. Otrzymałem informację z działu prawnego, iż równoważny czas pracy może dotyczyć tylko osób pracujących w trybie alarmowym w szpitalu, typu osoby odpowiedzialnej za pożary itp., nie zaś lekarzy. Czy w świetle obowiązujących przepisów lekarz może pracować w szpitalu wg równoważnego czasu pracy?
ODPOWIEDŹ:
Lekarz może pracować w szpitalu w systemie równoważnego czasu pracy. Dyrektor szpitala ma prawo wprowadzić taki system pracy medyków, jeśli jest to uzasadnione organizacją pracy w placówce.
UZASADNIENIE:
Pracodawca i pracownik mają pewną swobodę w ukształtowaniu czasu pracy w sposób dla siebie dogodny, nawet odmienny od standardowego. Wybór systemu czasu pracy należy do pracodawcy, a obowiązkiem pracownika jest jego przestrzeganie. Dyrektor szpitala może wprowadzić system równoważnego czasu pracy zarówno dla pracowników wykonujących zawody medyczne, jak i personelu niemedycznego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją.
O ile rodzaj wykonywanej pracy wymagającej wprowadzenie tego systemu czasu pracy można ocenić dość obiektywnie, to warunki dotyczące jej organizacji są niedookreślone i do uznania pracodawcy pozostawiono ocenę, czy wymaga ona zatrudnienia lekarzy w równoważnym czasie pracy. Taka organizacja czasu pracy uzasadniona jest dla prac, w których występuje spiętrzenie zadań w niektóre dni tygodnia: w oświacie, transporcie, gastronomii, ale także przy świadczeniu usług w sektorze ochrony zdrowia. Zwłaszcza w placówkach, które muszą zapewnić ludziom całodobową nieprzerwaną opiekę medyczną, np. stacji dializ, czy też szpitalnym oddziale ratunkowym.
Do lekarzy mają zastosowanie ograniczenia z przepisów o działalności leczniczej. Zasygnalizować należy, że korzystając z powyższego systemu konieczne jest stosowanie indywidualnych harmonogramów czasu pracy i takie ułożenie grafików lekarzy, aby w każdej dobie, w której lekarz ma wykonywać swoje obowiązki, normalna praca została rozplanowana na 12 godzin, z zachowaniem tygodniowej normy czasu pracy, tj. 37 godzin i 55 minut w przeciętnym okresie rozliczeniowym. Jednakże dobowy wymiar czasu pracy pracownic w ciąży i pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody, nie może przekraczać 8 godzin. Okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż miesiąc. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może zostać przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.
Należy tak ustalić rozkład czasu pracy lekarzy, aby mieli oni możliwość wypracowania obowiązującego ich wymiaru pracy w ramach normalnych godzin pracy, a dyżury pełnili jedynie wyjątkowo. Ograniczy to ilość godzin, za które lekarze nabędą prawo do dodatków za dyżury. Zasygnalizować bowiem należy, że dyrektor ma uprawnienie, ale nie obowiązek zobowiązania pracowników wykonujących zawód medyczny do pełnienia dyżurów.
Tym samym dyrektor szpitala może wprowadzić elementy organizacji czasu pracy, które umożliwią uelastycznienie czasu pracy, a jednocześnie będą najbardziej opłacalne dla placówki. Wprowadzenie równoważnego czasu pracy może się okazać nieodzowne zwłaszcza w powiązaniu z rozpoczęciem obowiązywania przepisów o najniższych wynagrodzeniach zasadniczych personelu medycznego. Placówki lecznicze będą się bowiem starały zdobyć środki na podwyżki i zmniejszyć koszty zatrudnienia personelu, a wynagrodzenia pracowników wykonujących zawody medyczne niższe od najniższych wynagrodzeń zasadniczych określonych w nowych przepisach powinno się podwyższyć już od 1 lipca 2017 roku.
Oczywiście nieuzasadnione wprowadzenie równoważnego czasu pracy stanowi wykroczenie i w takim przypadku Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo skontrolowania zasadności wprowadzenia tego systemu. Jednakże podkreślić należy, że o ile rodzaj pracy można oceniać obiektywnie, to organizacja czasu pracy jest pozostawiona uznaniu pracodawcy i ryzyko zakwestionowania wprowadzenia takiego systemu czasu pracy w szpitalu jest niewielkie.
