Zastosowanie hełmów w mechanicznej nieinwazyjnej wentylacji NIV

Nowością w mechanicznej nieinwazyjnej wentylacji w Polsce jest możliwość zastosowania hełmów. Wentylacja chorego w zakresie niezbędnej aparatury obejmuje nie tylko odpowiedni respirator, ale także maskę dostosowaną do sytuacji klinicznej chorego, jest dobierana indywidualnie.

Na wybór maski ma wpływ rodzaj wentylacji, jej intensywność – czyli zakresy stosowanego ciśnienia, wymagany czas stosowania, a także czynniki związane z pacjentem. Rodzaj maski i jej właściwe dobranie ma ogromne znaczenie dla skuteczności terapii i ograniczenia możliwych działań niepożądanych. Najczęstszym problemem są miejscowe uszkodzenia skóry – odleżyny. Częściej dotyczy to chorych z maską ustno-nosową (nawet do 20% po ok 24 godzinach), rzadziej maską pełnotwarzową. Dlatego tez czasem konieczne stosowanie różnych masek rotacyjnie.

Alternatywą dla masek w NIV jest zastosowanie hełmów – od niedawna są one dostępne w Polsce, jednak w wielu krajach np. we Włoszech są bardzo rozpowszechnione, często już na etapie ratownictwa medycznego. Hełm może być zakładany na obręcz znajdującą się na wysokości szyi chorego, dla uzyskania stabilizacji. Zanim uzyskane jest pożądane ciśnienie jest on w pełni elastyczny, miękki, dlatego łatwo go założyć choremu. Hełm jest w pełni przeźroczysty, nie stanowi przeszkody nawet dla chorych z klaustrofią. Jest aseptyczny, posiada możliwość uzyskania dostępu do chorego dla celów higieny, pojenia – poprzez system odpowiednich portów. Hełm może być stosowany przez kilka dni, zwykle po 5 dniach wymaga wymiany nowy. Do hełmu podłącza się system połączeń z respiratorem identycznie jak w przypadku maski. Rekomendowane ustawienia przy przejściu z maski twarzowej na hełm wymaga zwykle podwyższenia wartości PEEP o 50%, PSV również o 50%. Hełmy można stosować również w celu CPAP, zwykle rekomendowany przepływ dla CPAP wynosi 40l/min. W badaniu PRISM obejmującym dużą grupę chorych, udokumentowano porównywalną skuteczność CPAP z użyciem hełmów i masek. Aktualnie trwa kolejny etap tego badania jako prewencji niewydolności oddechowej u chorych po zabiegach chirurgicznych jamy brzusznej. Jest to długofalowe wieloośrodkowe badanie, którego wyniki końcowe spodziewane są w roku 2020.

W niedawno publikowanym badaniu potwierdzono skuteczność NIV z zastosowaniem hełmów u chorych z ARDS. Uzyskano istotne zmniejszenie śmiertelność i ryzyko intubacji u chorych wentylowanych z zastosowaniem hełmów.

Wnioski . Zastosowanie hełmów w pełni odpowiada stosowaniu masek w terapii NIV. Hełmy sa szczególnie korzystne w przypadku nietypowych cech anatomicznych twarzy, występowania odleżyn, zapewnia lepszy kontakt z chorym – pacjent może się w pełni komunikować z otoczeniem w trakcie utrzymywania wentylacji. Ponadto może być zastosowany w sytuacji przeciwskazań wobec maski np. w sytuacji urazu twarzo-czaszki.

Literatura:
Davidson C, Banham S, Elliott M i wsp BTS guidelines noninvasive ventilation for acute respiratory failure, Thorax 2016, Vol 71 suppl 2 , 1-35
Simonds A. (edt) ERS practical handbook – noninvasive ventilation, London; 2015
Pearse R, Abbott T, Haslop R I wsp. The Prevention of Respiratory Insufficiency after Surgical Management (PRISM) Trial. Report of the protocol for a pragmatic randomized controlled trial of CPAP to prevent respiratory complications and improve survival following major abdominal surgery. Minerva Anestesiologica 2017 February;83(2):175-82
Patel BK, Wolfe KS, Pohlman AS, Hall JB, Kress JP.Effect of Noninvasive Ventilation Delivered by Helmet vs Face Mask on the Rate of Endotracheal Intubation in Patients With Acute Respiratory Distress Syndrome: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2016 Jun 14;315(22):2435-41. doi: 10.1001/jama.2016.6338.