W POChP można ulżyć seniorowi…

Częstość występowania POChP u osób po 65. r.ż. szacuje się na ok. 50% w porównaniu z np. 20% występowaniem u osób w wieku 40 lat. Od maja br. w wykazie bezpłatnych leków znalazły się preparaty dla chorych na POChP, w tym również..

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest coraz bardziej istotnym problemem zdrowia publicznego zarówno w Polsce, jak i w skali globalnej. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują na utrzymywanie się w ostatnich dziesięcioleciach tendencji wzrostowej w zakresie zarówno zachorowań na POChP, jak i jej znaczenia, jako przyczyny zgonu. POChP jest problemem o tyle poważnym, ponieważ dotyka znaczną część populacji osób starszych. Częstość występowania POChP u osób po 65. r.ż. szacuje się na ok. 50% w porównaniu z np. 20% występowaniem u osób w wieku 40 lat. Od maja br. w wykazie bezpłatnych leków (część D obwieszczenia refundacyjnego – tzw. Lista 75+) znalazły się preparaty dla chorych na POChP, w tym również te nowoczesne.

Starzejące się społeczeństwo…

Zgodnie z tym, co podają Tabele statystyczne oraz liczne opracowania naukowe społeczeństwo się starzeje i będzie żyło coraz dłużej. Na przykładzie Polski i na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2016 rok wynika, że mężczyźni w Polsce żyli przeciętnie 73,9 lat, natomiast kobiety 81,9 lat. W porównaniu z 1990 roku żyjemy dłużej odpowiednio o 7,7 i 6,7 lat. Naukowcy z Londyńskiego Imperial College wspólnie z WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) przeanalizowali przeciętną długość życia w 35 uprzemysłowionych krajach świata. Według ich prognoz sięgających aż do 2030 roku, średnia długość życia nadal będzie rosła.
Według definicji z wytycznych GOLD (Global Initiative for COPD) POChP to częsta choroba, której można zapobiegać i którą można leczyć, charakteryzująca się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, na ogół o postępującym charakterze, wynikającym ze wzmożonej przewlekłej odpowiedzi zapalnej dróg oddechowych i płuc na wdychanie szkodliwych cząstek lub gazów. Najważniejszymi czynnikami ryzyka POChP są palenie tytoniu oraz narażenie na zanieczyszczenia powietrza w środowisku zawodowym, w budynkach i poza nimi. Łatwo wydedukować, ze palacz ze stażem 30-40 lat palenia papierosów, czy osoba niepaląca w podeszłym wieku eksponowała się na te czynniki zdecydowanie dłużej i ryzyko choroby u niej wzrasta. POChP charakteryzuje się trwałym upośledzeniem drożności oskrzeli, co prowadzi do stopniowego ograniczenia tolerancji wysiłku.

Starzejące się płuca…

U pacjentów wraz z wzrostem wieku zachodzi proces starzenia się układu oddechowego. Charakteryzuje się on zwiększoną sztywnością klatki piersiowej i zmniejszeniem sprężystości tkanki płucnej, które powodują niewielki wzrost całkowitej pojemności płuc, wzrost czynnościowej pojemności zalegającej i objętości zalegającej. Zmniejsza się siła mięśni oddechowych i upośledza się sprężystość tkanki płucnej powodując wczesne zapadanie się obwodowych dróg oddechowych i zmniejszenie przepływu przy małych objętościach płuc, zbliżone do obturacji oskrzelików. Dochodzi do utraty sprężystości tkanki płucnej, powiększenia fizjologicznej przestrzeni martwej i nierównomierność wentylacji pęcherzykowej, co z kolei zaburza stosunek wentylacji do perfuzji, wpływając na obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi u osób w wieku podeszłym. Proporcjonalnie wraz ze wzrostem wieku dochodzi do obniżenie pojemności dyfuzyjnej płuc, jest to zależne od zmniejszenia powierzchni dyfuzyjnej i pogrubienia błony pęcherzykowo – włośniczkowej. Wraz z wiekiem dochodzi również do osłabienia reakcji układu oddechowego na hipoksję i hiperkapnię. Wszystko to składa się obraz choroby u osoby starszej.
Człowiekowi choremu na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) często brakuje powietrza, z tego powodu wiele osób myli objawy tego schorzenia z dolegliwościami podeszłego wieku.
Duszność szczególnie podczas wysiłku fizycznego, jest oprócz kaszlu jednym z głównych objawów POChP. Jednak wśród starszych pacjentów duszność bardziej kojarzona jest z niewydolnością serca i brakiem kondycji, która pogarsza się wraz z wiekiem. Tymczasem może ona występować podczas zwykłych czynności, takich jak wchodzenie po schodach, mycie się oraz ubieranie. Osoba starsza, z zawansowaną chorobą obturacyjną ma problem z najprostszymi czynnościami życiowymi i musi przerywać sobie np. założenie ubrania, aby przeczekać napad duszności. Wysiłku wymaga przygotowanie sobie posiłków, kąpiel, ubranie się, uczesanie, ogolenie a czasem nawet konstruowanie długich płynnych wypowiedzi. Z czasem pacjenci muszą toczyć walkę z chorobą o każdy kolejny ruch. POChP sprawia, że zostają oni uwięzieni w swoich domach, a postępując staje się przyczyną przedwczesnych zgonów.

