Kolejna możliwość leczenia astmy ciężkiej – komentarz eksperta
Autor: Maciej Chyziak
Data: 29.12.2017
Źródło: MCH/mat prasowe
Szacuje się, że u ok 5-10% populacji choroba przybiera postać Astmy ciężkiej, gdzie zaostrzenia choroby są częstsze i występuje konieczność stosowania intensywnego leczenia.
Komentarz eksperta -
prof. dr hab. med. Ewa Jassem z Kliniki Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
„Chorzy na ciężką astmę – niezależnie od stosowania leków – mają utrzymujące się objawy oraz częste zaostrzenia choroby, nierzadko wymagające pobytu w szpitalu. W takich przypadkach astma dezorganizuje życie pacjenta i wpływa na znaczące pogorszenie jego jakości. Do dotychczas funkcjonującego programu dla chorych na ciężką astmę obejmującego leczenie anty-IgE, dodano drugi lek, przewidziany dla chorych na astmę eozynofilową. Dla chorych oznacza to możliwość otrzymania innowacyjnego leczenia z zastosowaniem tzw. biologicznego leku, który daje im szansę na poprawę objawów, zmniejszenia zużycia doustnych steroidów oraz zmniejszenia ryzyka zaostrzeń, a więc na poprawę przebiegu astmy. Lek przeznaczony jest dla dorosłych pacjentów, u których rozpoznaje się ciężką, oporną na leczenie astmę eozynofilową. Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że lek będzie rozważany jako ostatnia linia leczenia dla tych chorych, u których nie udaje się opanować astmy przy użyciu standardowo stosowanych leków. Dodatkowym warunkiem będzie potwierdzenie przez lekarza, że do ciężkiego przebiegu astmy przyczyniają się komórki zwane eozynofilami”
Astma
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na astmę choruje ok 235 milionów ludzi na całym świecie1. Jest to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób układu oddechowego. W Polsce, problem astmy dotyczy ok. 4 milionów ludzi, a zaledwie u około 30 proc. chorych, astma jest prawidłowo zdiagnozowana i leczona2 . Jest chorobą charakteryzującą się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych i występowaniem takich objawów, jak świszczący oddech, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej i kaszel. Astma nie ma jednej, znanej przyczyny. Do czynników, które mogą wpłynąć na jej występowanie, należą głównie: predyspozycje genetyczne (układ genów zwiększający prawdopodobieństwo zachorowania na astmę), sposób odżywiania i środowisko.
Astma ciężka
Szacuje się, że u ok 5-10% populacji choroba przybiera postać Astmy ciężkiej3 gdzie zaostrzenia choroby są częstsze i występuje konieczność stosowania intensywnego leczenia3,4. O astmie ciężkiej mówi się u pacjentów, którzy wymagają intensywnego leczenia kontrolującego objawy astmy w celu utrzymania odpowiedniej kontroli choroby, a także pacjentów z niewystarczającą kontrolą astmy pomimo stosowania intensywnego leczenia3 oraz występuje u nich pogorszenie jakości życia z powodu astmy i to pomimo leczenia wysokimi dawkami glikokortykosteroidów wziewnych (GKS) w połączeniu z drugim lekiem kontrolującym objawy (i/lub glikokortykosteroidami podawanymi ogólnoustrojowo) w celu zapobiegania rozwojowi choroby „niekontrolowanej”, czyli takiej, która pozostaje „niekontrolowana” pomimo stosowania takiego leczenia3 W podgrupie pacjentów z ciężką astmą, nadmierna produkcja eozynofili (rodzaj krwinek białych) może być przyczyną stanu zapalnego w płucach, który może mieć wpływ na drogi oddechowe, ograniczając możliwość oddychania i zwiększając częstość występowania napadów astmy5
Istnieje szereg podtypów astmy. Dane z wywiadu, specyficzne testy i odpowiednio dobrane leczenie zawsze były istotnymi elementami właściwej diagnostyki i leczenia ciężkiej astmy. W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zainteresowanie klasyfikowaniem podtypów ciężkiej astmy, czyli „fenotypowaniem”, zwłaszcza w świetle zidentyfikowanych biomarkerów diagnostycznych oraz nowych, dostosowanych metod leczenia6. W związku z tym możliwe staje się bardziej spersonalizowane podejście do leczenia. Fenotypowanie w ciężkiej astmie może prowadzić do lepszych wyników leczenia, ponieważ umożliwia lekarzom dostosowanie terapii do podstawowych przyczyn choroby u danego pacjenta3
IL 5 stanowi logiczny cel terapeutyczny w leczeniu chorób eozynofilowych, takich jak ciężka, oporna na leczenie astma eozynofilowa, ze względu na kluczową rolę tej cytokiny w dojrzewaniu eozynofilów oraz ich uwalnianiu ze szpiku kostnego oraz migracji do tkanek objętych procesem chorobowym. Jej szczególny wpływ na rozwój i rekrutację eozynofilów stanowi ważną cechę, gdyż zmniejsza prawdopodobieństwo niepożądanych działań immunologicznych7
.