PODSTAWA PRAWNA:
1. art. 5, 135 Ustawy Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666)
2. art. 94 Ustawy o działalności leczniczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1638)
3. Ustawa z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
AUTORZY:
Sławomir Molęda, Partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, Aplikant radcowski, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Jestem dyrektorem szpitala. Otrzymałem informację z działu prawnego, iż równoważny czas pracy może dotyczyć tylko osób pracujących w trybie alarmowym w szpitalu, typu osoby odpowiedzialnej za pożary itp., nie zaś lekarzy. Czy w świetle obowiązujących przepisów lekarz może pracować w szpitalu wg równoważnego czasu pracy?
ODPOWIEDŹ:
Lekarz może pracować w szpitalu w systemie równoważnego czasu pracy. Dyrektor szpitala ma prawo wprowadzić taki system pracy medyków, jeśli jest to uzasadnione organizacją pracy w placówce.
UZASADNIENIE:
Pracodawca i pracownik mają pewną swobodę w ukształtowaniu czasu pracy w sposób dla siebie dogodny, nawet odmienny od standardowego. Wybór systemu czasu pracy należy do pracodawcy, a obowiązkiem pracownika jest jego przestrzeganie. Dyrektor szpitala może wprowadzić system równoważnego czasu pracy zarówno dla pracowników wykonujących zawody medyczne, jak i personelu niemedycznego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją.
O ile rodzaj wykonywanej pracy wymagającej wprowadzenie tego systemu czasu pracy można ocenić dość obiektywnie, to warunki dotyczące jej organizacji są niedookreślone i do uznania pracodawcy pozostawiono ocenę, czy wymaga ona zatrudnienia lekarzy w równoważnym czasie pracy. Taka organizacja czasu pracy uzasadniona jest dla prac, w których występuje spiętrzenie zadań w niektóre dni tygodnia: w oświacie, transporcie, gastronomii, ale także przy świadczeniu usług w sektorze ochrony zdrowia. Zwłaszcza w placówkach, które muszą zapewnić ludziom całodobową nieprzerwaną opiekę medyczną, np. stacji dializ, czy też szpitalnym oddziale ratunkowym.
Do lekarzy mają zastosowanie ograniczenia z przepisów o działalności leczniczej. Zasygnalizować należy, że korzystając z powyższego systemu konieczne jest stosowanie indywidualnych harmonogramów czasu pracy i takie ułożenie grafików lekarzy, aby w każdej dobie, w której lekarz ma wykonywać swoje obowiązki, normalna praca została rozplanowana na 12 godzin, z zachowaniem tygodniowej normy czasu pracy, tj. 37 godzin i 55 minut w przeciętnym okresie rozliczeniowym. Jednakże dobowy wymiar czasu pracy pracownic w ciąży i pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody, nie może przekraczać 8 godzin. Okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż miesiąc. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może zostać przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.
Należy tak ustalić rozkład czasu pracy lekarzy, aby mieli oni możliwość wypracowania obowiązującego ich wymiaru pracy w ramach normalnych godzin pracy, a dyżury pełnili jedynie wyjątkowo. Ograniczy to ilość godzin, za które lekarze nabędą prawo do dodatków za dyżury. Zasygnalizować bowiem należy, że dyrektor ma uprawnienie, ale nie obowiązek zobowiązania pracowników wykonujących zawód medyczny do pełnienia dyżurów.
Tym samym dyrektor szpitala może wprowadzić elementy organizacji czasu pracy, które umożliwią uelastycznienie czasu pracy, a jednocześnie będą najbardziej opłacalne dla placówki. Wprowadzenie równoważnego czasu pracy może się okazać nieodzowne zwłaszcza w powiązaniu z rozpoczęciem obowiązywania przepisów o najniższych wynagrodzeniach zasadniczych personelu medycznego. Placówki lecznicze będą się bowiem starały zdobyć środki na podwyżki i zmniejszyć koszty zatrudnienia personelu, a wynagrodzenia pracowników wykonujących zawody medyczne niższe od najniższych wynagrodzeń zasadniczych określonych w nowych przepisach powinno się podwyższyć już od 1 lipca 2017 roku.
Oczywiście nieuzasadnione wprowadzenie równoważnego czasu pracy stanowi wykroczenie i w takim przypadku Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo skontrolowania zasadności wprowadzenia tego systemu. Jednakże podkreślić należy, że o ile rodzaj pracy można oceniać obiektywnie, to organizacja czasu pracy jest pozostawiona uznaniu pracodawcy i ryzyko zakwestionowania wprowadzenia takiego systemu czasu pracy w szpitalu jest niewielkie.
PODSTAWA PRAWNA:
1. art. 5, 135 Ustawy Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666)
2. art. 94 Ustawy o działalności leczniczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1638)
3. Ustawa z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
AUTORZY:
Sławomir Molęda, Partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, Aplikant radcowski, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
