Eksperci o potrzebie stworzenia ekosystemu w walce z otyłością
Polska jest krajem starzejących się ludzi i konieczne jest opracowanie systemu opieki nad seniorami w duchu solidarności społecznej – oceniają eksperci. Ich zdaniem jednym z wyzwań jest stworzenie strategii, która doprowadzi do redukcji otyłości, również wśród seniorów.
– Otyłość to jest coś, za co solidarnie ponosimy odpowiedzialność, bo to my solidarnie zbudowaliśmy świat na marketingu otyłości, to my solidarnie zaprzestaliśmy edukacji i aktywizacji prozdrowotnej i to my musimy dziś solidarnie sobie z tym poradzić – podkreśliła Marta Pawłowska, ekspertka Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
Około 200 schorzeń będących powikłaniem otyłości
Jak przypomniała, otyłość jest poważnym problem zdrowia publicznego, ponieważ stanowi istotny czynnik ryzyka chorób metabolicznych (cukrzyca i zespół metaboliczny) i nowotworów, choroby zwyrodnieniowej stawów i chorób układu sercowo-naczyniowego. Znane jest ok. 200 schorzeń będących powikłaniem otyłości. Jest ona również ważnym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci. Koszty związane z leczeniem otyłości i jej powikłań obciążają system opieki zdrowotnej. Co więcej, epidemia otyłości ogranicza rozwój gospodarczy, ponieważ zmniejsza produktywność osób nią dotkniętych.
– Statystyki wskazują, że już dziś w Polsce co trzecia osoba ma nadwagę, a co czwarta jest otyła. Zgodnie z danymi OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) około 2050 r., czyli za 25 lat, statystyczny Polak będzie żył krócej z powodu otyłości aż o 4 lata – mówiła Pawłowska.
Dodała, że według danych CBOS w Polsce aż 40 proc. osób po 65. roku życia ma nadwagę, a 35 proc. otyłość. – A otyłość i nadwaga predysponują do pogarszania się stanu zdrowia oraz jakości życia – zaznaczyła ekspertka.
Plan redukcji otyłości w Polsce
Dlatego Uczelnia Łazarskiego wraz z Polskim Towarzystwem Leczenia Otyłości (PTLO) opracowała założenia do strategicznego planu redukcji otyłości w Polsce – z uwzględnieniem profilaktyki, diagnostyki i leczenia. Zostały one opisane w raporcie „Otyłość. Skala zjawiska i konsekwencje. Założenia do stworzenia planu strategicznego redukcji otyłości w Polsce”.
Działając jako Partnerstwo na rzecz Profilaktyki i Leczenia Otyłości eksperci Uczelni Łazarskiego oraz PTLO przeanalizowali dane z 13 krajów i wyłonili 18 wskaźników związanych z profilaktyką, diagnostyką oraz leczeniem otyłości we wszystkich grupach wiekowych. Uwzględnili również mechanizmy finansowania. Wybrano takie kraje, jak np. Francja, Hiszpania i Czechy, które mają najszerszy panel rozwiązań (o wynikach potwierdzonych naukowo) przyczyniających się do redukcji otyłości.
– Wskazaliśmy na ponad 50 konkretnych interwencji i działań, które – na wzór innych krajów – powinny nas prowadzić do stworzenia w Polsce czegoś w rodzaju ekosystemu redukującego występowanie otyłości– podkreśliła Pawłowska. Jak wyjaśniła, model ekosystemu Stop Otyłości zaproponowany w raporcie opiera się na 12 krokach. Przede wszystkim konieczne jest zwiększenie świadomości społecznej na temat otyłości oraz jej konsekwencji.
– O otyłości trzeba mówić przez cały cykl życia człowieka – od poczęcia aż do późnego wieku senioralnego – tłumaczyła specjalistka. – Trzeba zwiększać świadomość prozdrowotnego stylu życia, rozwijać nasze kompetencje w tym zakresie, ograniczać środowisko sprzyjające otyłości i zapewniać realny dostęp do powszechnej diagnostyki i skutecznego leczenia choroby otyłościowej – wskazała.