Nowy lek dla pacjentów z ciężką, oporną na leczenie astmą
Postęp w ostatnich kilkunastu latach, jaki dokonał się w pojmowaniu patomechanizmów astmy, a w szczególności jej zapalnego podłoża, przyczynił się do odkrycia nowych leków przeciwastmatycznych i zmian w zasadach farmakoterapii tej przewlekłej choroby. I choć nadal astma jest uznawana za chorobę nieuleczalną, to przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u większości pacjentów daje się uzyskać dobrą jej kontrolę. Do tej pory w Polsce istniała jedynie terapia na inny fenotyp astmy ciężkiej – astmę ciężką IgE zależną8. Obecnie, nowy lek – Nucala (mepolizumab) w znaczący sposób redukuje zaostrzenia w astmie (o 53 proc. w porównaniu z placebo9), istotnie redukuje dawkę doustnych kortykosterydów przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli astmy oraz wykazuje poprawę całkowitego wyniku SGRQ (ang. St. George's Respiratory Questionnaire SGRQ), czyli poprawę jakości życia pacjenta10
Mepolizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym (mAb) (IgG1, kappa), wykazującym wysokie powinowactwo oraz swoistość wobec IL 511 Lek ten hamuje aktywność biologiczną IL 5 poprzez blokowanie jej przyłączenia do łańcucha alfa kompleksu receptora IL 5 występującego na powierzchni eozynofilów. Powoduje to zahamowanie przekazywania sygnałów związanych z IL 5, jak też redukuje produkcję i rekrutację eozynofilów7.
Nucala (mepolizumab) podawana jest przez personel medyczny w szpitalu, który prowadzi leczenie w ramach programu lekowego B.448. Lek wstrzykiwany jest podskórnie w stałej dawce 100 mg raz na 4 tygodnie. Jest on uzupełnieniem normalnego schematu leczenia astmy ciężkiej, który obejmuje stosowanie przez pacjenta często wysokich dawek wziewnych glikokortykosteroidów oraz dodatkowych leków kontrolujących, w tym glikokortykosteroidów przyjmowanych doustnie. Produkt leczniczy przeznaczony jest do długotrwałego leczenia, a konieczność kontynuowania leczenia powinna być określana przez lekarza, co najmniej raz w roku, na podstawie oceny ciężkości choroby oraz kontroli zaostrzeń12.
Aby zobaczyć mechanizm działania leku przejdź TU
Bibliografia:
1. World Health Organization. Asthma. WHO website. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs307/en/#. Dostęp: 20.12.2017
2. Raport „Astma Ciężka. Sytuacja Pacjentów w Polsce”, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, https://www.astma-alergia-pochp.pl, dostęp: 16.11.2017
3. Chung KF, et al. Eur Respir J. 2014;43:343-373
4. Global Initiative for Asthma (GINA). Dostępne na stronie: http://ginasthma.org Ostatni dostęp: grudzień 2017 r.
5. Brusselle G, et al. Ann Am Thorac Soc. 2014;11:S322-S328
6. Wenzel SE. Nat Med 2012;18:716–25
7. Smith DA i wsp. Clin Pharmacokinet 2011;50:215–27
8. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2017 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na dzień 1 listopada 2017 r.
