Dlaczego płuca są odporne na skrajne niedożywienie?

Niedożywienie stanowi główną przyczynę zgonów i zachorowań w krajach rozwijających się. Odgrywa rolę w różnych ostrych i przewlekłych schorzeniach, w tym schorzeniach układu oddechowego oraz rozwoju płuc. Dlaczego jednak płuca w zasadzie rozwijają swoją funkcję pomimo skrajnego niedożywienia?

W czasie życia płodowego niedożywienie może wpłynąć bezpośrednio na pourodzeniową funkcję płuc na przykład poprzez obniżenie liczby pęcherzyków lub pośrednio poprzez wewnątrzmaciczne opóźnienie w rozwoju, przedwczesny poród lub poród z niską waga urodzeniową. Istnieją silne dowody na szkodliwy efekt niedoboru witaminy A podczas ciąży w odniesieniu do funkcji płuc w dzieciństwie. Niedożywienie noworodka było tymczasem wiązane z kilkoma niepożądanymi efektami pulmonologicznymi i uszkodzeniem płuc w modelach zwierzęcych na przykład obniżeniem syntezy białek i DNA, podczas gdy karmienie piersią i zbilansowana dieta stanowiły czynniki ochronne. Co więcej wskazano już, że deficyty witamin D i C powodują deficyty w funkcji płuc i ich strukturze. Podsumowując, niedożywienie wpływa potencjalnie na zdrowie układu oddechowego i funkcję płuc na wielu płaszczyznach.

Tym bardziej zaskakuje badanie przytoczone przez LELIJVELD, ponieważ wskazuje, że skrajne niedożywienie SAM w dzieciństwie nie ma negatywnych efektów na późniejszą funkcję płuc. Autorzy przebadali efekt SAM w wynikach spirometrii 7 lat później u dzieci malawijskich także z próbą kontrolną. Przypadki obejmowały dzieci w wieku między 7 a 15 lat przyjętych na oddział szpitalny żywieniowy 7 lat wcześniej w celu leczenia SAM. Autorzy donoszą, że wszystkie mierzone wartości spirometrii kształtowały się nieco poniżej oczekiwań wynikających ze standardu referencyjnego, jednakże nie znaleźli oni jednoznacznych różnic w parametrach funkcji płuc w badanych grupach. To co zaobserwowali to zachowanie wzrostu, podczas gdy długość nóg była krótsza u dzieci z SAM niż u tych w grupach kontrolnych. We wszystkich grupach dziewczynki oraz nosiciele HIV charakteryzowali się niższymi parametrami funkcji płuc.

Wszystkie pomiary spirometrii dokonywano w jednym centrum przez trzy szkolone osoby zapewniające jakość danych. Dodatkową siłą badania jest duża liczba zebranych czynników demograficznych, jak również wywiadu objawów ze strony układu oddechowego, HIV i statusu odnośnie gruźlicy a także informacji na temat środowiska domowego. To, pozwalając na wysoką jakość metodologii, w tym wiedzę o niedożywieniu i wzroście płuc wydaje się szczególnie zaskakujące, że nie zaobserwowano żadnych znaczących różnic w funkcji płuc.

Hipoteza autorów tłumaczy wyniki zapobiegliwością organizmu lub walką wzrostową płuc, wspieraną w tym badaniu kompromisem w postaci długości nóg. Teoria bardzo spekulacyjna, ale intrygująca. Krótsze nogi a zachowana wysokość torsu może pozwalać na zachowanie funkcji płuc. Ten wzór zachowania funkcji organów został już opisany dla mózgu, ale autorzy badania pulmonologicznego nie byli w stanie wykazać jasnego związku między pomiarami wzrostu a funkcją płuc.