Z tego powodu niezbędne jest wprowadzenie edukacji zdrowotnej w szkołach i przedszkolach i promowanie w społeczeństwie aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia. W ocenie specjalistki w Polsce mamy dużo nierówności w dostępie do profilaktyki otyłości, w tym do zdrowej żywności. – Zdrowe wybory, np. żywnościowe, powinny być łatwiejszymi wyborami, a dziś są niestety trudniejszymi wyborami – tłumaczyła. Konieczne jest wprowadzenie regulacji dotyczących reklamy niezdrowej żywności i napojów– dodała.
Ważne wsparcie szkół, samorządów, organizacji pozarządowych
Pawłowska oceniła, że działając na rzecz redukcji otyłości, musimy korzystać z wyników badań naukowych, dlatego trzeba wspierać ich rozwój.
W raporcie podkreślono też konieczność tworzenia programów profilaktycznych i interwencyjnych, wspierania programów redukcji masy ciała, promowania aktywności fizycznej w miejscach pracy.
– W tworzeniu ekosystemu, który sprzyja redukcji otyłości, niezbędna jest współpraca między sektorami publicznym, prywatnym oraz społeczeństwem obywatelskim. Bez partnerstwa publiczno-prywatnego nie sfinansujemy żadnego racjonalnego programu redukcji otyłości – tłumaczyła Pawłowska. W jej ocenie ważną rolę do odegrania mają tu również samorządy, szkoły i organizacje pozarządowe. – Są one kluczowe dla lokalnych działań na rzecz zdrowia publicznego – oceniła.
Podkreśliła, że raporcie podano wskaźniki, które pomogą monitorować skuteczność proponowanych rozwiązań.
Podczas lipcowej debaty think tanku Medyczna Racja Stanu Pawłowska oceniła, że aby działania w dziedzinie walki z otyłością się powiodły, strategia musiałaby uzyskać wysoki priorytet, a odpowiadać za nią powinna Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
– Wierzymy że zaproponowana przez nas strategia zostanie wdrożona w Polsce ustawą. Gdyby to się wydarzyło, to będzie także pewien szlak przetarty dla innych problemów społeczno-zdrowotnych, jak np. polityka senioralna – powiedziała.
Kulminacja wyzwań
Obecna na debacie minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz zaznaczyła, że kulminacja wyzwań związanych ze starzeniem się społeczeństwa nastąpi w 2060 r., kiedy osób powyżej 80. roku życia będzie w Polsce o ponad 80 proc. więcej niż dzisiaj.
– Nasze wnuki będą miały wielką odpowiedzialność (...), gdyż trzeba dużo wysiłku włożyć w poradzenie sobie z tym wyzwaniem – oceniła. W jej ocenie najważniejszym fundamentem w radzeniu sobie ze starzeniem społeczeństwa jest solidarność społeczna.
Paweł Kowal (poseł KO) zgodził się, że solidarność ma ogromne znaczenie w inicjatywach związanych z ochroną zdrowia. Jaki przykład wskazał projekt mera Lwowa Unbroken, którego celem jest zapewnienie pełnej opieki doraźnej i długoterminowej osobom, które odniosły złożone i ciężkie obrażenia podczas wojny.
– Ta inicjatywa również działa dzięki solidarności w dziedzinie medycyny. Szczególnie chciałbym podkreślić rolę trzech polskich miast – Gdańska, Warszawy i Wrocławia, które odpowiedziały na apel mera Lwowa i współtworzą jedno z najnowocześniejszych centów zwalczania skutków wojny – powiedział.
Prezes Izby POLMED Arkadiusz Grądkowski odniósł się podczas debaty do problemów polskich pacjentów, w tym seniorów, z dostępem do wyrobów medycznych. Ocenił, że kluczowe jest regularne aktualizowanie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie – zarówno jeśli chodzi o listę produktów, jak i wysokość limitów ich finansowania. W jego opinii brakuje sprecyzowanej procedury legislacyjnej, która skłoniłaby decydentów do regularności w tym zakresie.