9. Ortega H et al. N Engl J Med 2014; 371:1198–1207
10. Bel EH, et al. N Engl J Med. 2014;371:1189-1197
11. Abonia JP, Putnam PE. Expert Rev Clin Immunol 2011;7:411–17.
12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Nucala, luty 2017
prof. dr hab. med. Ewa Jassem z Kliniki Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
„Chorzy na ciężką astmę – niezależnie od stosowania leków – mają utrzymujące się objawy oraz częste zaostrzenia choroby, nierzadko wymagające pobytu w szpitalu. W takich przypadkach astma dezorganizuje życie pacjenta i wpływa na znaczące pogorszenie jego jakości. Do dotychczas funkcjonującego programu dla chorych na ciężką astmę obejmującego leczenie anty-IgE, dodano drugi lek, przewidziany dla chorych na astmę eozynofilową. Dla chorych oznacza to możliwość otrzymania innowacyjnego leczenia z zastosowaniem tzw. biologicznego leku, który daje im szansę na poprawę objawów, zmniejszenia zużycia doustnych steroidów oraz zmniejszenia ryzyka zaostrzeń, a więc na poprawę przebiegu astmy. Lek przeznaczony jest dla dorosłych pacjentów, u których rozpoznaje się ciężką, oporną na leczenie astmę eozynofilową. Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że lek będzie rozważany jako ostatnia linia leczenia dla tych chorych, u których nie udaje się opanować astmy przy użyciu standardowo stosowanych leków. Dodatkowym warunkiem będzie potwierdzenie przez lekarza, że do ciężkiego przebiegu astmy przyczyniają się komórki zwane eozynofilami”
Astma
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na astmę choruje ok 235 milionów ludzi na całym świecie1. Jest to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób układu oddechowego. W Polsce, problem astmy dotyczy ok. 4 milionów ludzi, a zaledwie u około 30 proc. chorych, astma jest prawidłowo zdiagnozowana i leczona2 . Jest chorobą charakteryzującą się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych i występowaniem takich objawów, jak świszczący oddech, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej i kaszel. Astma nie ma jednej, znanej przyczyny. Do czynników, które mogą wpłynąć na jej występowanie, należą głównie: predyspozycje genetyczne (układ genów zwiększający prawdopodobieństwo zachorowania na astmę), sposób odżywiania i środowisko.
Astma ciężka
Szacuje się, że u ok 5-10% populacji choroba przybiera postać Astmy ciężkiej3 gdzie zaostrzenia choroby są częstsze i występuje konieczność stosowania intensywnego leczenia3,4. O astmie ciężkiej mówi się u pacjentów, którzy wymagają intensywnego leczenia kontrolującego objawy astmy w celu utrzymania odpowiedniej kontroli choroby, a także pacjentów z niewystarczającą kontrolą astmy pomimo stosowania intensywnego leczenia3 oraz występuje u nich pogorszenie jakości życia z powodu astmy i to pomimo leczenia wysokimi dawkami glikokortykosteroidów wziewnych (GKS) w połączeniu z drugim lekiem kontrolującym objawy (i/lub glikokortykosteroidami podawanymi ogólnoustrojowo) w celu zapobiegania rozwojowi choroby „niekontrolowanej”, czyli takiej, która pozostaje „niekontrolowana” pomimo stosowania takiego leczenia3 W podgrupie pacjentów z ciężką astmą, nadmierna produkcja eozynofili (rodzaj krwinek białych) może być przyczyną stanu zapalnego w płucach, który może mieć wpływ na drogi oddechowe, ograniczając możliwość oddychania i zwiększając częstość występowania napadów astmy5
Istnieje szereg podtypów astmy. Dane z wywiadu, specyficzne testy i odpowiednio dobrane leczenie zawsze były istotnymi elementami właściwej diagnostyki i leczenia ciężkiej astmy. W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zainteresowanie klasyfikowaniem podtypów ciężkiej astmy, czyli „fenotypowaniem”, zwłaszcza w świetle zidentyfikowanych biomarkerów diagnostycznych oraz nowych, dostosowanych metod leczenia6. W związku z tym możliwe staje się bardziej spersonalizowane podejście do leczenia. Fenotypowanie w ciężkiej astmie może prowadzić do lepszych wyników leczenia, ponieważ umożliwia lekarzom dostosowanie terapii do podstawowych przyczyn choroby u danego pacjenta3
IL 5 stanowi logiczny cel terapeutyczny w leczeniu chorób eozynofilowych, takich jak ciężka, oporna na leczenie astma eozynofilowa, ze względu na kluczową rolę tej cytokiny w dojrzewaniu eozynofilów oraz ich uwalnianiu ze szpiku kostnego oraz migracji do tkanek objętych procesem chorobowym. Jej szczególny wpływ na rozwój i rekrutację eozynofilów stanowi ważną cechę, gdyż zmniejsza prawdopodobieństwo niepożądanych działań immunologicznych7
.
