Dzieci urodzone przedwcześnie – szczególna opieka w szczególnej sytuacji

Poprawa wyników leczenia niedojrzałych noworodków to główny cel rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie programu pilotażowego w zakresie kompleksowej opieki rozwojowej nad dziećmi urodzonymi przedwcześnie - KORD. Projekt skierowano do konsultacji publicznych.

Celem programu pilotażowego w zakresie kompleksowej opieki rozwojowej nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie KORD, tj. poniżej 33. tygodnia ciąży, od daty wypisu z oddziału noworodkowego do ukończenia 3. roku życia, jest poprawa wyników leczenia niedojrzałych noworodków, a także jakości i efektywności działań koniecznych do prawidłowego rozwoju takiego dziecka.

Projektodawcy rozporządzenia zwracają uwagę, że dzieci urodzone przedwcześnie, nierzadko są obarczone wieloma problemami zdrowotnymi, dlatego poza rutynową opieką lekarza rodzinnego wymagają kontroli specjalistycznej przynajmniej do 3. roku życia, a optymalnie do wieku szkolnego. Z uwagi na często występującą wielochorobowość, współistniejące zaburzenia psychoruchowe czy zaburzenia żywienia opieka medyczna nad nimi bywa wyzwaniem.

Obecnie opieka nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie jest rozproszona, nie ma odrębnych regulacji prawnych nakładających obowiązek nadzoru i odpowiedzialności za opiekę medyczną nad dzieckiem - planowania diagnostyki, terapii, kontroli wyników leczenia. Zwłaszcza że właściwa ocena i koordynacja koniecznych interwencji medycznych i terapeutycznych są niezbędne dla zapewnienia optymalnego rozwoju dziecka i mogą zapobiec zaburzeniom rozwoju lub ograniczyć istniejący deficyt rozwojowy.

Ministerstwo Zdrowia proponuje więc kompleksową opiekę rozwojową nad dziećmi urodzonymi przedwcześnie. Program pilotażowy zakłada prowadzenie procesu diagnostyczno-terapeutycznego w ośrodkach mających doświadczenie w opiece nad wcześniakami przez wielodyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzą specjaliści z różnych dziedzin medycyny. Rekomendowany model opieki obejmuje diagnozę, leczenie ambulatoryjne, opiekę psychologa oraz rehabilitację leczniczą.

Ważne jest - jak czytamy w uzasadnieniu projektu - aby po opuszczeniu szpitala po kilkutygodniowej lub kilkumiesięcznej hospitalizacji w warunkach oddziału intensywnej terapii noworodka rozwój dziecka był nadzorowany przez lekarzy specjalistów. Odpowiednia opieka medyczna stwarza szansę na prawidłowy rozwój noworodków urodzonych przedwcześnie i możliwość wyrównywania różnic rozwojowych, a przez to i szans życiowych, w porównaniu z noworodkami urodzonymi w prawidłowym terminie.

Projekt przewiduje realizację świadczeń w ramach programu pilotażowego w ośmiu ośrodkach koordynujących KORD: Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka im. św. Jana Pawła II Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 6 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Instytucie "Centrum Zdrowia Matki Polki" w Łodzi, Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie, Klinicznym Szpitalu Wojewódzkim nr 2 im. św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie, Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (Szpital Uniwersytecki w Krakowie), Szpitalu Uniwersyteckim nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy, Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku oraz w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu.

Według Rejestru Badań Przesiewowych Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, częstość występowania dzieci urodzonych przedwcześnie poniżej 33. tygodnia ciąży, określa się na poziomie ok. 21 proc. wszystkich dzieci urodzonych przedwcześnie (4881 przypadków w 2020 r.).


W 2019 r. liczba urodzeń w Polsce wynosiła 376 192 i obniżyła się o niemal o 13 tys., tj. o 3,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. 21 174 dzieci urodziło się przedwcześnie, tj. z masą <2500g (co stanowi 5,6 proc. wszystkich urodzeń), a 27 957 dzieci urodziło się przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży (co stanowi 7,4 proc. wszystkich urodzeń). 94 proc. wszystkich urodzeń, to urodzenia o czasie z masą ciała >2,500 g. Odsetek urodzeń przedwczesnych w naszym kraju wynosi 5,5–7,4 proc., co daje 10. miejsce pod tym względem w Unii Europejskiej.