Ratunek na Liście 75+

Na szczęście jest na to sposób, chorzy nie musza być uwięzieni i skazani na ciągłą uporczywą duszność. Zgodnie z wytycznymi Światowej Inicjatywy Zwalczania POChP 2018 (Global Initiative for COPD – GOLD) celem leczenia POChP jest łagodzenie objawów, zmniejszenie częstości i ciężkości zaostrzeń oraz poprawa tolerancji wysiłku i współczesna farmakoterapia daje takie możliwości. Do leków używanych w terapii POChP zalicza się leki rozszerzające oskrzela, zarówno te krótko (SABA/SAMA) jak i długodziałające(LABA/LAMA) oraz glikokortykosteroidy (GKS). W leczeniu POChP aktualne wytyczne wskazują przede wszystkim na długo działające leki antymuskarynowe (LAMA) oraz długo działające beta-mimetyki (LABA). Jak pokazują wyniki badań, długo działające leki rozszerzające oskrzela (LABA, LAMA) istotnie poprawiają parametry czynnościowe, ogólny stan kliniczny chorego, zmniejszają duszność oraz ryzyko zaostrzeń. Wraz z postępem farmakoterapii w ostatnich latach opublikowano szereg prac odnoszących się do skuteczności stosowania leków długo działających (LABA lub LAMA) w monoterapii, a ostatnio także w terapii łączonej (LABA/LAMA). Terapia łączona LABA i LAMA w większym stopniu wpływa na ograniczenie częstości zaostrzeń
Np. w 24-tygodniowym badaniu porównano połączenie bromku umeklidyny z wilanterolem (62,5/25 g raz dziennie) z mono terapią tiotropium (jednym z najpopularniejszych leków na POChP). Pierwszorzędowym punktem końcowym była ocena parametrów czynnościowych (FEV1) w 169. dniu terapii, a punkty drugorzędowe obejmowały średnie wartości FEV1 po podaniu leku (0–6 godzin) w 168. dniu terapii. Wyniki tej analizy wskazują na istotnie większą poprawę FEV1 w 169. dniu (0,112 L; 95% CI: 0.081, 0.144; p < 0.001) oraz średniej ważonej wartości FEV1 po podaniu leku w 168. dniu terapii (0,105 L; 95% CI: 0,071, 0.140; p < 0.001) dla połączenia umeklidyny z wilanterolem w porównaniu z mono terapią tiotropium. W tej grupie uzyskano też większą poprawę wartości FVC (od drugiej wizyty poprzez kolejne wizyty w programie) (0,124 L; 95% CI: 0,073, 0,174). W grupie terapii łączonej LABA/LAMA w porównaniu z mono terapią LAMA stwierdzono również większą poprawę jakości życia (SGRQ) oraz mniejsze zapotrzebowanie na lek doraźny. Częstość działań niepożądanych była podobna dla obu grup, nie stwierdzono znamienności statystycznej w tym zakresie.
W ostatnio aktualizowanej Liście 75+ (bezpłatny dostęp do leków dla osób powyżej 75 roku życia) są dostępne dla tej grupy pacjentów również leki stosowane w Przewlekłej Obturacyjnej Chorobie Płuc oraz astmie. Wśród leków dostępnych bezpłatnie, wpierających pacjentów zaawansowanych wiekowo również w życiu codziennym – są również leki łączące terapie. To pozwala podnieść komfort życia codziennego, obniżyć koszty leczenia dla tych pacjentów oraz pomogą przywrócić ich do społeczeństwa na jesieni ich życia.