Nowy lek dla pacjentów z ciężką, oporną na leczenie astmą
Postęp w ostatnich kilkunastu latach, jaki dokonał się w pojmowaniu patomechanizmów astmy, a w szczególności jej zapalnego podłoża, przyczynił się do odkrycia nowych leków przeciwastmatycznych i zmian w zasadach farmakoterapii tej przewlekłej choroby. I choć nadal astma jest uznawana za chorobę nieuleczalną, to przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u większości pacjentów daje się uzyskać dobrą jej kontrolę. Do tej pory w Polsce istniała jedynie terapia na inny fenotyp astmy ciężkiej – astmę ciężką IgE zależną8. Obecnie, nowy lek – Nucala (mepolizumab) w znaczący sposób redukuje zaostrzenia w astmie (o 53 proc. w porównaniu z placebo9), istotnie redukuje dawkę doustnych kortykosterydów przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli astmy oraz wykazuje poprawę całkowitego wyniku SGRQ (ang. St. George's Respiratory Questionnaire SGRQ), czyli poprawę jakości życia pacjenta10
Mepolizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym (mAb) (IgG1, kappa), wykazującym wysokie powinowactwo oraz swoistość wobec IL 511 Lek ten hamuje aktywność biologiczną IL 5 poprzez blokowanie jej przyłączenia do łańcucha alfa kompleksu receptora IL 5 występującego na powierzchni eozynofilów. Powoduje to zahamowanie przekazywania sygnałów związanych z IL 5, jak też redukuje produkcję i rekrutację eozynofilów7.
Nucala (mepolizumab) podawana jest przez personel medyczny w szpitalu, który prowadzi leczenie w ramach programu lekowego B.448. Lek wstrzykiwany jest podskórnie w stałej dawce 100 mg raz na 4 tygodnie. Jest on uzupełnieniem normalnego schematu leczenia astmy ciężkiej, który obejmuje stosowanie przez pacjenta często wysokich dawek wziewnych glikokortykosteroidów oraz dodatkowych leków kontrolujących, w tym glikokortykosteroidów przyjmowanych doustnie. Produkt leczniczy przeznaczony jest do długotrwałego leczenia, a konieczność kontynuowania leczenia powinna być określana przez lekarza, co najmniej raz w roku, na podstawie oceny ciężkości choroby oraz kontroli zaostrzeń12.
Aby zobaczyć mechanizm działania leku przejdź TU
Bibliografia:
1. World Health Organization. Asthma. WHO website. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs307/en/#. Dostęp: 20.12.2017
2. Raport „Astma Ciężka. Sytuacja Pacjentów w Polsce”, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, https://www.astma-alergia-pochp.pl, dostęp: 16.11.2017
3. Chung KF, et al. Eur Respir J. 2014;43:343-373
4. Global Initiative for Asthma (GINA). Dostępne na stronie: http://ginasthma.org Ostatni dostęp: grudzień 2017 r.
5. Brusselle G, et al. Ann Am Thorac Soc. 2014;11:S322-S328
6. Wenzel SE. Nat Med 2012;18:716–25
7. Smith DA i wsp. Clin Pharmacokinet 2011;50:215–27
8. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2017 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na dzień 1 listopada 2017 r.
9. Ortega H et al. N Engl J Med 2014; 371:1198–1207
10. Bel EH, et al. N Engl J Med. 2014;371:1189-1197
11. Abonia JP, Putnam PE. Expert Rev Clin Immunol 2011;7:411–17.
12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Nucala, luty 2017
Patronat naukowy portalu: